Zorgvragers in de GHZ met aandoeningen aan de hersenen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Hersenen 

Functie van de hersenen

Verantwoordelijk voor:

- De centrale regulatie van alle organen in het lichaam

- De opname van alle binnenkomende informatie

- De coördinatie van gepaste reacties op binnenkomende prikkels

Bestaan uit verschillende gebieden met eigen functies maar toch een geheel.

Grote hersenen (Cerebrum)

De grote hersenen regelen:

• Alle vrijwillige bewegingen 
• Het denken en de intelligentie (leren van nieuwe dingen)
  
• Het bewustzijn, het geheugen en de persoonlijkheid.
  

Zij verwerken bovendien alle zintuigelijke informatie van binnen en van buiten het lichaam en zorgen ervoor dat er correct op wordt gereageerd 

Grote hersenen (cerebrum)

• Bestaan uit een linker en een rechter hemisfeer (hersenhelft)
• Beide helften zijn gescheiden door een diepe spleet
• Beide helften zijn verbonden door corpus callosum (hersenbalk)
• Veel vouwingen om meer oppervlak voor zenuwcellen te maken (hersenschors)

De grote hersenen bestaan uit 4 kwabben/gebieden...

1. Voorhoofdskwab (frontaalkwab)

• planning
• organiseren
• geheugen
• impulscontrole
• het oplossen van problemen
• selectieve aandacht
• besluitvorming
• beheersen van gedrag en emoties.

2. Wandbeenkwab (pariëtaalkwab)

• Sensorische informatie; pijn, gevoel warm, koud
  
• Ruimtelijke oriëntatie
  
•  Centraal: aansturing grove motoriek
  
•  Lateraal: Aansturing fijne motorieken en sensoriek, bv handen en  gezicht 
• Voorkomt stoten. 

4. Achterhoofdskwab ( Occipitaal kwab)

•  Ontvangen en verwerken visuele informatie
  
•  helpen bij waarnemen kleuren en vorm.

3. Slaapbeenkwab (Temporaal kwab)

• verwerken auditieve informatie
  
• taalbegrip
  
• gehoorvermogen
  
• geheugen
  
• gedrag
  
• concentratie
  
• visuele waarneming
  
• categoriseren van voorwerpen
  
• geur- en smaakherkenning.

Hersenvliezen 

De hersenvliezen liggen tussen de schedel en de hersenen en lopen door tot aan het einde van het ruggenmerg in de onderrug.

Drie hersenvliezen:

1. Harde hersenvlies (bestaat uit twee lagen)
2. Spinnenwebvlies
3. Zachte hersenvlies

Hersenvliezen

1. Harde hersenvlies

De periostale laag gehecht aan het bot en meningeale laag aan hersenkant 

Tussen deze twee lagen bevinden zich de veneuze holtes (sinussen) die het bloed vanuit de hersenen terugvoeren naar het hart.

2. Spinnenwebvlies

Normaal geen ruimte tussen dit vlies en het harde hersenvlies. Indien hier ruimte ontstaan bijvoorbeeld ten gevolg van trauma noemen we dit subdurale ruimte. (subdurale bloeding ) 

3. Zachte  hersenvlies

Tussen het spinnenwebvlies en het zachte hersenvlies zit wel een bestaande ruimte hierin bevindt zich hersenvocht de zenuwbanen en bloedvaten

Het hersenvocht

• Bevindt zich in en om de hersenen
  
• Zorgt voor schokdemping en bescherming van de hersenen en het ruggenmerg
• Transport van voedingsstoffen en afvoer van afvalstoffen
• Bevindt zich niet alleen in de ruimte tussen het spinnenwebvlies en het zachte hersenvlies maar ook in de hersenkamers ( het ventrikelsysteem)

De hersenkamer

• Twee zijventrikels, het derde ventrikel en het vierde ventrikel. In deze holtes wordt het hersenvocht geproduceerd tot wel een halve liter per dag. 
• Vierde ventrikel zorgt voor de afvoer naar de subarachnoidale ruimte 

De hersenstam

Truncus cerebri

• Verlengde merg
• De pons 
• De middenhersenen 

Ontspringen van hersenzenuwen

Basis functies;  ademhaling , hartslag, 

bloeddruk, spijsvertering enz.

De hersenstam

Het verlengde merg (Medulla oblongata)

• Ziet eruit als ruggenmerg, vrij klein 
• Verbinding van ruggenmerg naar hersenen
•  Hier kruisen de zenuwbanen zich
• afstemming van zeer precieze autonome 

functies zoals; ademhaling, hartslag en bloeddruk 

De hersenstam

De Pons (brug van Varol) 

• Ligt tussen de middenhersenen en het 

verlengde merg

• Brug/verbinding 

• Doorgeven van signalen verbinding

hersenhelften 

De hersenstam

De middenhersenen (mesencephalon)

• Geleiding tussen de wervelkolom en

sommige delen van de hersenen

• Bevatten kernen die bewegingen van de 

spieren controleren en coördineren 

De hersenzenuwen

• Hersenzenuwen beginnen in de hersenen zelf: eerste twee vanuit de grote hersenen overige tien vanuit de hersenstam. 
• Kunnen Motorisch, sensorisch of gemengd zijn.

De tussenhersenen (diencephalon)

Liggen tussen de hersenen en de hersenstam en bevatten twee belangrijke controlecentra:

• De thalamus; is schakelstation voor sensorische zenuwen. Ontvangt, verwerkt en verstuurd.

• De hypothalamus; controlecentra die lichaamstempratuur, bepaalde gedragingen dorst honger en slaap reguleren. Regelt ook de hormoonuitscheiding van het hersenaanhangsel (hypofyse)

De kleine hersenen  (cerebellum)

• Coördineren houding, bewegingen  en 

motorische vaardigheden via de verbindingen met

de grote hersenen, de hersenstam en het ruggen-

merg. 

Oorzaken van aangeboren hersenletsel zijn:

1. resusantagonisme,, stoornissen in de navelstreng
2. Auto ongeluk
3. CVA
4. neurologische aandoening

wat is cerebrale parese?

Hersenletsel voor de geboorte kan ontstaan door:

• een stoornis in ei- of zaadcel: dit zijn stoornissen (‘fouten’) in het erfelijke materiaal die in de eicel of zaadcel aanwezig zijn;
  
• ziekten van de moeder tijdens de zwangerschap, onder andere hoge bloeddruk en vroeger rodehond (nu wordt de aanstaande moeder daarvoor ingeënt);
  
• stoornissen in de placenta of navelstreng, waardoor het kind onvoldoende zuurstof en voedingstoffen krijgt;
  
• resusantagonisme: een complicatie die ontstaat door niet bij elkaar passend bloed van moeder en kind, waardoor er hersenbeschadigingen kunnen optreden.

Hersenletsel tijdens de geboorte kan ontstaan door:

• zuurstoftekort in de hersenen en daardoor hersenbeschadigingen bij een te vroege, te snelle of te langdurige geboorte;
  
• kunstgrepen tijdens de geboorte (bijvoorbeeld een tangverlossing);
  
• liggingsafwijkingen: bij een afwijkende ligging, bijvoorbeeld een stuitligging, kan er tijdens de bevalling een hersenbeschadiging ontstaan.

Hersenletsel na de geboorte kan ontstaan door:

• hersenvliesontsteking;
• hersenontsteking;
• hersenbloeding.

Oorzaken van Prader-Willi syndroom

Bij PWS gaat er iets mis met het stukje genen van de vader op chromosoom 15. Zo kan het zijn dat dit stukje leeg is. Of dat beide stukjes van de moeder zijn en het stukje van de vader dus helemaal ontbreekt.

Van het Prader-Willie syndroom is bekend dat

1. De cliënten vaak een hoog geboortegewicht hebben
2. Leerproblemen op den duur overgaan
3. Het gepaard gaat met ernstige vraatzucht
4. Jonge kinderen vaak een ongelukkige indruk maken

De vertraagde stofwisseling van mensen met het syndroom van Prader-Willi is de enige oorzaak van de gewichtstoename

1. Juist
2. Onjuist

Het RETT syndroom komt voor bij

1. alleen jongens
2. bij jongens en meisjes
3. alleen bij meisjes
4. tussen de leeftijd 6-18 maanden

RETT Syndroom kenmerken

• Motoriek, dus het vermogen om te bewegen, gaat achteruit
• De spraak gaat steeds moeilijker
• De intelligentie en de geestelijke vermogens van het kind gaan ook achteruit. Waar het kind eerst nog contact met anderen maakte en sociaal was, zie je steeds meer dat het kind in zich zelf gekeerd raakt. Het kind gaat autistisch gedrag vertonen.

Boek gehandicapte zorg

Maken en lezen 2.5, 2.6 en 2.7 Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking