les2

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Pak je boek, je schrift, je rekenmachine en een pen/potlood

kauwgom in de prullenbak

mobiel in de telefoontas

ik loop langs en controleer het gemaakte huiswerk

• je gaat  6 minuten in sti

Deze les?

• we blikken terug op de vorige les
• we kijken het huiswerk na
  
• uitleg paragraaf §3.2
• aan het huiswerk

Vragen (aan mij) mogen altijd gesteld worden

Leerdoelen §3.1

• Ik weet directe ruil is
• Ik weet wat indirecte ruil is
• Ik ken de drie geldfuncties
• Ik weet wat chartaal geld is
• Ik weet wat giraal geld is
• Ik weet wat rekening courant is
• Ik ken drie vormen van elektronisch betalen
• Ik weet wat een debetsaldo is
• Ik weet wat een creditsaldo is
• Ik kan een nieuw banksaldo uitrekenen

commerciële beïnvloeding

Opdrachten

1 Days gone ps4 ruilen tegen headset = directe ruil (geen geld)

2 Chartaal geld: geld in de vorm van bankbiljetten en munten = A

3 iDeal hoort bij elektronisch betalen

4 Je hebt € 157,50 op de bank, je betaalt € 34,95 en € 2,40 

   en krijgt € 65,- loon 

   Het nieuwe saldo is 157,50-34,95-2,40+65 = € 185,15

5 Kopen = ruilfunctie, bewaren = spaarfunctie, 

   vergelijken prijzen = rekenfunctie

6 Risico thuis geld bewaren: vergeten dat je het hebt of diefstal 

   plus je krijgt geen rente en bij brand ben je het kwijt, misschien

   geef je het zo ook makkelijker uit....

commerciële beïnvloeding

vervolg opdrachten

7 Rente is 0,25% van € 1.700,- = 1700/100 x0,25 = € 4,25

8 rente is € 2,24 en het spaarbedrag is € 1.120,- 

   om de rente in procenten te bereken doe je: deel/geheel x 100

   dat is hier 2,24/1120 x 100 = 0,2%

   Je hebt dus een spaarrekening bij Knab.

9 De rente van een lening is hoger dan de rente op een

   spaarrekening

   De bank wil wel geld verdienen!

   Antwoord B

commerciële beïnvloeding

vervolg opdrachten

10a Bij een lening van € 5.000,- is het maandbedrag € 97,50 en de termijn 60 maanden. In totaal moet je dus 60x97,50 = 

€ 5.850,- terugbetalen aan de bank.

10b Bij een lening van € 10.000,- is het maandbedrag € 189,- en de termijn 60 maanden. In totaal moet je dus 60x189 = 

€ 11.340,- terugbetalen aan de bank.

De rente is dus 11340-10000 = € 1.340,- 

11a Je betaalt 73x10 = € 730,- de laptop koste € 500,- 

Je betaalt dus € 230,- aan rente.  

11b Hoeveel procent is 230 van 500 is de vraag 

230/500 x 100 = 46%

(deel/geheel x 100)

Theorie Geld in de vorm van munten en bankbiljetten 

noem je chartaal geld. Het geld op je bankrekening is 

giraal geld. Hiermee kun je elektronisch betalen. Op je bankapp kun je het saldo op je bankrekening zien. Bij kopen 

is het indirecte ruil. Met ruilen goederen voor goederen is het directe ruil. Bij kopen gebruik je geld als ruilmiddel. Dat is een van de drie geldfuncties. Geld kun je ook gebruiken als rekenmiddel of als spaarmiddel. Geld dat je overhoudt, kun je sparen. Als je het op een spaarrekening zet, ontvang je rente. Als je geld tekort komt kun je dat lenen van iemand anders of van de bank. Je moet dat wel binnen een bepaalde tijd aflossen. Als vergoeding betaal je rente. Het vaste bedrag dat je maandelijks bij een lening betaalt, is de maandtermijn.

1

Eigen antwoord hoe jij je aankopen betaalt.

Contant? Pinnen? Online via iDeal? Creditcard?

2

Je vader helpt: directe ruil

Bilal krijgt betaalt: indirecte ruil

Betaling met bitcoins: directe ruil

3a

Wat als je maar een klein beetje graan wilt ruilen?

Wat doet de ander dan met de rest van het zwijn...

Of niemand wil tegen zwijn ruilen...

3b

Als de prijzen constant stijgen willen de mensen het liefste weer gebruik maken van directe ruil, dus goederen voor goederen. 

Morgen kun je immers minder met je geld kopen als vandaag....

4

Zilvervloot sparen: spaarfunctie

Restaurant: ruilfunctie

Korting: rekenfunctie

5

Eigen antwoord. Verdien jij geld?

Is dit meer of minder als een leeftijdsgenoot?

Als je het vergelijkt gaat het over de rekenfunctie!

6 

Als je je verjaardagsgeld stort:

Je chartale geld neemt af en 

je girale geld neemt toe.

7

Reden die een winkelier kan hebben:

• lastig om wisselgeld te hebben
• bang voor overval
• in verband met hygiëne geen contant geld
• minder tijd kwijt met tellen
• hoge kosten bij bank voor storten en halen

8a

Min 10.000 dus 361.870 betaalautomaten.

8b

(371870-361870)/361870 x100 = 2,8%

9  

Betalen met iDeal kan via je bank-app of internetbankieren

10a

Voordeel: geen pincode onthouden, geen pas mee, gaat sneller.

Nadeel: je geeft misschien ongemerkt teveel geld uit, een ander kan jouw pasje misbruiken, pincode?

10b

Als je geen goed zicht hebt op je banksaldo 

dan kun je beter contant geld gebruiken.

Met een vast bedrag in je portemonnee zie

je hoe snel het opgaat.

11a

iDeal         42.920.000.000/524.000.000 =  € 81,91

Creditcard 7.050.000.000/95.000.000     =  € 74,21 

Afterpay    450.000.000/6.250.000         =  € 72,-      

11b

De afrekening is aan het einde van de maand (dan heb je wellicht weer loon ontvangen) en anders moet je het in termijn terugbetalen (betaal je wel extra rente). 

De creditmaatschappij schiet het bedrag dus voor.

12

Creditsaldo: tegoed, plussaldo, positief saldo

Debetsaldo: rood staan, negatief saldo, in de min, tekort

13

Het tegoed was 124,50

Daar gaat vanaf 10+476+62

En daar komt bij 34,75

Het nieuwe saldo is € 388,75 dit is een negatief saldo (debetsaldo).

§3.2 Waarvoor zou je sparen?

Spaarmotieven:

• doel                               iets duurs willen kopen

• voorzorg                        geld achter de hand

• voor de rente                 extra inkomsten

Rente 

Enkelvoudige rente

Bij enkelvoudige rente

krijg je altijd rente over

hetzelfde vaste bedrag

van je spaarrekening.

Spaarsaldo na n jaar = (1+p)n x beginsaldo

enkelvoudige rente              samengestelde rente

enkelvoudige rente              samengestelde rente

Spaarsaldo na n jaar = (1+p)n x beginsaldo

Spaarrekening

Spaardeposito

Vaste rente

Variabele rente

Rente over rente

Geld staat vast

Enkelvoudige rente

Samengestelde rente

Zijn de volgende beweringen juist of onjuist?

Juist

Onjuist

Inflatie is aantrekkelijk voor spaarders

Met enkelvoudige verdien ik over de loop van de jaren meer.

Samengestelde rente krijg ik nooit op een internetspaarrekening

Maak in stilte

EN zelfstandig

de opdrachten 2 t/m 13 

van pagina 74 t/m 77

 Ben je klaar: 

neem alvast de theorie door van §3.3

1

Eigen antwoord waar jij spaart. 

Bijvoorbeeld bij de ABN, ASN, ING, Rabo, Regio, SNS, Triodos. Rente kun je vinden op internet of in je bank-app. Waarom je spaart: eigen antwoord.

2

De persoon spaart in ieder geval niet 

voor de rente! Thuis in je spaarpot

ontvang je die niet. 

3a  Een buffer hebben = iets achter de hand willen hebben, dus sparen uit voorzorg.

3b  Een gezin met kinderen heeft meer kosten, er moet vaker iets vervangen worden. Vandaar een grotere buffer.

3c  Onvoldoende spaargeld 40% = 3,2 miljoen

Voldoende spaargeld 60% = 

3,2/40 x 60 = 4,8 miljoen huishoudens.

4  Met een lage rente of geen rente zetten mensen toch hun geld op de bank: 

• veiliger als thuis (brand of diefstal)
• verleiding om het uit te geven is kleiner
• lage rente levert wel iets op, thuis niets

5  alleen de laatste is juist.

Vaste rente verandert niet; dus geen bericht van de bank hierover.

Bij spaardeposito krijg je vaste rente; als de rente stijgt kun je beter nog even wachten met vastzetten.

6a

Minder bekende geven hogere rente om meer klanten te lokken/krijgen

6b 

Lease plan bank: 0,25% rente na 5 jaar is

(7500 x 0,25 x 5) / 100 = € 93,75

Spaardeposito: 1,05% bij 5 jaar is

(7500 x 1,05 x 5)/100 = € 393,75

Het verschil is dus 393,75-93,75 =€ 300,-

Dit is per jaar 300/5 = € 60,- 

of

verschil in rente is 0,8% 7500x0,8 /100 = ook het juiste antwoord

7

Spaarbedrag	Rente %	Rente na 1 jaar	Rente na
€ 950,-	0,6	€ 5,70	4 jaar	€ 22,80
€ 2.200,-	1,1	€ 24,20	1 maand	€ 2,02
€ 6.880,-	0,25	€ 17,20	7 maanden	10,03

(950x0,6)/100

(2200x1,1)/100

(6880x0,25)/100

(950x0,6x4)/100

(2200x1,1)/1200

(6880x0,25x7)/1200

8a

Het rentebedrag over het derder jaar is (1476,25x0,9)/100 = € 13,29

8b

Spaartegoed na 3 jaar is 1476,25+13,29 = € 1.489,51

9  Na drie jaar staat op de rekening:(1,007)3x15800 = € 16.134,12

(15800x0,7)/100 = € 110,60 (rente 1e jaar)

15800+110,60 = € 15.910,60 (saldo na 1 jaar)

(15910,6x0,7)/100 = € 111,37 (rente 2e jaar)

15910,6+111,37 = € 16.021,97 (saldo na 2 jaar)

(16021,97x0,7)/100 = € 112,15 (rente 3e jaar)

16021,97+112,15 = € 16.134,12 (saldo na 3 jaar)

15800 x 1,007 x 1,007 x 1,007 =  € 16.134,12

10a

1200 x 1,005 x 1,005 =  € 1.206,- (saldo na 2 jaar)

of met de formule

(1,05)2 x 1200

11a

Spaartegoed na 3 jaar: 8120 x 1,004 x 1,004 x 1,004 = € 8.217,83

of (1,004)3 x 8217,83      

11b

Totaal aan rente ontvangen: 8217,83-8120 = € 97,83

12

Rente = 0,5% en de inflatie is 0,3%, per saldo:

De koopkracht van de spaargeld neemt toe met 0,2%

13a

Koopkracht van je spaargeld neemt af als de inflatie hoger is als de rente: jaar 2013, 2017, 2018 en 2019.

13b

Koopkracht stijgt als de rente hoger is als de inflatie.

De koopkracht steeg het meest in 2015

LEER              EN

                     §3.2

Leerdoelen §3.2

• Ik weet sparen is
• Ik ken de drie spaarfuncties
• Ik weet wat variabele rente is
• Ik weet wat vaste rente is
• Ik weet wat een spaardeposito is
• Ik kan rekenen met enkelvoudige rente
• Ik kan rekenen met samengestelde rente
• Ik weet wanneer de koopkracht stijgt als de rente en inflatie gegeven zijn

LEER              EN