KA 5: De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

KA 5: De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur (let op: = boekje KA 6)

Kenmerken

Verkorte versie: Klassieke vormentaal

Tijdvak: Tijd van Grieken en Romeinen

Jaartallen: Ca. 3000 v. Chr. - 500 n. Chr.

Periode: Oudheid

Samenleving: Landbouwstedelijke samenleving

Invalshoek: cultuur

Mindmap: klassiek (Grieks en Romeins), beeldhouwkunst (perfectionistisch en/of realistisch), architectuur (zuilen & fronton en/of beton; bogen & koepels), Klassieke Oudheid

Gebeurtenis: De dood van Socrates (399 v. Chr.). De filosoof Socrates werd ter dood veroordeeld op beschuldiging van het corrumperen van de jeugd en het loochenen van de goden van de stad. 

Persoon: Keizer Hadrianus (117-138). Groot bewonderaar van de Griekse cultuur. Hij belichaamde als 'Grieks' Romeinse keizer de eenheid van de klassieke cultuur. 

Muur van Hadrianus in Engeland.

Document: Het wetboek van Justinianus. Romeinse wetboeken worden tot op de dag van vandaag met grote interesse door juristen bestudeerd, omdat de Romeinen de grondleggers van het recht zijn geweest. Het Corpus Iuris Civilis (verzamelboek van Burgerlijk Recht) van keizer Justinianus (r. 527-565) staat hierbij centraal. Het is zo'n belangrijk boek, omdat het belangrijkste uit alle eerdere Romeinse wetboeken over het recht erin is verzameld. 

Leerdoelen

Invalshoek: cultuur

- De leerling kan voorbeelden van de klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur herkennen en benoemen.

- De leerling kan de overeenkomsten en verschillen tussen de Griekse en Romeinse beeldhouwkunst en architectuur benoemen, herkennen en uitleggen.

Ionisch

Dorisch

Korintisch

De bewondering voor de Griekse (en later ook de Romeinse) kunst is altijd blijven bestaan en ging soms erg ver. De gevel van het Paleis op de Dam in Amsterdam is bijna een kopie van het Parthenon in Athene.

Theater

• Gespeeld in een halfrond theater
• Alle rollen gespeeld door mannen
• Gebruik van maskers voor gezichtsuitdrukkingen
• Twee soorten toneelspelen: komedie en tragedie

Komedie

• Blijspel
  

• Loopt goed af
  

Tragedie

• Treurspel

• Loopt slecht af

Vragen van betekenis

Is er een absolute norm voor schoonheid?

Is er een norm voor schoonheid? Een dominante en schijnbaar onuitroeibare gedachte achter de 'klassieke cultuur' is dat sommige vormen nu eenmaal beter zijn dan andere - daarom keren ze steeds terug, en daarom zijn ze 'klassiek'. 

In de Renaissance bestudeerden kunstenaars de klassieke cultuur op zoek naar de 'juiste' verhoudingen - Leonardo da Vinci en Albrecht Dürer bijvoorbeeld pasten de formule van de gulden snede toe in hun kunstwerken. Maar ook tal van andere klassieke vormen, zoals de combinatie van zuilen met timpaan en fries, lijken, afgaande op de geschiedenis van de bouwkunde, een zekere eeuwigheidswaarde te hebben. Zelfs in de moderne samenleving, waar diversiteit als een op zichzelf staande waarde geldt, lijken klassieke vormen nu eenmaal een norm op zichzelf geworden te zijn, of zou er in het menselijk oog toch zoiets als optimale harmonie - en daarmee een 'absolute norm voor schoonheid' - bestaan?

Test jezelf

Gebruik de bron.
- Noem de twee kenmerkende aspecten die passen bij deze bron.
- Leg uit waarom met behulp van de bron.