9.5 Water winnen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

     Par. 9.5 Water winnen

Planning

Uitleg 9.5 en 9.6 

Afsluiten met proef

Leerdoel

• Je kunt 2 manieren beschrijven van het winnen van water
• Je kunt de termen hard water en DH beschrijven
• Je kunt vier manieren beschrijven om water te ontharden.

Welke soorten water ken je?

Welke twee waterbronnen zijn de belangrijkste bronnen voor de winning van drinkwater?

1. grondwater en zeewater
2. regenwater en oppervlaktewater
3. grondwater en oppervlaktewater
4. regenwater en zeewater

Winning van drinkwater

De twee belangrijkste bronnen voor de winning van drinkwater zijn oppervlaktewater en grondwater. 

De winning van drinkwater verloopt via een aantal stappen

Hoofdstuk 9 Water winnen

Waterzuivering van grondwater

Blokschema

Waterzuivering oppervlakte water

Blokschema

Hard of zacht Water ?

Hard water bevat veel 

calcium- en 

magnesium-ionen

De hardheid van water 

druk je uit in Duitse 

Hardheidsgraden (DH):

1 DH = 7,1 mg Ca2+ per liter 

Water ontharden door:

• vooraf verhitten. 
• ontharder toevoegen. 
• ionenwisselaar gebruiken. 
• ontharden met groene zeep

Ontharden door:

Verhitten van hard water:

Ca²⁺ (aq) + 2HCO₃^- (aq) --> CaCO₃(s) + CO₂(aq) + H₂O (l).

Bij de verwarming/waterkoker  krijg je vorming van ketelsteen als je hard water gebruikt.

Nog een nadeel van hard water: meer zeep nodig bij het wassen.

Ontharden door: 

ontharder toevoegen. 

Een ontharder bevat een negatief ion dat met Ca²⁺ een neerslag veroorzaakt. bijv. F- of PO43-

De neerslag kun je vervolgens filtreren. 

Ontharden door: 
ionenwisselaar gebruiken. 

Vaste stof die aan het oppervlak negatief geladen is, hieraan zitten natrium-ionen. Calcium-ionen uit het water worden  ingewisseld door natrium-ionen

Ontharden met groene zeep

Groene zeep schuimt slecht in hard water. De calcium-ionen reageren namelijk met de zeep-ionen.

 

De gevormde neerslag noem je kalkzeep. In de oplossing bevinden zich geen calcium-ionen meer, omdat deze zijn neergeslagen. Deze methode gebruik je niet vaak, omdat het gevormde kalkzeep neerslaat als een vettige stof.

Hst 9.6 "een zout herkennen"

Welk zout is het?

1. oplosbaarheid onderzoeken

Los een beetje van de stof op in water en kijk wat er gebeurd. 

Check de tabel 34

2. Kleur onderzoek

Heeft het vaste zout een kleur? 

Heeft het opgeloste zout een kleur?

Koperionen zijn blauw 

IJzer-ionen zijn bruin-geel

3. neerslagreactie veroorzaken

Kijk in tabel 34 en zoek een zoutoplossing die met de ene een oplossing vormt en met de ander een neerslag

Laatste optie: vlamkleuring

Sommige ionsoorten kun je herkennen aan hun vlamkleuring. 

Positieve ionen die verhit worden gaan licht uitzenden. Ieder ion zijn eigen kleur. 

(zie BINAS 38)

Proef op de som

zelf vlamkleuringen ontdekken 

Plan van deze les

Bespreken HW 9.4

Maken vraag 1 tm 12 van 9.5

Eerst 15 minuten zelfstandig

Dan 15 minuten met rustig overleg

Dan naar eindexamensite -> Toets maken die klaar staat

Van elkaar ga je de toets dan nakijken.