H19.3

• Economie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

19.3

Programma

• Introductie
  
• Uitleg
  
• Aan de slag
  
• Nabespreking
• Slot
  

H 19

1.  Relatie (markt)rente en obligaties (voor de vakantie: contante waarden)
2.  Opbouw van rente (deze les)
3. Relatie rente en aandelenmarkt
   

Rendement

Potentiele spraakverwarring

Rente en Rendement
(rente = vaste vergoeding voor uitlenen geld)
(rendement = hoeveel levert sparen of beleggen in totaal op)

Rendement

Obligatie : rente + koersverandering

Aandeel: dividend + koersverandering

nadere toelichting wanbetaling en inflatie

aan de slag (2 min)

19.9, 19.10 en 19.12

huiswerk

Lezen 19.3 en maken 19.18

Rente (historie)

• Rente is heel oud. Ca.3700 jaar geleden zijn de eerste rentewetten gemaakt. Hammurabi (Babylonie) rente max 33,33%
• Religie en rente is een niet gelukkige combinatie:
• Bijbel, Thora, Koran verbieden in beginsel rente. Geld mag zich niet zomaar vermeerderen.
• Focus lag op woeker(rente), ook in Koran (interpretaties vertalingen/Sharia, etc.).
  

• Tot aan Middeleeuwen is rente verboden voor christenen.
  
• Protestanten lezen zelf de Bijbel en vertalen de Bijbel in eigen taal.
  
• Calvijn en Luther (protestanten) vinden rente goed en woeker slecht: 1600. 
• Protestantisme staat aan wieg kapitalisme.
  

Uitgangspunten Islamitisch Bankieren

Riba

• Rente (Riba) is haram: bij islamitisch bankieren moet geld 'verdiend' worden.  Rente is niet echt geld verdienen.
  
• Muharaba is een manier om een soort van rente toe te passen.
• Murabaha is een contract koop/verkoop dat het mogelijk maakt om aankopen te doen zonder een lening en zonder rente te betalen. De vermogensverschaffer doet de aankoop zelf en verkoopt deze later door aan de koper tegen een van tevoren afgesproken hogere prijs.

Gharar

• Islamitisch bankieren vereist ook transparantie. Onzekerheid (Gharar) is niet toegestaan, je mag niet iets verkopen dat je niet kent.
  

Dat is iets anders dan iemand in geldnood een lening verstrekken om daar vervolgens rente over rekenen. In plaats van geld met geld verdienen, draait het bij shariabankieren om een dienst of een product. Een veel gebruikte methode is muharaba. De bank koopt een product en leent het uit aan de klant die het product in termijnen afbetaalt.
GHARAR Iets verkopen dat men niet kent, is verboden omdat het een hoge mate van onzekerheid met zich meebrengt. Die onzekerheid wordt gharar genoemd. Speculeren brengt een hoge mate van onzekerheid met zich mee en is daarom uit den boze. 

Uitgangspunten Islamitisch Bankieren

Maysir

• Gokken en speculeren zijn verboden.

Onethische fondsen

• Wat ook niet mag, is investeren in producten die binnen de islamitische wereld als onethisch gelden (Haram). Drugs, Porno, Wapens, Alcohol etc.
  

• Pluspunten: Geen speculatie, stabiele basis voor investeren en groei. Minder zeepbellen.
• Keerzijde Islamitische bankiers brengen hogere kosten in rekening.

Islamitisch bankieren
(modern)

• $ 3.000 mld in 2018 ($ 2.000 mld in 2014 en in 2012 $1.500)
• Groeimarkt
• < 1% van totale financiele sector
  
• 1963 eerste islamitische bank: Mit Ghamr.
• Uitgangspunten: sharia
• Lenen, sparen, aandelen kopen, etc.
• 1967 (wel rente, politieke onrust in Egypte)
• Wel verdere bestudering rente (geleerden)
• Nadeel: geen eenduidig idee hoe je hier mee moet omgaan
  

Islamitisch bankieren
(modern)

• Jaren '70: Sjeik Faisal (Saoudi Arabie), richt zich op Islamic Banking System
• Maleisie (1983), Dubai (1977) en Egypte (1975) allen Islamitische Bank met uniform systeem.
• Verdere ontwikkeling met Islam Banking System (en meer overheidsbemoeienis)
  

Islamitisch bankieren
(modern)

• Sparen (rentevrij)
• Investeren (winst- en verliesdeling)

Etisch bankieren

• Sukuk, cheque
• Sukuk is gebaseerd op een stuk eigendom, de betalingsstroom + winstvergoeding loopt via een onderneming die eigendom is.
  
• Islamitisch bankieren steeds meer synomiem voor etisch bankieren
• Geen speculatie mogelijk
• 50% banksector in Saoudi Arabie, Dubai, Maleisie is Islamic, rest gewoon.
• Sinds 2015 in Marokko (Dar Assafaa)
  
• Voorbeeldrol
  

Wat geleerd?

Wat stuurt de koers? Vraag en het aanbod!

• toekomstverwachtingen
• gerealiseerde prestaties

• Let op bij iedere transactie is er een verkoper die denkt een goede deal te doen en een koper die denkt een goede deal te doen.
  

goede vooruitzichten, lokt nieuwe vragers uit
slechte vooruitzichten lokt extra aanbod uit
(marktmodel betreft alleen actieve handel)

www.iex.nl

economische groei en de beurs

• geen rente op rente (enkelvoudige rente)
• nominale rente is de rente op de lening
• wat gebeurt er met de koers van een obligatie als de rente stijgt?
• Stel je krijgt € 400 per jaar, hoeveel euro is deze geldstroom waard als de rente 4% is?
• Als de rente naar 5% stijgt kun je voor €10.000, €500 per jaar krijgen.
  
• Die € 400 lening  zakt in waarde
• Omgekeerd als rente zakt: stijgen de koersen
  

 De indicator is opgebouwd uit cijferreeksen over de economie van de gehele eurozone, en is enig in zijn soort. Gegevens over de industrie, consumptie en de arbeidsmarkt, maar ook over de geldhoeveelheid, kredietverlening en beurskoersen, worden door middel van een statistisch model omgerekend naar een groeivoorspelling.

aan de slag

16.11
16.12
16.13
16.15 (!)

aan de slag

16.13 b.
16.15 (!)

relatie rente en aandelenkoers

• Als de rente stijgt, krijg je meer rente voor je geld bij de aankoop van obligaties. (wat gebeurt er met koers bestaande obligaties?)
  

• De vraag naar obligaties stijgt ten koste van de vraag naar aandelen.
  
• De koers van aandelen zakt (effect 1)
• Als de rente stijgt wordt het lenen van geld duurder voor bedrijven.
• De winst komt onder druk te staan (en daalt). Dit maakt de winstgevendheid minder goed.
• Aandelen minder aantrekkelijk: de vraag daalt, koers zakt (effect 2)
  

doel van de les (herhaling)

Wat bepaalt de waarde van een aandeel, aandelensentiment

Rente en aandelenkoers, hoe werkt dat?

slot

wat heb je geleerd?


vrijdag: overzicht toets
wat wil jij in de les terugzien morgen?

www.hln.be

www.ad.nl

www.rijksoverheid.nl