oefenen voor de toets hoofdstuk 5

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welke economische motieven waren er voor het modern imperialisme?

1. grondstoffen en afzetmarkten
2. arbeidskrachten en grondstoffen
3. slaven en afzetmarkten
4. grondstoffen en eindprodukten

Welke van de motieven voor het modern imperialisme komt in deze prent duidelijk tot uiting?

1. Verovering voor afzetmarkten (hier China)
2. Verovering voor de machtspositie in de wereld
3. Verovering om achterlijke gebieden te beschaven
4. Verovering voor grondstoffen (bijv. Chinese zijde voor textiel)

Welke van de motieven voor het modern imperialisme wordt hier vooral bekritiseerd?

1. Economische
2. Politieke
3. Culturele
4. Alle drie

Wat is een voorbeeld van de ethische politiek?

1. Het oprichten van scholen
2. Bedrijven starten in Nederlands-Indië
3. Een indirect bestuur invoeren
4. Het systeem van vrije arbeid

Met welk doel hadden Europeanen contact met Afrika?  

Koppel de begrippen aan de juiste perioden 

Voor 1800

tussen 1800 - 1880

Na 1880

Modern imperialisme

Ontdekken 

Slavenhandel

Nationalisme

Handelsposten stichten

Bekeren tot christendom

Bekijk de bron hiernaast. Deze tekening gaat over de Conferentie van Berlijn. De man die de taart aansnijdt is de leider van Duitsland. De titel is 'Ieder zijn deel'. 

Wat is de mening van de maker over de verdeling van Afrika?

Vraag 6

In de 19de eeuw zijn Europeanen verrast door de schitterende steden die ze in bijvoorbeeld het binnenland van Mali zien. Met welk begrip kun je verklaren dat de Europeanen verrast zijn?

1. Exploitatie
2. Kolonisatie
3. Modern imperialisme
4. Superioriteitsdenken

Leg uit waarom het nationalisme een oorzaak is voor de wedloop om Afrika

  Zet in de goede volgorde (van vroeg naar laat - van links naar rechts)

A

B

C

E

F

D

Het Javaanse vorstendom Mataram ontstaat

Batavia wordt de hoofdstad van Nederlands-Indië

Overal in het gebied zijn Nederlanders de baas

De VOC gaat failliet

De VOC richt op verschillende eilanden handelsposten op

De Nederlandse staat maakt van de VOC bezittingen een kolonie

Wat was het doel van de verdeel-en-heerspolitiek die Nederland voerde in Nederlands-Indië?

1. Het bevoordelen van sommige vorsten zodat ze niet samen in opstand zouden komen
2. Het voorkomen van een oorlog met Groot-Brittannië en Frankrijk
3. Nederland wilde de verschillende eilanden opdelen in onafhankelijke vorstendommen
4. Nederland wilde zo de voor- en tegenstanders van het modern imperialisme tegen elkaar uitspelen

Sleep alles wat te maken heeft met de ethische politiek naar het gele vlak. 

Ethische Politiek

Er worden banken opgericht voor de inlandse bevolking

Het koloniale leger wordt versterkt

De inlandse bevolking kreeg betere scholen

De gezondheidszorg werd verbeterd

De bevolking van Nederlands-Indië kreeg stemrecht

Betere infrastructuur werd aangelegd

Voor 1800

1800 - 1880

Na 1880

Missionarissen willen het Christendom verspreiden

Handel met de kustgebieden van Afrika

Slaven worden van Afrika naar Amerika gebracht

Europese landen stichten koloniën in Afrika

Europeanen ontdekken het binnenland van Afrika

Welk land deed niet mee aan de Wedloop om Afrika?

1. België
2. Nederland
3. Groot-Brittannië
4. Italië

Zet de gevolgen voor Afrika bij de juiste categorie.

Economisch gevolg

Cultureel gevolg

Sociaal gevolg

Politiek-bestuurlijk gevolg

Afrika gaat grondstoffen leveren voor de Europese industrie

Westerse talen, ideeën en het Christendom worden verspreid in Afrika

Er ontstaat een samenleving met witte bestuurders en ondernemers aan de top

Heel Afrika - op Ethiopië na - wordt bestuurd door Europese landen

Door de door Europese landen getrokken grenzen ontstonden conflicten tussen Afrikaanse volken

Afrika werd als afzetgebied gebruikt voor goedkope Europese producten

Geef in je eigen woorden antwoord op het leerdoel: 'je kunt uitleggen wat de belangrijkste gevolgen waren van de Europese verdeling.'

Hoe zagen de eerste contacten tussen Afrika en Europa er uit?

1. Er werden Afrikaanse landen bestuurd door Europeanen
2. Zendelingen bekeerden met succes veel Afrikanen
3. Europeanen haalden mn goud en slaven uit Afrika
4. Er werden expedities gehouden

Over welke gebeurtenis gaat deze prent?

1. Conferentie van Berlijn
2. Conferentie van München
3. Conferentie van Potsdam
4. Het congres van Wenen

  Zet in de goede volgorde (van vroeg naar laat - van links naar rechts)

A

B

C

E

F

D

Het Javaanse vorstendom Mataram ontstaat

Batavia wordt de hoofdstad van Nederlands-Indië

Overal in het gebied zijn Nederlanders de baas

De VOC gaat failliet

De VOC richt op verschillende eilanden handelsposten op

De Nederlandse staat maakt van de VOC bezittingen een kolonie

Zet de bestuurders in de juiste volgorde. Van machtig (bovenaan) naar minst machtig (onderaan)

Inlandse vorsten

Gouverneur-generaal

Nederlandse regering

De inheemse bevolking

Wat was het doel van de verdeel-en-heerspolitiek die Nederland voerde?

1. Het bevoordelen van sommige vorsten zodat ze niet samen in opstand zouden komen
2. Het voorkomen van een oorlog met Groot-Brittannië en Frankrijk
3. Nederland wilde de verschillende eilanden opdelen in onafhankelijke vorstendommen
4. Nederland wilde zo de voor- en tegenstanders van het modern imperialisme tegen elkaar uitspelen

Welke Nederlandse politieke stroming was tegen het cultuurstelsel?

1. De sociaal-democraten
2. De liberalen
3. De confessionelen (gelovigen)
4. De feministen

Cultuurstelsel

Vrije arbeid

koffie, suiker en tabak

hongersnoden tot gevolg

NL'se regering bepaalt wat er geproduceerd wordt

Ondernemers mogen eigen plantage of fabriek beginnen 

Boeren  moeten 20% van land verbouwen voor NL

Javanen werken in loondienst voor Europeaan

‘Prins Mirza Babar Sahib mag prins blijven, als hij maar luistert’:

‘Niets is mooier dan een krachtig leger’

‘Nooit meer democratie: dat brengt alleen maar ellende’

‘Om sterk te zijn heeft ons land zoveel mogelijk koloniën nodig’

‘Onze westerse ideeën zijn beter dan de oosterse’

‘Van nature kunnen zwarte mensen erg goed dansen

‘Wij Schotten horen niet thuis in Groot-Brittannië’

Indirect bestuur

militarisme

restauratie

modern imperialisme

superioriteitsdenken

racisme

nationalisme

Paragraaf 1 - Nationalisme

Noem één gevolg van het ontstaan van nationalisme.

Paragraaf 1 - Nationalisme

Geef twee voorbeelden waarbij nationalisme zorgde voor spanningen in Europa.

Paragraaf 1 - Nationalisme

Geef één voorbeeld waarbij nationalisme zorgde voor spanningen in Europa.

Paragraaf 1 - Nationalisme

Heeft 'nationalisme' in het Koninkrijk der Nederlanden voor eenwording of splitsing van het rijk gezorgd?

1. Eenwording
2. Splitsing

Paragraaf 1 - Nationalisme

Stel, een Nederlandse geschiedenisdocent in de negentiende eeuw geeft een nationalistische geschiedenisles.

Welke onderwerp zou hij dan behandelen?

1. De opening van het suezkanaal
2. De betekenis van het Wilhelmus (volkslied)
3. De opkomst van industrie in Engeland

Paragraaf 2 - Europese wereldrijken

Leg in eigen woorden uit wat 'Modern Imperialisme' is.

Paragraaf 2 - Europese wereldrijken

Noem twee Nederlandse koloniën uit de 17de eeuw.

Paragraaf 2 - Europese wereldrijken

Noem twee oorzaken waarom men aan Modern Imperialisme ging doen.

Paragraaf 2 - Europese wereldrijken

Waardoor verliep de handel van en naar India steeds sneller?

1. Door de uitvinding van het stoomschip
2. Door de uitvinding van het vliegtuig
3. Door de aanleg van het Suezkanaal
4. Door de aanleg van het Panamakanaal

Paragraaf 2 - Europese wereldrijken

Welke uitspraak is juist?

1. Nederland was bang dat andere landen Indonesië zouden veroveren
2. Alle Nederlandse koloniën werden door de VOC veroverd
3. De stichting van Nederlands-Indië is heel vredig verlopen

Wat werd niet besloten op het Congres van Wenen?

1. De situatie uit de tijd van de Franse Revolutie wordt hersteld
2. Aan de Franse noordgrens komt een sterke staat
3. Het zijn weer vorsten die landen regeren in plaats van volksvertegenwoordigingen
4. Landen grijpen gezamenlijk in als er revoluties dreigen

Klik op de kaart om te vergroten. Deden alle Duitstalige landen mee aan het Duitse keizerrijk? Leg je antwoord uit.

Afbeelding uit 1830 of 1831 van koning Willem I. De onbekende tekenaar heeft boven de prent geschreven: ‘De koning van de kazen’. Aan de muur hangt een haring met de tekst ‘Hollands product’.
Is de maker van deze prent, Nederlands, Frans of Belgisch? Leg je antwoord uit.

Welke tegenstelling tussen België en Nederland bestond niet rond 1830?

1. het noorden was nog niet geïndustrialiseerd, het zuiden wel
2. het noorden was deels protestants, het zuiden katholiek
3. het noorden was Nederlandstalig, het zuiden grotendeels Franstalig
4. Het noorden had een koning, het zuiden nog niet

Wat deed koning Willem I om de tegenstellingen in zijn koninkrijk te overbruggen?

1. Niets: het probleem zou zich vanzelf oplossen
2. Hij probeerde overal de noordelijke cultuur in te voeren
3. Hij schreef het Frans voor als officiële spreektaal
4. Hij vergrootte de godsdienstvrijheid

Bekijk de kaart. Uit welke periode komt deze kaart?

1. Voor 1795
2. Voor 1815
3. Tussen 1815 en 1830
4. Tussen 1848 en 1914

Welk begrip past het beste bij de politiek van Bismarck?

1. Democratische revolutie
2. militarisme
3. nationalisme
4. Restauratie

Door het nationalisme vielen rijken uit elkaar of ontstonden juist nieuwe grotere rijken. Wat is juist?

1. Italië en Duitsland vielen uit elkaar
2. Het Ottomaanse Rijk ontstond
3. Het Habsburgse Rijk viel uit elkaar
4. Het Duitse Rijk werd kleiner en Italië groter

Waar waren de leiders van Europa in 1814-1815 niet bang voor?

1. Dat koningen weer aan de macht zouden komen
2. Dat Frankrijk weer oorlog ging voeren
3. Dat er revoluties zouden uitbreken
4. Dat er weer oorlog en chaos zou ontstaan

Welke Franse koning kwam in 1814 aan de macht?

1. Lodewijk XIV
2. Lodewijk XVI
3. Lodewijk XVIII
4. Napoleon Bonaparte I

Past deze bron goed bij het nationalisme? Leg uit!

a. Wie zijn ‘we’ in deze bron?
b. Past deze bron bij nationalisme, bij militarisme of bij allebei? Leg je antwoord uit.

Waarom was een groot imperium in de 19e eeuw voordelig voor een Europees land?

1. Europese landen konden zo hun grondstoffen in de kolonies afzetten
2. Europese werkgevers konden goedkoop arbeiders uit de kolonies halen voor in de fabrieken
3. Grondstoffen konden makkelijker vervoerd worden naar de kolonies
4. Europese fabriekseigenaren hadden eenvoudig toegang tot afzetmarkten en grondstoffen

Is in deze bron sprake van superioriteitsdenken? Leg je antwoord uit.

Zie bron: Bijeenkomst van Indiase edelen aan het hof van keizer Akbar Shah II van India, rond 1820. Tussen de edelen links staat sir David Ochterlony (met witte broek en rode jas), de Britse vertegenwoordiger aan het hof.
Is deze bron een voorbeeld van indirect bestuur? Leg uit!

Geef uitleg bij de volgende begrippen:
a. Modern imperialisme (2p)
b. Afzetgebied (1p)
c. militarisme (2p)