Les 2-5 juni BS 5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Biologie

met Mevr. Platenburg

20 gram keukenzout opl 5%

gram zout: 1 gram
water: 19 gram

gram	20
%	100	5

Wat gaan we doen?

Deze les

• Bespreken Opdr. de Fabriek
• Zijn er vragen over de gemaakte opdrachten?
• Basisstof 5: Concentratie, Diffusie en Osmose
  
• Weektaak

Blijf je nog hangen?

- Extra uitleg berekeningen concentratie

Ik kan uitleggen wat de functie en werking van de celkern, ER, Golgisysteem, Mitochondriën, Ribosomen, chloroplasten, en membraan in een cel is.

1. Geheel behaald
2. Gedeeltelijk behaald
3. Niet behaald

Zijn er vragen over de gemaakte opdrachten?

Cel

Celkern

DNA

Kernporiën

Mitochondriën
Ribosomen

Chloroplasten (bladgroenkorrels)

ER
Golgisysteem
Lysosomen
Celmembraan
Zetmeelkorrels

Doel van vandaag:

- Deze week leer je wat concentratie, diffusie en osmose

Wat is concentratie?

Concentratie

• Hoeveelheid opgeloste stof in bepaalde hoeveelheid oplosmiddel
  
  
• Stel: ik heb 2 gram suiker in 8 gram water opgelost. Dan heb ik een oplossing van 20% suiker. 
  Totale hoeveelheid = 2 + 8 gram
   Massapercetage =  Deel/geheel * 100 = 2/10 * 100 = 20% 

Nu jullie.
Je maakt een 20 gr. keukenzout oplossing van 5%. Hoeveel gram zout en hoeveel gram water heb je nodig?

Je maakt een 20 gr. keukenzout oplossing van 5%. Hoeveel gram zout en hoeveel gram water heb je nodig?

- Totale hoeveelheid = 20 gram 
- Daarvan moet 5% bestaan uit keukenzout. Dus reken 5% uit van 20 gram. 
- 5% van 20gram = 1 gram

1 gram keukenzout en 19 gram water. 

gram	20
procent	100	5

Wil je dit nog een keer oefenen?
Blijf hangen na de les (als er tijd is)

Diffusie

Diffusie 

Geef een voorbeeld van diffusie

Diffusie

• Verplaatsing van stof van een plaats met hoge concentratie naar een plaats met lage concentratie van die stof. 
  
  
• Hoe snel dat gebeurt, noem je de diffusiesnelheid
    die hangt af van de temperatuur en medium (water of lucht)

In de cel

- Diffusie vindt ook plaats in en buiten de cel. 

- Maar er zit iets om de cel heen

In de cel

- Diffusie vindt ook plaats in en buiten de cel. 

- Maar er zit iets om de cel heen

- Namelijk het Celmembraan
- Bestaat uit fosfolipiden & poriën

- En is dus semipermeabel, kleine
stoffen kunnen erdoor, grote niet. 

Semi-permeabel membraan

- Watermoleculen
   passen erdoor heen

- Suiker moleculen
   niet

Wat gebeurt er?

Osmose 

• Het proces van diffusie van water door een semi-permeabel membraan, noem je osmose. 

Water kan er door heen, maar glucose niet..
Dus water gaat zich verplaatsen om de concentratie glucose 'gelijk' te maken. 

• Osmotische waarde: hoeveelheid opgeloste deeltjes 

Waar gaat het water heen?

1. Naar 1
2. Naar 2
3. Blijft zo

v

Weektaak

Deze week leer je wat concentratie, diffusie & osmose zijn.

- Kijk je gemaakte werk na (opdr. 31 en 32)

- Lees de tekst van BS 5 (blz 33, 34, 35)

- Maak opdr. 35, 36, 37, 38, 40

Tip:

Wat is diffusie: https://youtu.be/jcwbqo4PlLI

Wat is osmose: https://youtu.be/ZfKg0VjLCxI

Zijn er vragen?
Stel ze via de microfoon, of anoniem via hier)

Concentratie

• Hoeveelheid opgeloste stof in bepaalde hoeveelheid oplosmiddel
  
  
• Stel: ik heb 2 gram suiker in 8 gram water opgelost. Dan heb ik een oplossing van 20% suiker. 
  Totale hoeveelheid = 2 + 8 gram
   Massapercetage =  Deel/geheel * 100 = 2/10 * 100 = 20% 

Je maakt een 750 gram oplossing van 3% keukenzout

Hoeveel gram keukenzout heb je dan nodig?

En hoeveel gram water?

gram
procent

Je maakt een 750 gram oplossing van 3% keukenzout

Hoeveel gram keukenzout heb je dan nodig?

En hoeveel gram water?

gram	750	?
procent	100	3

Je maakt een 750 gram oplossing van 3% keukenzout

Hoeveel gram keukenzout heb je dan nodig?

En hoeveel gram water?

750 - 22,5 = 272,5 gram water

gram	750	22,5
procent	100	3

Overhoor jezelf: weet je de functies nog?

Een ribosoom is een eiwitfabriek; het ruw E.R. is het transportsysteem van die eiwitten

Het Golgi-apparaat vouwt eiwitten goed op (maakt het 'af') en transporteert ze in blaasjes

Het centriool speelt een rol bij de celdeling; hieraan bevestigen zich de trekdraden die de chromosomen uit elkaar trekken

Het lysosoom is een blaasje met verteringsenzymen om kapotte ceponderdelen op te ruimen

De celkern bevat het DNA, hierin vindt ook transcriptie (maken van RNA) plaats

Het cytoplasma bevat opgeloste stoffen, is de inhoud van de cel waarin alle organellen 'hangen'. Bevat ook het celskelet

Het celmembraan is het omhulsel van de cel, de poortwachter die zorgt dat sommige stoffen wel en andere niet binnen komen

De mitochondriën zijn de energiecentrales. Ze verbranden energierijke stoffen en maken ATP van ADP en P

Het glad ER (zonder ribosomen) is een transportsysteem, vooral voor eiwitten

Celkern

• Ligt in het cytoplasma
• Omgeven door een kernmembraan met daarin:
  - kernporiën
  - kernplasma
  - chromosomen 
  - kernlichaam (nucleolus)

Celkern

• Functie: 
  - Beschermen én in stand houden van chromosomen
  - Gen-expressie:
  Genen aanzetten door signaal te maken
  (oftewel: de order maken)

Ruw ER

• Bevat ribosomen (afgebeeld
  als puntjes)
• Ribosomen maken de eiwitten
  geven de eiwitten af in holte 
  van membraan
  
  

Golgi systeem

• Ligt naast ER
  
• Neemt de blaasjes met
  eiwit afgesnoerd van het
  gladde ER op.
• Geeft eiwitten hun uiteindelijke vorm en stopt ze weer in blaasjes

Eiwit synthese