Hoofdletters en aanhalingstekens en spelling ww hfst 5 VWO 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lesdoel

Ik kan hoofdletters, leestekens en aanhalingstekens correct gebruiken.

Lees onderstaande zinnen. Wat is het verschil tussen beide zinnen?

a Ingeborg gaf zojuist de koning een hand.

b Ingeborg gaf zojuist De Koning een hand.

1. Er is geen verschil.
2. Er is een verschil in betekenis.

Hoofdletters

Je schrijft een hoofdletter:

• aan het begin van een zin.
  
• bij bijvoeglijke naamwoorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid. 
• bij eigennamen

Kleine letters

Je gebruikt een kleine letter:  

• bij samenstellingen met religieuze feesten:
• bij religies, stromingen en afleidingen daarvan:
• bij windstreken;
  
• bij namen van seizoenen, maanden en periodes. 

                                      Let op persoonsnamen!

In Nederlandse namen krijgen tussenvoegsels als van, de en der géén hoofdletter als er een ander deel van de naam – de voornaam, voorletters, naam van de partner – voor staat;

Nynke van der Sluis, mr. N.C. van der Sluis, mevrouw Jongsma-van der Sluis. 

Ook na een adellijke titel krijgt het tussenvoegsel geen hoofdletter: baron en barones de Raet-van Rossem en graaf van Gronsveld. 

Van der Sluis

Als er géén voorletter, voornaam, achternaam of een ander tussenvoegsel voor staat, krijgt het tussenvoegsel een hoofdletter: mevrouw Van der Sluis, mevrouw Van der Sluis-van Dam, dr. mr. Van der Sluis en burgemeester Van der Sluis. 

De verkorte vormen ’t en d’ worden altijd als kleine letter geschreven: meneer ’t Hart, mevrouw d’Ancona. 

Meer voorbeelden:  Anke de Graaf , B.G. van Vooren, dhr. dr. mr. G.H.V. van den Herik, Henny Dijkstra-van der Haar, dhr. Den Braber-ten Haaf , professor Ten Cate,  dominee Van den Berg
, bakker De Vries , het verzameld werk van Van het Reve

Wat is de juiste spelling?

1. engelse drop
2. Engelse drop

Hoofdletters

Je schrijft een hoofdletter:

• aan het begin van een zin.
  
• bij bijvoeglijke naamwoorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid. 
• bij eigennamen

Kleine letters

Je gebruikt een kleine letter:  

• bij samenstellingen met religieuze feesten:
• bij religies, stromingen en afleidingen daarvan:
• bij windstreken;
  
• bij namen van seizoenen, maanden en periodes. 

Hoe schrijf je deze naam goed?
mevrouw h. de jong

Hoe schrijf je deze naam goed?
mevrouw de jong

mevrouw H. de Jong

mevrouw De Jong

Let dus op het verschil

Aan de slag!

Boek (p. 162-163)

• Lees de theorie nogmaals door. Hier staan meer voorbeelden bij de uitleg.
• Maak opdracht 1 en 2 blz. 162

Opdracht 2

1 ‘Merel, wil jij vanavond op Sam passen als wij bij de familie Van Leersum zijn?’, vroeg haar vader.

2 Vaak stellen we dingen uit, omdat we denken: dit kan wel wachten tot morgen.

3 ’Enig,’ riep de opticien uit, ‘deze bril van Gucci staat u geweldig!’

4 ‘In mijn boek ‘Het nieuwe dieet’ vertel ik hoe je snel kunt afvallen zonder hongergevoel’, zei de Franse schrijfster.

5 Op de deur van reisbureau Holiday hangt een briefje met de tekst ‘Wegens omstandigheden gesloten’.

6 De laatste woorden van de Romeinse keizer Nero waren: ‘Een groot kunstenaar gaat met mij heen’.

Opdracht 3

1 Recycling is een milieuvriendelijk alternatief voor afvalverbranding.

2 Na het overdadige maal van de wolven bleef er alleen nog een kaal karkas over.

3 Dat de profvoetballer was gezwicht voor het grote geld, kwam zijn status niet ten goede.

4 Omdat de modebranche populair is, hebben veel studenten zich ingeschreven voor de modeacademie.

5 Met zijn slimme trucs wordt Fred gezien als een potentiële beroepsgoochelaar.

6 De suggestieve opmerking van de dj maakte de luisteraars nieuwsgierig.

1 april

2 middeleeuwen

3 Jarik de Boer

4 bijbelverhaal

5 Beatrixcollege

6 West-Friesland

7 Engelse drop

8 mw. E.G. van Vliet

9 de film Zwartboek

10 brandnetelkaas

11 het westen

12 Van Goghstraat

1 ‘Merel, wil jij vanavond op Sam passen als wij bij de familie Van Leersum zijn?’, vroeg haar vader.

2 Vaak stellen we dingen uit, omdat we denken: dit kan wel wachten tot morgen.

3 ’Enig,’ riep de opticien uit, ‘deze bril van Gucci staat u geweldig!’

4 ‘In mijn boek ‘Het nieuwe dieet’ vertel ik hoe je snel kunt afvallen zonder hongergevoel’, zei de Franse schrijfster.

5 Op de deur van reisbureau Holiday hangt een briefje met de tekst ‘Wegens omstandigheden gesloten’.

6 De laatste woorden van de Romeinse keizer Nero waren: ‘Een groot kunstenaar gaat met mij heen’.

Opdracht 3

1 Recycling is een milieuvriendelijk alternatief voor afvalverbranding.

2 Na het overdadige maal van de wolven bleef er alleen nog een kaal karkas over.

3 Dat de profvoetballer was gezwicht voor het grote geld, kwam zijn status niet ten goede.

4 Omdat de modebranche populair is, hebben veel studenten zich ingeschreven voor de modeacademie.

5 Met zijn slimme trucs wordt Fred gezien als een potentiële beroepsgoochelaar.

6 De suggestieve opmerking van de dj maakte de luisteraars nieuwsgierig.

1 Merel, wil jij vanavond op Sam passen als wij bij de familie Van Leersum zijn?’, vroeg haar vader.

2 Vaak stellen we dingen uit, omdat we denken: dit kan wel wachten tot morgen.

3 ’Enig,’ riep de opticien uit, ‘deze bril van Gucci staat u geweldig!’

4 ‘In mijn boek ‘Het nieuwe dieet’ vertel ik hoe je snel kunt afvallen zonder hongergevoel’, zei de Franse schrijfster.

5 Op de deur van reisbureau Holiday hangt een briefje met de tekst ‘Wegens omstandigheden gesloten’.

6 De laatste woorden van de Romeinse keizer Nero waren: ‘Een groot kunstenaar gaat met mij heen’.

"Sara zei:" Ik heb een super
vakantie gehad.

1. Goed
2. Fout

Wat is de juiste spelling?

1. jarik de boer
2. Jarik De Boer
3. Jarik de Boer
4. jarik De Boer

- Je geeft daarmee een citaat of directe reden aan:

"Gisteren," vertelde moeder, "vielen de mussen van het dak."

Hij vroeg: "Hoe zit dat?"

"Hoe zit dat?", vroeg hij. 

Aanhalingstekens:

Aanhalingstekens

Je gebruikt aanhalingstekens:

• bij de directe rede/citaten (let op de plaats van de aanhalingstekens en de andere leestekens).

Je gebruikt geen aanhalingstekens 

• bij de indirecte rede en bij gedachten:  
• als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis:  

directe rede

De directe rede is de letterlijke weergave van wat er wordt gezegd. Dit staat tussen aanhalingstekens.

Voorbeeld:

De jongen schreeuwde: “Wacht op mij!”

indirecte rede

In dit geval wordt beschreven wat er wordt gezegd en worden geen aanhalingstekens gebruikt.

Voorbeeld:

De jongen schreeuwde dat ze op hem moesten wachten.

Schrijf deze zin met alle leestekens en hoofdletters:
hij zei in mei leggen alle vogels een ei

Hij zei: "In mei leggen alle vogels een ei."

Goede antwoord:

"Maar," vroeg Van Houten, "spreken we morgen nog af?"

Goede antwoord:

Thomas zei "Daar heb ik geen zin in."

1. Goed
2. Fout

De dubbele punt mist. 

"Ik vind het niet leuk!", riep Lotte.

1. Goed
2. Fout

Opdracht 3

1 Recycling is een milieuvriendelijk alternatief voor afvalverbranding.

2 Na het overdadige maal van de wolven bleef er alleen nog een kaal karkas over.

3 Dat de profvoetballer was gezwicht voor het grote geld, kwam zijn status niet ten goede.

4 Omdat de modebranche populair is, hebben veel studenten zich ingeschreven voor de modeacademie.

5 Met zijn slimme trucs wordt Fred gezien als een potentiële beroepsgoochelaar.

6 De suggestieve opmerking van de dj maakte de luisteraars nieuwsgierig.