H4.4 Evolutie in populaties

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Startopdracht

Beantwoord de volgende vraag in je schrift:

Leg in stappen uit dat door verandering in het DNA, in een nieuwe leefomgeving een nieuwe populatie kan ontstaan waarvan de eigenschappen afwijken van die van de oorspronkelijke soort.

Startopdracht

Leg in stappen uit dat door verandering in het DNA, in een nieuwe leefomgeving een nieuwe populatie kan ontstaan waarvan de eigenschappen afwijken van die van de oorspronkelijke soort.

Antwoord

1. Binnen de populatie ontstaan door mutatie en recombinatie nieuwe varianten--> genetische variatie.

2. Er vindt natuurlijke selectie plaats. 

3. De (best) aangepaste individuen overleven en geven de eigenschappen door --> voortplanting

Thema 4 Evolutie

Oriëntatie

4.1 Indeling van de levende natuur 

4.2 Bacteriën, virussen en schimmels

4.3 De evolutietheorie 

4.4 Evolutie in populaties

4.5 Onderzoek naar evolutie

Programma

• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 4.4 Evolutie in populaties
• Filmpjes seksueel selectie --> 3 - 4 minuten
• Afsluiting 

Leerdoelen 

• Je kunt beschrijven hoe genetische eigenschappen in een populatie kunnen veranderen.

Evolutie in populaties

Genenpool van een populatie is de verzameling van genen/allelen in de populatie.

Allelfrequentie/genfrequentie geeft aan hoe vaak een bepaald allel in de populatie voorkomt.

Allelfrequentie

Hoe vaak een allel voorkomt, heet de allelfrequentie of genfrequentie. 

--> Hoe hoger de allelfrequentie, hoe groter de kans dat dat allel doorgegeven wordt. Dit klopt alleen als er geen selectiedruk (invloed van milieu op genetische variatie) is.

De allelfrequentie blijft dan door de generaties constant.

Maar plaatselijk kan de selectiedruk anders zijn. 

Voorbeeld: sikkelcelanemie-allel en malaria.

Veranderende allelfrequenties

De allelfrequentie in een populatie is meestal niet constant, er zijn beïnvloedende factoren zoals:

• Mutaties bv berkenspanner
• Natuurlijke selectie. bv sikkelcel
• Seksuele selectie 

Wanneer een gemuteerd allel dominant is en 

de overlevingskansen vergroot, zal de allelfrequentie toenemen. 

Evolutie in populaties

Geen selectiedruk? --> genen worden willekeurig doorgegeven aan nakomelingen. 

Als de overlevingskans geen rol speelt en de genen spelen geen rol bij de partnerkeuze, dan is er geen selectiedruk. 

Seksuele selectie

= Selectie van partners op basis van kenmerken die aantrekkelijk worden gevonden.

Deze eigenschappen hebben wel 

een positief effect op de voortplantingskans maar niet 

op de overlevingskans.

https:

Populatiegenetica

Populatie

• alle individuen van een soort in een bepaald gebied, samen onderling voortplantend

Genenpool

• alle allelen op alle chromosomen in een populatie

Genenpool wordt beïnvloed door:

• gene flow (uitwisseling van genen tussen verschillende populaties)
• natuurlijke selectie (een allel kan een selectievoordeel of -nadeel hebben)
• seksuele selectie (vrouwtjes kunnen een bepaalde eigenschap prettiger vinden)

Huiswerk

Lezen 4.4

Maken opdracht  55, 58 en 59

Herhalen en/of extra oefenen