18/9 uiteenzetting

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Uiteenzetting, betoog en beschouwing

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• weet je hoe een uiteenzetting is opgebouwd en welke manieren je daarbij kan inzetten;
• weet je weer wat een uiteenzetting, betoog en beschouwing zijn en kun je onderscheid maken tussen deze drie;
• heb je geoefend met het schrijven van een betogende tekst en een uiteenzetting.

Blauw = kennen = kennis = leren

Oranje = kunnen = met de kennis de vaardigheid oefenen

Nieuwe lesstof

Tekstsoorten

1) Informatieve tekst / Uiteenzetting

2) Betogende tekst / betoog

3) Beschouwende tekst / beschouwing

Tekstdoelen

1) Informeren

1) Uiteenzetten

2) Overtuigen

2) Tot actie aanzetten

3) Beschouwen

3) Vermaken

Informerende en uiteenzettende teksten

Tekstdoel	Doel schrijver	Tekstsoort	Tekstvorm
Informeren	Verslag doen, gegevens verstrekken	Informatieve tekst	Nieuwsbericht, verslag
Uiteenzetten	Uitleggen	Uiteenzetting	Schooltekst, achtergrondartikel, populairwetenschappelijk artikel

Mogelijke tekststructuren: 

- vraag/antwoordstructuur 

- voor- en nadelenstructuur 

- verklaringsstructuur 

- aspectenstructuur 

- verleden/heden/toekomststructuur 

Inleiding: onderwerp
middenstuk: het onderwerp vroeger en nu wordt besproken
slot: conclusie

Deze indeling hoort bij de volgende structuur:

1. probleem-oplossingsstructuur
2. voor- en nadelen structuur
3. verklaringsstructuur
4. verleden-heden-toekomststructuur

Verklaringsstructuur
- inleiding: bepaald verschijnsel
- kern: kenmerken/ verklaringen/ voorbeelden
- slot: ?
Wat moet er op de plaats van het vraagteken staan?

1. samenvatting
2. eigen mening
3. het probleem
4. vraagstelling

Welke structuur bevat redenen in het middenstuk?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. verleden-heden-toekomststructuur
3. verklaringsstructuur
4. voor- en nadelenstructuur

Uiteenzetting

• Informatief: je doel is informeren
• Objectief, dus je geeft niet je eigen mening 
• Geef de mening van anderen op een objectieve manier weer
• Vooral feiten die waar en controleerbaar zijn én uitleg met voorbeelden.
• Geef bij belangrijke gegevens de bronnen waaruit de informatie komt (APA)


• Hoofdgedachte is een constatering
• Diverse tekststructuren mogelijk
• In een zakelijke stijl geschreven
• Duidelijke (onder)titel waarin je het onderwerp benoemt of  stel er een feit in 

Inleiding

* Visitekaartje van je tekst

* De aandacht van de lezer trekken

* Introductie van het onderwerp

Middenstuk

* meerdere alinea's

* boodschap van de tekst wordt

duidelijk

* feitelijke informatie wordt

overgebracht

* uitleg van de informatie

staat centraal

* uitwerking van verschijnsel, vraag,

onderzoek of probleem

Slot

* mooie afsluiting van de tekst

* het is de uitsmijter

* Conclusie, samenvatting of oplossing

Mogelijke tekststructuren: 

- vraag/antwoordstructuur 

- voor- en nadelenstructuur 

- verklaringsstructuur 

- aspectenstructuur 

- verleden/heden/toekomststructuur 

Aspectenstructuur

Inleiding: onderwerp

Middenstuk: diverse aspecten van het onderwerp

Slot: samenvatting 

Aspectenstructuur (bijv. een artikel met de titel "Welke invloed heeft het Coronavirus op jongeren?" 

Verleden-heden(-toekomst)structuur

Tekstdoel: informeren

Inleiding: introductie onderwerp

Middenstuk: situatie vroeger en nu / ontwikkeling

Slot: conclusie of voorspelling toekomst

Voor-nadelenstructuur

Inleiding: vraag of stelling

Middenstuk: voordelen// nadelen

Slot: afweging // conclusie 

Voor- nadelenstructuur (bijv. een artikel met de titel "Wat zijn de voor- en nadelen van het vaccineren van jongeren?"

Verklaringsstructuur

Tekstdoel: informeren

Inleiding: bepaald verschijnsel

Middenstuk: kenmerken / voorbeelden / verklaringen / oorzaken / redenen

Slot: samenvatting of conclusie

Vraag-antwoordstructuur

Inleiding: vraag

Middenstuk: antwoord 

Slot: samenvatting of conclusie 

Vraag-antwoordstructuur (bijv. een artikel met de titel "Welke maatregelen kan ik zelf treffen tegen het coronavirus?" 

Welke tekststructuur herken je?

A. Argumentatiestructuur

B. Aspectenstructuur

C. Vraag-antwoordstructuur

D. Voor- en nadelenstructuur 

Welke tekststructuur herken je?

1. Argumentatiestructuur
2. Aspectenstructuur
3. Vraag-antwoordstructuur
4. Voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

A. Argumentatiestructuur

B. Aspectenstructuur

C. Vraag-antwoordstructuur

D. Voor- en nadelenstructuur 

Welke tekststructuur herken je?

1. Argumentatiestructuur
2. Aspectenstructuur
3. Vraag-antwoordstructuur
4. Voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

A. Argumentatiestructuur

B. Aspectenstructuur

C. Vraag-antwoordstructuur

D. Voor- en nadelenstructuur 

Welke tekststructuur herken je?

1. Argumentatiestructuur
2. Aspectenstructuur
3. Vraag-antwoordstructuur
4. Voor- en nadelenstructuur

Verschillende invalshoeken:

- Technische uitleg (hoe werkt iets) 

- Maatschappelijke / sociale uitleg (welke rol speelt het in het leven van mensen?) 

- Historische uitleg (hoe heeft de ontwikkeling plaatsgevonden, wat is de geschiedenis?) 

- Actuele uitleg (waarom is een onderwerp nu relevant / wat zijn de laatste inzichten?) 

Werk voor deze en de volgende les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

Pak je VIP en noteer:

Blz. 17-18, opdracht 10 + 11

Klaar = lezen

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over dingen die je niet begreep!

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• weet je hoe een uiteenzetting is opgebouwd en welke manieren je daarbij kan inzetten;
• weet je weer wat een uiteenzetting, betoog en beschouwing zijn en kun je onderscheid maken tussen deze drie;
• heb je geoefend met het schrijven van een betogende tekst en een uiteenzetting.

Blauw = kennen = kennis = leren

Oranje = kunnen = met de kennis de vaardigheid oefenen

Ik weet hoe een uiteenzetting is opgebouwd en welke manieren daarvoor zijn.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter? Wat ga je daarvoor doen?

Feedback
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders zien?