H6 - Koppelteken en trema

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Taalverzorging h6

Koppelteken en trema 

Vorige les 

Tussenletters in samenstelling (h5)

Is het manenschijn of maneschijn?

1. Manenschijn
2. Maneschijn

Is het kattenbak of kattebak?

1. Kattenbak
2. Kattebak

MAARRRRR....

Soms laat de uitspraak of de spelling het niet toe om woorden aan elkaar te schrijven, terwijl we het wel als één begrip bedoelen. 

We maken dan gebruik van een koppelteken (-) of trema (") 

Het koppelteken

Soms komen in een samenstelling twee klinkers naast elkaar te staan die meestal samen één klank vormen. Om te voorkomen dat het woord verkeerd wordt uitgesproken, gebruik je dan een koppelteken: een liggend streepje.

Bijvoorbeeld: familie-uitje, auto-expert, na-apen, 

maaaar het is knieoperatie, pizzaoven. Waarom schrijf je dat zo?

Het koppelteken

Gebruik je bij een samenstelling  ALS er sprake is van:

- een klinkerbotsing (bijvoorbeeld: eu, ie, ee, au, ou, oo enz.)

- een afkorting, teken, letter (#-teken, t-splitsing, vwo-leerling)

- een tweede deel met een hoofdletter (Noord-Holland)

- twee gelijkwaardige delen (je bent chef EN kok = chef-kok)

Trema 

Ook in woorden die géén samenstelling zijn, kunnen twee klinkers naast elkaar verwarrend zijn als ze bij verschillende lettergrepen horen. Dan gebruik je een trema om te voorkomen dat het woord verkeerd wordt uitgesproken: twee puntjes boven een letter.

Bijvoorbeeld: poëzie, zeeën, geëxperimenteerd, beëindigen

Trema

Bij woorden die geen samenstelling zijn: 

- een klinkerbotsing (bijvoorbeeld: eu, ie, ee, au, ou, oo enz.)

Verschil

Bij samenstellingen, zoals media-invloed, komt een koppelteken.

Bij woorden die geen samenstelling zijn zoals beïnvloeden  en poëzie is een trema nodig om klinkerbotsing te voorkomen. 

Welk van de volgende woorden heeft een trema nodig? chaotisch, reunie, directie. Schrijf het woord goed.

Welk woord is goed geschreven?

1. poezië
2. concierge
3. hygiënisch
4. tweëntachtig

Wat is niet goed geschreven?

1. 100-jarige
2. minister-president
3. Zuid-Amerikaans
4. piano-muziek

Welk woord is niet goed geschreven?

1. x-as
2. geinformeerd
3. astma-aanval
4. gymnastiekles

Kies het juiste woord

1. Dieet
2. Diëet

Kies het juiste woord

1. Caféëigenaar
2. café-eigenaar

Kies het juiste woord

1. officieel
2. officiëel

Kies het juiste woord

1. naäpen
2. na-apen

Aan de slag

Hoofdstuk 6 - Taalverzorging

Spelling - koppelteken en trema

Maken: opdracht 1 t/m 4