HAVOVerhoudingsamenvatting

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H1 sociale ongelijkheid en gevolgen

4 havo 

Maatschappijwetenschappen

--toets op woensdag 26 juni (net na de toetsweek)--

--> vragen/klachten?--> meneer Kiezenberg kamer 226

Weten jullie het nog:
Op welke drie terreinen wordt ongelijkheid gemaakt?

1. Op basis van uiterlijk, gezag en bezit.
2. Op basis van macht, status en bezit.
3. Op basis van macht, gezag en bezit.
4. Op basis van uiterlijk, macht en bezit.

Hoe noemen we het indelen van mensen in één laag?

Wat is het verschil tussen een 'gesloten' en een 'open' samenleving?

Lesdoelen

• Je begrijpt dat bij het verkrijgen van een maatschappelijke positie het proces van positietoewijzing en het proces van positieverwerving een rol spelen en je kunt voorbeelden noemen.

 

• Je kunt uitleggen dat sociale uitsluiting op de loer ligt als er problemen zijn bij de positietoewijzing of positieverwerving.
  

• Je kent de vier componenten van sociale uitsluiting.
  

Sociale mobiliteit

Hoe 'vast' ligt je positie op de maatschappelijke ladder?

- positietoewijzing:

maatschappelijke oorzaken bepalen de positie van een groep of individu.

- positieverwerving:

groepen of individuen verkrijgen hun positie door een eigen bijdrage.

Werk is een belangrijk onderdeel van je maatschappelijke positie. Als je dat niet hebt, is de kans om te stijgen op de ladder klein. 

01:45

Geef twee voorbeelden van positietoewijzing in de video.

01:45

Leg uit dat de video een voorbeeld is van sociale ongelijkheid.

Sociale uitsluiting

16,4% van de Nederlanders lopen risico op armoede of sociale uitsluiting (EU = 23,7%.

Afstand tot arbeidsmarkt is één van de meest bepalende factoren.

Electorale participatie

Niet-electorale participatie

Welke kernconcepten spelen een rol bij sociale uitsluiting?

Leg uit hoe het verhoudingsvraagstuk terugkomt in sociale ongelijkheid.

Leg uit dat bij geringe toegang tot grondrechten socialisatie een rol kan spelen.

Vormen kapitaal: niet iedereen heeft dezelfde start. Ongelijke verdeling van:

- Cultureel kapitaal: kennis, houding, taal, opvattingen die kenmerkend zijn voor een hoger sociaal mileu

- Economisch kapitaal: geld en bezit

- sociaal kapitaal: connecties, netwerken kennis, de mate van respect die een bepaalde sociale groep heeft.

zelfstandig oefenen voor de toets:

-werk kennen & kunnen lijstje uit (staat in je huiswerk) 

- maak de oefentoets (staat ook in je huiswerk)

- maak opdracht

-vat de paragrafen van h1 samen en oefen de kernconcepten (sociale ongelijkheid//macht/gezag/conflict/samenwerking)

Verhouding

Verhouding verwijst naar de wijze waarop mensen zich van elkaar onderscheiden en tot elkaar verhouden en de manier waarop samenlevingen in sociale zin vormgeven aan deze verschillen. Het verwijst ook naar onderlinge betrekkingen tussen staten.

voorbeeld van toets vraag:

Lees een tekst en leg uit hoe de verhouding tussen rijke en arme mensen veranderd.

- gebruik in je antwoord de omschrijving van het concept verhouding 

- leg uit of volgens jou  de verhoudingen tussen rijk en arm toe of afnemen en licht dit toe

Onder het hoofdconcept verhouding vallen macht, gezag, conflict, samenwerking en ...

1. sociale (on)gelijkheid
2. sociale cohesie
3. socialisatie
4. individualisering

'Vaccinatiewedloop: Westerse ambities om snel te vaccineren botsen met de noodzaak van gelijkwaardige verdeling van vaccins.'
Om welk vraagstuk gaat het?

1. Welvaartsvraagstuk
2. Bindingsvraagstuk
3. Vormingsvraagstuk
4. Verhoudingsvraagstuk

Waar gaat het hier over?

1. Vorming
2. Verhouding
3. Binding
4. Verandering

Welke beroepen worden meer en welke beroepen worden minder gewaardeerd?

Bespreek met de leerlingen welke beroepen meer en welke minder gewaardeerd worden. Heeft dit te maken met inkomen of status? 

Sociale ongelijkheid

Een situatie waarin verschillen tussen mensen, in al dan niet aangeboren kenmerken, consequenties hebben voor hun maatschappelijke positie en leiden tot een ongelijke verdeling van schaarse en hooggewaardeerde zaken, van waardering en behandeling.

Van welke soort ongelijke verdeling is er sprake in de video?

Van welke soort ongelijke verdeling is er sprake in de video?

1. Economische hulpbronnen
2. Sociale hulpbronnen
3. Symbolische hulpbronnen
4. Politieke hulpbronnen

Hoe noemen we de indeling van sociale lagen, waartussen ongelijkheid bestaat?

Hoe noemen we de indeling van sociale lagen, waartussen ongelijkheid bestaat? 

1. Maatschappelijke ladder
2. Klassensamenleving
3. Gesloten samenleving
4. Sociale stratificatie

Sociale stratificatie

In Nederland wordt sociale stratificatie vaak beschreven op basis van bezit en inkomenssituatie. Macht, status en opleiding hebben daar ook mee te maken.

Benadruk hier dat vooroordelen en stereotypen ook een effect kunnen hebben.

Beroepen- en functiesegregatie

Sommige beroepen worden gezien als typisch vrouwelijk en andere als typisch mannelijk. Ook bij functies zien we traditionele opvattingen. 

Positieverwerving

Het proces van positieverwerving verwijst naar het verkrijgen van een maatschappelijke positie door de eigen bijdrage van een persoon of de groep waartoe hij behoort. 

Wie is het beste voorbeeld van positieverwerving?

Positietoewijzing

Als je er zelf geen invloed op hebt om hoger op de maatschappelijke ladder te komen.

Opdracht

• hoe is positieverwerving van toepassing in het onderwijs?
• hoe is positietoewijzing van toepassing in het onderwijs?

Glazen plafond

Een onzichtbare barrière waardoor vrouwen maar beperkt kunnen klimmen op de maatschappelijke ladder. Hierdoor is het voor vrouwen lastiger om hogere posities te bereiken.

Glazen plafond

Een onzichtbare barrière waardoor vrouwen maar beperkt kunnen klimmen op de maatschappelijke ladder. 

Vraag: gaat het glazen plafond over positietoewijzing of positieverwerving.

Sociale ongelijkheid

Door de industriële revolutie ontstond er een klassensamenleving. Ingedeeld op basis van economische ongelijkheid.

De sociale mobiliteit steeg nauwelijks, en sociale ongelijkheid bleef bestaan.

Welke soort sociale ongelijkheid?

- Ongelijke verdeling van politieke hulpbronnen 

Het hebben van bevoegdheden om macht uit te oefenen (gezag)

- Ongelijke verdeling van economische hulpbronnen

Het hebben van geld en bezit

- Ongelijke verdeling van symbolische hulpbronnen

Het hebben van aanzien en waardering

- Ongelijke verdeling van sociale hulpbronnen

Het hebben van sociale contacten

zelfstandig oefenen voor de toets:

-maak oefentoets/ samenvatting/ schrijf kernconcepten uit

--> check mail van vorige week met oefentoetsen

--> oefen met de paarse stukjes uit de paragrafen