TAAL IN BEWEGING: Les 2
TAAL IN BEWEGING
1 / 16
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolmavo, havo, vwoLeerjaar 2
This lesson contains 16 slides, with interactive quiz, text slides and 2 videos.
Items in this lesson
TAAL IN BEWEGING
Slide 1 - Slide
Vandaag
Boekdrukkunst
Het Nederlands zoals het hoort - het ontstaan van standaardtaal
Slide 2 - Slide
Lesdoel
Ik kan het belang van de boekdrukkunst in eigen woorden weergeven.
Ik kan de boekdrukkunst situeren in tijd.
Slide 3 - Slide
Boekdrukkunst
We kijken naar een kort fragment.
Opdracht: Formuleer een antwoord op ‘Wat was het belangrijkste gevolg van de uitvinding van de boekdrukkunst?’
Slide 4 - Slide
Slide 5 - Video
Wat was het belangrijkste gevolg van de uitvinding van de boekdrukkunst?
Slide 6 - Mind map
Maak de BookWidget uit je cursus p. 6.
Slide 7 - Slide
Oudnederlands (500 n.Chr. - 1000)
Uit het Germaans ontstonden nieuwe talen. Dit gebeurde omdat Germaanse stammen zich begonnen te verspreiden over een groter gebied. Hierdoor viel de taal steeds meer uiteen in onderling van elkaar verschillende dialecten.
Een van die dialecten was het Oudnederlands. Van deze taal zijn er bewijzen dat de taal is gesproken, maar er is bijna niets uit die tijd bewaard gebleven. Het oudst bekendste zinnetje uit die tijd is: Maltho thi afrio lito. Wat ongeveer betekent: Ik meld je: ik bevrijd (je), laat. Deze zin werd gebruikt in de rechtspraak om een halfvrij persoon vrij te spreken.
Slide 8 - Slide
Oudnederlands (500 n.Chr. - 1000)
Er ontstaan steeds meer herkenbare woorden die wij ook nog gebruiken omdat mensen met elkaar eenzelfde taal gaan spreken.
Eerste typische woorden voor het Nederlands, zoals huova voor hoeve.
En van de oudste "Nederlandse" teksten, Hebban olla vogala, dateert uit ongeveer 1100.
Hedendaags Nederlands:
Hebban olla vogala nestas hagunnan Alle vogels zijn met hun nesten begonnen
hinase hi(c) (e)nda thu Behalve jij en ik
uu(at) unbida(n) (uu)e nu Waar wachten we nog op
Het zou een liefdesgedicht zijn dat geschreven is door een monnik.
Slide 9 - Slide
Middelnederlands (1150-1500)
Het Oudnederlands werd tot halverwege de twaalfde eeuw gesproken.
Tussen 1200 en 1500 sprak men Middelnederlands. Er was nog wel onderscheid in verschillende dialecten, zoals het Brabants, het Vlaams, het Limburgs, het Hollands, maar onderling konden ze elkaar verstaan.
De elite en de geestelijkheid sprak Latijn. Dit was ook de taal waarin er geschreven werd.
Toch gingen steeds meer mensen schrijven in de eigen taal, het Middelnederlands.
De spelling volgde toen nog de spreektaal en kon dus per streek sterk verschillen. Er was dus nog geen standaardtaal met een vaste woordvolgorde, maar wel maakten ze gebruik van 4 naamvallen (verbuiging van het woord dat laat zien welke functie het is) net als in het Duits.
Slide 10 - Slide
Middelnederlands (1150-1500)
Slide 11 - Slide
Standaard Nederlands (1500-Nu)
Tijdens de Tachtigjarige oorlog werd het Nederlands opeens een belangrijk onderdeel. We wilden onafhankelijk worden en net zoals de Spanjaarden onze eigen taal hebben. Vanuit daar zijn er afspraken gemaakt en kwam er een taal met een regelsysteem.
De bevolking leerde lezen en schrijven en de taal ontwikkelde zich tot de taal die wij vandaag de dag spreken.
Slide 12 - Slide
Standaard Nederlands (1500-Nu)
De verschillen tussen de regio’s groeiden naar elkaar toe. Het dialect dat het meeste aanzien genoot won van andere gesproken en geschreven talen van het Nederlands.
Er werd gekozen voor standaardvormen van bepaalde woorden, mus boven mos, zoon boven zeun. De standaardtaal werd steeds meer vastgelegd en gebruikt in de kerk, het onderwijs, de rechtbank. Uiteindelijk gebruikte iedereen de standaardtaal.
Slide 13 - Slide
Standaard Nederlands (1500-Nu)
In de 18e en 19e eeuw stonden de spreek- en schrijftaal nog ver van elkaar af. Eind 19e eeuw begon dit naar elkaar toe te groeien en werd de geschreven taal gericht op de gesproken standaardtaal. Dit was het Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN), voor zowel spreken als schrijven. Eerst was dit nog vooral voor de elite, later werd het de taal van iedereen en wat je verplicht ging leren op school.
.
Slide 14 - Slide
Standaard Nederlands: heden
Zoals je ziet is taal altijd aan verandering onderhevig. Het Nederlands bestaat niet. Het is constant onder invloed van bepaalde factoren. Veel invloeden zijn nog terug te vinden in de taal.
Welke leenwoorden ken jij? Welke gebruik jij veel?
.
