4.1 De pruikentijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

4.1 De pruikentijd

Planning

• Introductie hoofdstuk 4
  
• Uitleg 4.1
• Uitleg PO 

Frankrijk
18e eeuw

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

• Hoe het ging met de Nederlandse economie
• Welke sociale verhoudingen er waren in Frankrijk
• Hoe de verlichting zorgde voor een andere manier van denken
• Welke kritiek er was op de samenleving

De Nederlandse economie

• Door de Gouden Eeuw in de 18e eeuw veel rijke handelaren in Nederland
• Toch gaat de economie achteruit 
• Nijverheid gaat slechter en de VOC maakt steeds minder winst
• Gevolg?

De Nederlandse economie

• Geldbanken doen het wel goed: rijke mensen lenen geld aan de bank tegen een rente
• Aanzienlijke mannen droegen een pruik

De standenmaatschappij

De bevolking was verdeeld in standen (met name in Frankrijk)

De standenmaatschappij

De bevolking was verdeeld in standen (met name in Frankrijk)

Eerste stand

Geestelijkheid

De standenmaatschappij

De bevolking was verdeeld in standen (met name in Frankrijk)

Eerste stand

Geestelijkheid

Tweede stand

Adel

De standenmaatschappij

De bevolking was verdeeld in standen (met name in Frankrijk)

Eerste stand

Geestelijkheid

Tweede stand

Adel

Derde stand

De rest (handelaren, boeren, arbeiders)

De standenmaatschappij

De standenmaatschappij was oneerlijk. Eerste twee standen hadden privileges (voorrechten)

Leg de afbeelding uit

Wie zie je?

Wat is de boodschap van de maker?

De verlichting

In de wetenschappelijke revolutie gingen mensen logisch denken

Op die manier konden ze ook naar de samenleving kijken

Mensen zeiden dat je met rationeel denken alles kon verklaren

Deze manier van denken noemen we de verlichting

Link naar opdracht verlichting: http://www.sjlgs.nl/havo/files/Groepsopdracht-denkbeelden-verlichting.pdf

Wat werd er anders?

Kritiek op de standenmaatschappij

Volgens verlichte denkers waren alle mensen van nature gelijk

Daarom moesten er mensenrechten komen

En een rechtstaat

Rechten die voor alle mensen golden, zoals vrijheid van godsdienst en meningsuiting

Staat waarin iedereen zich aan de wet moet houden

John Locke

Een koning krijgt zijn macht niet van god, maar van het volk

Als de koning zijn macht misbruikt mag het volk hem afzetten

De Fransman Montesquieu

Absolutisme leidt tot onderdrukking

Het gezag moet gescheiden zijn over drie machten (driemachtenleer)

- Wetgevende macht

- Uitvoerende macht

- Rechterlijke macht

 een persoon, vaak een vorst of koning, de volledig macht in handen heeft

Mensen hadden veel wetenschappelijke ontdekkingen en uitvindingen gedaan

1. Oorzaak van de verlichting
2. Gevolg van de verlichting

Mensen kregen andere ideeën over godsdienst

1. Oorzaak van de verlichting
2. Gevolg van de verlichting

Zet de uitspraken in de juiste kolom

Een idee vóór de verlichting

Een idee van de verlichte denkers

Alle gebeurtenissen in het leven kun je logisch uitleggen

In Frankrijk moet iedereen een katholiek zijn

God regelt alles wat in het leven van mensen gebeurt

In Frankrijk moeten mensen zelf bepalen wat ze geloven

Waren de verlichters hier voor of tegen?

Verlichters zijn voor

Verlichters zijn tegen

Vrijheid van meningsuiting

Gelijke rechten voor iedereen

Vrijheid van godssdienst

Ongelijkheid

Horen de uitspraken van absolute vorsten of verlichte denkers?

Absolute vorsten

Verlichte denkers

Als bestuurders slecht besturen, moeten ze vervangen worden

Elke staat moet een grondwet hebben

De macht moet verdeeld zijn tussen de regering, het parlement en de rechters

Een koning hoeft zijn besluiten niet uit te leggen

Iedereen moet zich aan de wet houden

Mensen hebben mensenrechten

Koningen hebben hun macht van het volk gekregen

Koningen hebben hun macht van God gekregen

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

• Hoe het ging met de Nederlandse economie
• Welke sociale verhoudingen er waren in Frankrijk
• Hoe de verlichting zorgde voor een andere manier van denken
• Welke kritiek er was op de samenleving

Opdracht 'de Verlichting'

Wat: welke afbeeldingen horen wel of niet bij de Verlichting

Hoe: in je schrift, twee- of drietallen

Tijd: 10 minuten

Klaar: maak de opdrachten op bladzijde 90 in je werkboek