4M P3 Les 9 Herverdeling inkomens

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Welkom

Ga zitten volgens de plattegrond.

Pak je schoolspullen: etui, boek, schrift, rekenmachine en wisbordje.

Maak de startopdracht zelfstandig in stilte.

Klaar? Lees de leerteksten van § 6.3.

Programma

• Startopdracht
• Leerdoelen en voorkennis
• Uitleg herverdeling van de inkomens
• Toepassen
• Uitleg nivellering en denivellering
• Toepassen
• Samenwerkingsopdracht
• Afsluiting

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

• Uitleggen hoe de overheid zorgt voor het herverdelen van de inkomens.
• Uitleggen welke gevolgen de vergrijzing heeft voor de overheidsuitgaven.
• Uitleggen hoe het verhogen van de AOW-leeftijd zorgt voor het betaalbaar houden van de AOW-uitkeringen.
• Uitleggen of er sprake is van nivellering of denivellering.

Voorkennis

Dirk heeft een belastbaar inkomen van € 76.000.

Zijn de tarieven in box 1 progressief, degressief of proportioneel? Leg je antwoord uit.

Dirk heeft een belastbaar inkomen van € 76.000.

Bereken de belasting in box 1.

Uitleg

Herverdeling van de inkomens

Mensen met een betaalde baan.

Mensen zonder betaald werk met een uitkering.

Inactieven

Overheid

Actieven

Belastingen en sociale premies

Uitkeringen

Vergrijzing

In verhouding (procenten) steeds meer inactieven met een AOW-uitkering en steeds minder actieven met een betaalde baan.

AOW-leeftijd verhoogd

Bevolkingspiramide

I/a-ratio

Verhouding tussen inactieven en actieven.

Pak je wisbordje

 Voor de overheid ontstaan er nog meer uitgaven die verband houden met

de toenemende vergrijzing in Nederland. De overheid wil bezuinigen op

deze uitgaven.

Maak van de onderstaande zinnen een economisch juiste tekst door

de juiste woorden te kiezen.

Een manier waarop de overheid kan bezuinigen op de sociale zekerheid is de leeftijd waarop men aanspraak kan maken op een AOW-uitkering te

…(1)... (verhogen / verlagen). De AOW-uitkering wordt deels betaald uit

…(2)… (sociale premies / zorgpremies) van de werkenden en in toenemende mate door belastinginkomsten.

De negatieve gevolgen van de vergrijzing voor de overheid gaan

voornamelijk over de kosten van de vergrijzing, bijvoorbeeld de uitgaven

aan AOW-uitkeringen.

Noem nog een ander voorbeeld van overheidsuitgaven die zullen

stijgen als gevolg van de vergrijzing.

Door het stelsel van sociale zekerheid vindt er een herverdeling van de

inkomens plaats. Deze herverdeling wordt weergegeven in Lorenzcurven.

Als het lukt om meer jongeren in Nederland aan betaald werk te helpen, heeft dit invloed op de verhouding niet-actieven en actieven (de i/a-ratio) en daarmee op de betaalbaarheid van de sociale zekerheid in Nederland.

De i/a-ratio wordt berekend door het aantal niet-actieven te delen door het aantal actieven. 

Maak van onderstaande zinnen een economisch juiste tekst door de juiste woorden te kiezen.

Door de groei van het aantal jongeren met betaald werk wordt de i/a-ratio

...(1)… (hoger / lager). Hierdoor …(2)… (daalt / stijgt) de betaalbaarheid

van de sociale zekerheid in Nederland. 

Toepassen

Wat? § 6.3 opdracht 2 t/m 9 (blz. 178-181).

Hoe? Zelfstandig met overleg.

Klaar? Maak de plusopdrachten.

Uitleg

Nivellering

€ 2.058 per maand

€ 250 ÷ € 2.058 × 100 = 12,1%

€ 6.140 per maand

€ 250 ÷ € 6.140 × 100 = 4,1%

De verschillen tussen de inkomens worden in verhouding kleiner.

 In verhouding (procenten) gaat degene met het laagste inkomen er meer op vooruit dan de rijkere persoon.

Stel de overheid besluit om alle Nederlanders deze maand € 250 te geven.

Denivellering

De verschillen tussen de inkomens worden in verhouding groter.

Hypotheekrenteaftrek

Huurhuis

Geen hypotheekrenteaftrek.

Koophuis € 1.000.000

Hoog rentebedrag.

Hoge hypotheekrenteaftrek.

Quiz

Progressief tarief in box 1.

Nivellerend

Denivellerend

De huurtoeslag die mensen met een lager inkomen ontvangen als bijdrage om een woning te kunnen betalen.

Nivellerend

Denivellerend

De algemene heffingskorting.

Nivellerend

Denivellerend

De hypotheekrenteaftrek.

Nivellerend

Denivellerend

Econoom Milton Friedman 

Friedman bedacht het idee van helikoptergeld: “Stel je voor dat op een dag een helikopter over het land zou vliegen en eenmalig bankbiljetten van € 1.000 naar beneden zou gooien.

Stel dat Leonard en Marlette beiden € 1.000 ontvangen.

Besteedbaar inkomen Leonard: € 19.000

Besteedbaar inkomen Marlette: € 55.000. 

Nivellerend

Denivellerend

Een degressief belastingtarief.

Nivellerend

Denivellerend

De Tesla is een dure auto, toch worden er relatief veel verkocht. Om deze reden is de overheid van plan om binnenkort een ‘Tesla taks’ in te voeren. Dat betekent dat elektrische auto’s duurder dan € 50.000 een hoger bijtellingspercentage krijgen. Voor goedkopere elektrische auto’s onder de € 50.000 blijft de bijtelling 4%.

Nivellerend

Denivellerend

Toepassen

Wat? § 6.3 opdracht 2 t/m 9 (blz. 178-181).

Hoe? Zelfstandig met overleg.

Klaar? Maak de plusopdrachten.

Examenvragen

Wat?

• Beantwoord de examenvragen.
• Laat het antwoord controleren. 

Hoe? Werk in tweetallen.

Klaar? Maak de plusopdrachten.

Afsluiting

Pak je agenda

Datum: 

Maken: § 6.3 opdracht 2 t/m 9 (blz. 178-181).

Leren: Leerteksten 5.1 t/m 5.4 en 6.1 t/m 6.3.

SE-week: H5 en H6