6V P2 W2

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

6V P2 W2

§11.2 Analyse: wording van de moderne samenleving

Pagina 222

Modernisering

Moderne samenlevingen zijn ontstaan als gevolg van de Verlichting. 

Processen als rationalisering, staatsvorming, democratisering, individualisering, institutionalisering en globalisering hebben geleid tot ingrijpende sociale en politieke veranderingen. 

Algemene kenmerken 

Algemene kenmerken van moderne samenlevingen: 

1. Hoge mate van differentiatie binnen de samenleving: veel verschillen tussen de leden van de samenleving
2. Door de enorme differentiatie zijn moderne mensen sterk afhankelijk van elkaar. 

Leg uit waarom een grote mate van differentiatie leidt tot een sterke afhankelijkheid van elkaar

Leg uit waarom een grote mate van differentiatie leidt tot een sterke afhankelijkheid van elkaar

Mensen in moderne samenlevingen verschillen sterk van elkaar op het gebied van kennis, houding, oriëntatie en privileges. Als je bijvoorbeeld zelf opgeleid bent als kapper, ben je afhankelijk van een bakker voor brood. Dit geldt niet alleen op microniveau, maar ook op macroniveau. Denk daarbij aan hoe Nederland afhankelijk is van andere landen voor het leveren van grondstoffen. 

Politieke kenmerken 

1. Politieke bindingen zijn ingebed in bureaucratisch georganiseerde nationale staten en onderdeel van een mondiaal statensysteem.
2. Er is sprake van volkssoevereiniteit
3. De macht van de overheid wordt beperkt door de in de rechtsstaat verankerde grondrechten van de burgers.
4. De overheid garandeert sociale grondrechten.

01:01

Welk politieke kenmerk van de moderne samenleving herken je in de video?

Welk politieke kenmerk van de moderne samenleving herken je in de video?

1. Bureaucratie en statensystemen
2. Volkssoevereiniteit
3. Grondrechten van burgers verankerd in de rechtsstaat
4. Verzorgingsstaat

Economische kenmerken 

1. Hoge mate van rationalisering en arbeidsdeling
2. Er is sprake van een kapitalistisch systeem en een geglobaliseerde wereldmarkt.
3. Gemengde economieën: de overheid oefent veel invloed uit met regels. 
4. Er is sprake van een kenniseconomie. 

Demografische kenmerken 

1. De bevolking concentreert zich in stedelijke gebieden (urbanisatie).
2. Heterogene samenstelling van de bevolking: divers qua herkomst, opleidingsniveau, inkomen, levensbeschouwing etc.

Wat zijn volgens jou sociaal-culturele kenmerken van de moderne samenleving?

Wat zijn volgens jou sociaal-culturele
kenmerken van de moderne samenleving?

Sociaal-culturele kenmerken 

1. Moderne samenlevingen zijn sterk afhankelijk van technisch-wetenschappelijke kennis. 
2. Secularisering: verwereldlijking
3. Focus op zelfontplooiing en persoonlijke autonomie
4. Scheiding tussen de private en publieke sfeer. 

Sleep het kenmerk naar de juiste categorie

Economisch

Politiek

Demografisch

Sociaal-cultureel

Secularisering

Heterogenisering

Bureaucratisering

Rationalisering

Kijkvraag

Welke politieke, economische, demografische en sociaal-culturele kenmerken van de moderne samenleving herken je in het volgende fragment?

06:34

Welke politieke, economische, demografische en sociaal-culturele kenmerken van de moderne samenleving herkende je in het fragment?

Welke politieke, economische, demografische en sociaal-culturele kenmerken van de moderne samenleving herkende je in het fragment?

De volgende kenmerken zijn te herkennen in het fragment: 

1. Rationalisering en arbeidsdeling

2. Kenniseconomie (de data omvat kennis)

3. Afhankelijkheid van technisch-wetenschappelijke kennis

4. Urbanisatie

5. Het feit dat de macht van de overheid wordt beperkt door de in rechtsstaat verankerde grondrechten van de burgers en de vraag of dit met de komst van smart cities ook nog zo is. 

Moderniseringstheorieën

Modernisme

Stelt dat vooruitgangsprocessen zich overal zullen voordoen. 

Post-modernisme

De twijfel of economische ontwikkeling en groeiende kennis en technologie ook gepaard gaan met morele en sociale vooruitgang. 

Dit vooruitgangsgeloof impliceert een universeel traject, terwijl modernisering cultureel gebonden is.

HUISWERK

Maken opdrachtenboek (WB blz. ...):

Tekstverkenners 11.2, 7*, 8*, 9*, 10.3, 10,4, 10.5