Wat doen we met ons milieu?

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Ga rustig zitten

- Jas uit het lokaal

- Telefoon in de tas

- Spullen op tafel

Wat heb jij gedaan in de vakantie?

 Basisstof 4,2 onderdeel A

Landbouw en hoe gaat dit precies?

Mens is afhankelijk van onze omgeving

Populatie mensen

Inlvoed op het  milieu

• Vervuiling: giffen, uitlaatgassen, afvalstoffen
• Uitputting: grondstoffen, voedingsstoffen, energiebronnen
• Aantasting milieu door vervuiling en uitputting

Wat is het gevolg = Biodiversiteit

Terugblik 

Welke vragen waren lastig?  ??

 

Hulp nodig bij andere vragen? Vraag straks tijdens het zelfstandigwerken even om uitleg.

Leerdoelen deze les

- Je kunt uitleggen wat landbouw is en de (intensieve) landbouw in Nederland kunnen beschrijven. 

- Je moet de biologische landbouw kunnen beschrijven en de voordelen en nadelen ervan kunnen noemen.

- Je kunt uitleggen wat de kenmerken zijn van chemische en biologische gewasbescherming en hoe dit invloed heeft op een voedselweb/keten.

- Je kunt uitleggen wat landbouw is en de (intensieve) landbouw in Nederland kunnen beschrijven. 

1. Akkerbouw
2. Veeteelt
3. Tuinbouw
   
   

Tot 1950 waren de meeste boerenbedrijven 

gemengde/combinatiebedrijven.
Dus zowel voedingsgewassen (planten) als landbouwhuisdoeren (dieren). 
Nu zijn de meeste bedrijven gespecialiseerd in 1 ding.

-Je moet kunnen aangeven wat landbouw is en de (intensieve) landbouw in Nederland kunnen beschrijven. 

Akkerbouw: grootschalig, machinaal, altijd buiten

Tuinbouw: kleinschaliger, meer handmatig. Soms buiten, meestal in kassen.

Akkerbouw

Door ruilverkaveling zijn de akkers van boeren steeds groter geworden.

Meestal wordt maar één gewas geteeld: monocultuur

Voordelen: grote gespecialiseerde machines, grote opbrengst

Nadelen: gevoelig voor ziektes/ insecten

Vroeger kleine akkers, 

veel afwisseling.

Akkerbouw

Graan

Aardappelen

Suikerbieten

Maïs

Akkerbouw - bemesting

Door monocultuur snelle uitputting van de bodem. Er wordt mest gebruikt om de grond van voedingsstoffen te voorzien.

Organische mest: mest van organismen (compost/ koeien) 

Kunstmest: mest uit een fabriek

Met kunstmest heeft een boer meer controle.

Mest kan in het grondwater (sloot) terecht komen en verstoort het natuurlijke evenwicht.

Akkerbouw - bestrijding

Monoculturen zijn gevoelig voor insecten: boeren gebruiken chemische gewasbeschermingsmiddelen.

Deze middelen zijn giftig en ook schadelijk voor nuttige organismen.

Deze middelen kunnen ook

in het grondwater (sloten)

terecht komen.

Tuinbouw - in de volle grond

Fruit

Bloembollen

Bloemen

Zaden 

Tuinbouw - glastuinbouw

Voordelen van verbouwen in kassen:

Gecontroleerde omstandigheden

Niet afhankelijk van seizoenen

Tuinbouw - glastuinbouw

Nadelen:

Hoog energie verbruik (verwarming/ lampen)

10x zoveel energie per kg groente. Dus ook veel co₂ uitstoot. 

Gevoelig voor ziekteverwekkers

Tuinbouw - nieuwe ontwikkelingen

Verticale teelt
:

• Led verlichting
  
• Weinig ruimte (etages)

Veeteelt

Intensieve veehouderij (bio-industrie/ vee-industrie). Weinig eigen grond, voer moet worden ingekocht (vaak geïmporteerd). 

Voordelen: gecontroleerd voer/ krachtvoer. Veel opbrengst van de dieren.

Veeteelt

Nadeel: 
Niet dier vriendelijk.

Gevoelig voor plagen.

Mestoverschot: de dieren produceren veel meststoffen. Deze komen in het milieu terecht. 

- Je kunt uitleggen wat de kenmerken zijn van chemische en biologische gewasbescherming en hoe dit invloed heeft op een voedselweb/keten.

Één van de grootste uitdagingen voor boeren is het

beschermen van hun gewassen tegen ziekten en plagen.

Insecten kunnen je oogst kaal vreten. 

Om gewassen en vee te beschermen maken 

boeren gebruik van bestrijdingsmiddelen:

• Chemische bestrijdingsmiddelen
• Biologische bestrijdingsmiddelen

Chemische gewasbescherming

Met biociden: doden levende organismen

Voordeel:

Werken snel

Nadeel 1:

Zijn vaak niet erg selectief: doden ook 

niet schadelijke en nuttige organismen

Chemische gewasbescherming

Nadeel 2:

Resistentie: het kan gebeuren dat sommige individuen van een soort tegen het gif kan (resistent is) als die dan nakomelingen krijgen krijg je een hele resistente ziekte/ plaag

Chemische gewasbescherming

Nadeel 3:

Accumulatie: de gifstoffen worden niet afgebroken in de organismen. Als deze worden gegeten komt het gif ook in het volgende dier in de voedselketen en zo verder. Accumulatie is een moeilijk woord voor ophoping.

Chemische gewasbescherming

De biomassa neemt af in ieder trofisch niveau, maar de hoeveelheid pesticide blijft gelijk. 

Toppredator krijgt hierdoor teveel pesticide binnenen kan ziek worden.

Biologische gewasbescherming

Gebruik maken van biologische processen, zoals natuurlijk vijanden. 

Bijvoorbeeld sluipwespen als bestrijding tegen de witte vlieg (in kassen).

Biologische landbouw: Vormen van landbouw die minder/ geen impact op het milieu hebben maar toch voldoende voedsel opleveren.

Gebruik van biologische gewasbeschermingsmiddelen (niet giftig of zelfs dieren zoals sluipwespen)

Vruchtwisseling om te voorkomen dat ziekteverwekkers de kans krijgen.

Alternatief: insecten eten

Nieuwe ontwikkeling voor westerse landen: eten van insecten.

Goede eiwitbron.

Het is nog niet echt ingeburgerd maar er zijn geen biologische nadelen.

akkerbouw

tuinbouw

veehouderij

3 soorten agrarische bedrijven

welke producten maken ze?

Om over na te denken

Boeren krijgen vaak de schuld van milieuproblemen. 

Maar is dat wel helemaal eerlijk?

Is het niet net zo goed, of meer, de schuld van de consument (want die koopt liever goedkoop bioindustrie vlees dan biologisch vlees) of van de regering want die zou via wet en regelgeving de biologische landbouw kunnen stimuleren.

Hoe denk jij hier over?

 Basisstof 4,2 onderdeel B

Biologisch en niet-biologisch afbreekbaar afval

Huishoudelijk afval

Leerdoelen deze les

- Je kan uitleggen hoe je biologisch afbreekbaar en niet-biologisch afbreekbaar afval kunnen onderscheiden. 

- Je kan uitleggen welke manieren van gescheiden afvalinzameling en van afvalverwerking er zijn. 

- Je kan uitleggen hoe plastic soep invloed heeft op het milieu.

Je kan uitleggen hoe je biologisch afbreekbaar en niet-biologisch afbreekbaar afval kunnen onderscheiden. 

Biologisch afbreekbaar afval 

van planten en dieren, kan wel worden afgebroken door reducenten.  

Niet-biologisch afbreekbaar afval van kunststof, glas, metaal, steen, kan niet worden afgebroken door reducenten.

Je kan uitleggen welke manieren van gescheiden afvalinzameling en van afvalverwerking er zijn. 

Huishoudelijk afval:

• Composteren
• Recycling
• Hergebruik
  
• Verbranden
• Storten
• Grof vuil
• Klein chemisch afval

Je kan uitleggen welke manieren van gescheiden afvalinzameling en van afvalverwerking er zijn. 

Let op het verschil tussen hergebruik en recycling.

Bij hergebruik geef je de krant aan de buurman of je gebruikt hem op de bodem van de kattenbak. Bij recycling gaat hij naar het oud papier en gebruiken we de grondstof om nieuw papier te maken.

Denk ook aan statiegeldfles en glasbak.

Dus: 
Bij hergebruik wordt een voorwerp opnieuw gebruikt, al dan niet voor een ander doel. 
Bij recycling wordt een afvalstof omgezet in een nieuw product. 

0

Je kan uitleggen hoe plastic soep invloed heeft op het milieu.

Plastic soep, wat is dat?

De plasticsoep 

begint op je
eigen stoep

... of chillend op een festival.

Via de rivieren
komt het in
de oceaan.

De oceanen
raken vervuild.

Dieren raken verstrikt.

Dieren 

eten 

het op.

Wij eten 

het op.