Dementie vormen Z&B

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Dementie

Begrippenlijst Dementie

Je krijgt een begrippenlijst en vul deze zelf in en bewaar hem goed in je map. 

Sommige woorden komen in de presentatie naar voren niet alles en deze moet je dan opzoeken. 

 3 soorten geheugen 

    Zintuiglijk geheugen: als we iets horen, zien of voelen, komt dat eerst het zintuiglijk of sensorisch geheugen binnen en blijft daar hooguit vijf seconden.

    Kortetermijngeheugen (ook werkgeheugen genoemd): een soort tijdelijke opslagplaats die vooral bij actieve denkprocessen een rol speelt. We kunnen gemiddeld zeven dingen tegelijk in dit geheugen vasthouden.

    Langetermijngeheugen: om dingen te kunnen onthouden, moeten de hersenen ze van het werkgeheugen naar het langetermijngeheugen brengen. Wat we onthouden, is sterk gebonden aan de emotie die ermee gepaard ging. Gebeurtenissen met een sterke positieve of negatieve emotie, onthouden we beter. Dat geldt ook voor informatie die in de loop der tijd vaak is herhaald.

Bij de ziekte van Alzheimer is de overdracht van uw korte- naar uw langetermijngeheugen verstoord. Alle nieuwe informatie verdwijnt weer. Bij vasculaire dementie lukt het vaak nog wel om informatie in het langetermijngeheugen op te slaan, alleen is het moeilijk om dat weer naar boven te halen. U kunt er niet meer opkomen. Dingen die erg belangrijk zijn of die veel indruk op u maken, onthoudt u vaak nog wel bij deze vormen van dementie.

Naarmate de dementie vordert, raakt ook uw langetermijngeheugen aangetast. De meest recente herinneringen verdwijnen het eerst, dan de wat minder recente herinneringen en uiteindelijk herinnert u zich alleen nog gebeurtenissen uit uw vroege jeugd. Ook allerlei vaardigheden en fatsoensregels die u in de loop der jaren hebt geleerd, vergeet u. Het langetermijngeheugen is wat dat betreft net een boekenkast. De boeken die er als laatste in zijn gekomen, vallen er als eerste uit.

Dementie

Dementie is een verzamelnaam voor meer dan 50 hersenziekten waarbij de informatie niet meer goed wordt verwerkt door de hersenen. 

Oorzaak is niet duidelijk, erfelijkheid. Maar ongezonde leefstijl, roken, alcohol, klappen op hoofd  kan kans op dementie vergroten 

ziekte van Alzheimer

Rond de 70 - 80 jaar. Kan soms ook vroeger. geleidelijk, valt niet op. 

Welke problemen zouden er kunnen ontstaan bij de ziekte van Alzheimer?

Problemen bij Alzheimer

• Geheugenproblemen 
• Situaties te begrijpen
• Oordelen te vormen 
• Beslissingen te nemen
• Plannen en organiseren
• Oriëntatie  
• Verminderde oog-handcoördinatie
• Het coördineren van bewegingen 
• Het gebruiken van voorwerpen

ij dementie is ook altijd sprake van een of meer van de volgende verschijnselen:

    Verlies in oriëntatie in tijd, plaats en persoon.

    Problemen met logisch denken, plannen en organiseren.

    Problemen met het gebruiken en/of begrijpen van taal: afasie.

    Problemen met het uitvoeren van alledaagse handelingen, zoals aankleden, eten en tv aanzetten: apraxie.

    Problemen met het herkennen van voorwerpen, geluiden en geuren: agnosie.

    Persoonlijkheidsveranderingen.

    Psychiatrische symptomen, zoals depressie, dingen zien en horen die er niet zijn, achterdocht.

    Gedragsveranderingen, zoals prikkelbaarheid, onverschilligheid, agressiviteit, slaapstoornissen, zwerven, seksuele ontremming, eetstoornissen en incontinentie.

Welke verschijnselen zich voordoen, is afhankelijk van de ziekte die de dementie veroorzaakt, het stadium en omgevingsfactoren. Bovendien verschilt het per persoon.

Begrippen

 Apraxie is een gevolg van een beroerte of hersenletsel. Van apraxie is sprake als het handelen niet meer doelmatig verloopt

Bij Agnosie kun je nog steeds dingen zien, horen, proeven, ruiken en voelen. Je kunt deze dingen alleen niet meer herkennen of plaatsen

Afasie wanneer als gevolg van hersenletsel een of meer onderdelen van het taalgebruik niet meer goed functioneren

Apathie is gebrek aan motivatie, het soms ook niet meer kunnen

Apraxie is een gevolg van een beroerte of hersenletsel. Van apraxie is sprake als het handelen niet meer doelmatig verloopt. Handelingen kunnen niet meer op de juiste manier worden uitgevoerd. De volgorde van de handelingen wordt door elkaar gehaald, of de persoon weet niet meer hoe hij deze handelingen moet uitvoeren.

Wat is agnosie? Bij agnosie kun je nog steeds dingen zien, horen, proeven, ruiken en voelen. Je kunt deze dingen alleen niet meer herkennen of plaatsen. Zo kun je moeite hebben met het herkennen van voorwerpen, vormen, kleuren, gezichten, teksten en muziek.

Wanneer als gevolg van hersenletsel een of meer onderdelen van het taalgebruik niet meer goed functioneren, heet dat afasie. Afasie, A (=niet) fasie (=spreken) betekent dus dat iemand niet meer kan zeggen wat hij wil

Vier fasen van ik-beleving

Bij dementie zijn vier ontwikkelingsstadia in de leef- en gedachtewereld te onderscheiden.  

Het bedreigde ik - cognitieve fase 

Het verdwaalde ik- emotionele fase

Het verborgen ik- psychomotore fase

Het verzonken Ik- zintuigelijke ervaring 

De belevingsgerichte benadering sluit daar op aan.

Goed om te weten, is dat deze fasen geleidelijk in elkaar overlopen en dat de verschijnselen kunnen verschillen per persoon en levenswijze. Hieronder worden ze van het eerste tot het laatste stadium beschreven.

CONFABULERE: Een bijzondere vorm van façadegedrag is confabuleren: het opvullen van gaten in het geheugen met fantasie. Als je bijvoorbeeld aan een persoon met dementie vraagt wat hij gisteren gedaan heeft, dan kan hij antwoorden dat hij boodschappen deed op de markt, terwijl je zeker weet dat hij thuis is gebleven.

 

Vasculaire dementie

Vaataandoening , bloedvat raakt afgesloten, onvoldoende O2 en bloed. 

Komt meestal plotseling, en overwacht. Welke verschijnselen hangt af van waar de hersenen zijn aangetast. 

Er hoeft niet direct sprake te zijn van geheugenstoornissen; problemen met taal of vertraging van het denken kunnen ook de eerste verschijnselen zijn. Goede en slechte dagen wisselen elkaar af. Nog lange tijd bent u zich bewust van deze ziekte, wat van grote invloed op uw gedrag en uw stemming kan zijn.

Lewy-bodydementie

Nabespreken filmpje

• In welk deel van de hersenen begint Lewy Body dementie meestal?

• Waardoor wordt deze vorm van dementie veroorzaakt?

• Waarom is Lewy Body dementie in eerste instantie moeilijk te herkennen?

ij deze ziekte blijven het geheugen en het vermogen om handelingen te verrichten nog lange tijd goed. Het zijn vooral aandachtstoornissen en moeite met het benoemen van dingen die het eerst opvallen. In het beginstadium treden psychotische stoornissen op. U ziet beelden die niet overeenkomen met de werkelijkheid of u hebt waandenkbeelden. Hierdoor is dementie niet altijd gemakkelijk te herkennen. De mate van dementie kan bovendien van dag tot dag sterk verschillen. In een later stadium treden, soms in geringe mate, verschijnselen op die overeenkomen met de ziekte van Parkinson.

eiwit afzetting in de hesrnsen stam en hersenschors

Frontotemporale dementie (FTD)

Wat is een belangrijke functie van de frontaalkwab?

1. Begrijpen
2. Gedrag
3. Voelen
4. Geheugen

De voorste hersenen regelen het gedrag en zijn vooral betrokken bij het beginnen en stoppen van handelingen. Patiënten met een frontaalkwabdementie kunnen niet meer goed beoordelen welk gedrag gepast is in welke situatie. 

Zo worden ze in gezelschap vaak onbeleefder, maken ze meer ruzie of worden ze zelf agressief. Ze houden geen rekening met anderen, gebruiken grovere taal of gaan lachen bij ernstige gebeurtenissen. Daarbij worden patiënten vaak ontremder en impulsiever. Zo kunnen ze teveel en te gulzig gaan eten omdat ze zich niet meer kunnen beheersen. Ook op sexueel kunnen ze ontremd raken. Ook gaan ze vaak roekelozer autorijden of kunnen ze spullen gaan stelen. Daarnaast zijn er vaak stemmingswisselingen en er is apathie. Apathie is een gebrek aan motivatie. Het geheugen en de taal zijn pas in een later stadium aangedaan. In de loop van het ziektebeeld worden mensen steeds dwangmatiger. Dit kan zich uiten in het overdreven verzamelen van spullen of behoefte aan vaste patronen.

Frontaalkwabdementie ontstaat vaak tussen de 40 en 60 jaar. Omdat het vaak niet ontstaat met geheugenproblemen maar met gedragsproblemen, duurt het vaak lang voordat de diagnose gesteld wordt. De diagnose wordt vaak verward met de depressie of overspannenheid.

Patiënten met een frontaalkwabdementie hebben er zelf meestal weinig last van. De familie heeft er juist wel veel last van. Hierdoor is de zorg voor iemand met frontaalkwabdementie vaak erg zwaar.  

3 varianten 

Bewegingsvariant

Gedragsvariant

Taalvariant 

B= bewegen, motoriek, valt veel, evenwicht, trillen

G= wisselende emoties

T= problemen met taal, niet begrijpen, lezen, spreken 

Korsakov syndroom 

Het is algemeen bekend dat langdurig overmatig Alcohol gebruik je hersens en lever aantast. Dit komt door een gebrek aan vitamine B1. Dat ontstaat Door overmatig Alcohol gebruik en een slecht eet patroon. Maar ook het gebruik van Cannabis en andere drugs. Je lever is dan zo aangetast dat het Vitamine B1 niet meer op neemt in je Lichaam. De gevolgen daarvan zijn ernstig en onherstelbaar. Er treed dan Geheugen verlies op Voornamelijk je Korte termijn geheugen raak Onherstelbaar Beschadigt.

Mensen met deze aandoening kunnen vaak niet meer zelfstandig leven. Ze hebben moeite met het dagelijkse ritme werk en voor zich zelf zorgen word een groot probleem. ze kunnen moeilijk informatie opslaan en raken zelfs het geheugen voor de langere termijn kwijt. Ook kunnen ze last hebben van hun zenuwen of spieren die aangetast zijn ze kunnen dan minder goed lopen of hebben spier trekkingen. De gaten in hun geheugen kunnen ze vaak invullen met onwaarheden maar dit is anders dan een leugen dit heet Canfabuleren en gebeurd onbewust

Bij het syndroom van Korsakov komen naast de geheugenproblematiek ook desoriëntatie in tijd en ruimte voor, loop- en evenwichtstoornissen, en karakterveranderingen, waarbij met name het gebrek aan initiatief opvalt. Daarnaast kunnen korsakovpatiënten snel paranoïde, depressief en agressief gedrag vertonen.

De ziekte ontstaat geleidelijk; vaak is er al langere tijd sprake van geheugenstoornissen en zelfverwaarlozing. Veelal hebben korsakovpatiënten weinig besef van hun ziekte, ofwel weinig ziekte-inzicht.

Door de symptomen lijkt korsakov op dementie. Echter, dementie is progressief en korsakov niet. Bij korsakov staat de geheugenstoornis centraal (aantasting kortetermijngeheugen), terwijl de intellectuele vermogens relatief gespaard blijven. Bij dementie is zowel het korte- als het langetermijngeheugen aangetast en gaat het algemene intellectuele functioneren ook achteruit.

Gevolg, behandeling, cijfers

G= Indien niet gestopt wordt met drinken en slechte voeding, kan er wel dementie optreden. Men spreekt dan van alcoholdementie.

Korsakov is een ernstige vorm van hersenletsel, waarbij maar een beperkt herstel mogelijk is.

B= Omdat ze niet meer goed voor zichzelf zorgen, worden bijna alle Korsakov-patiënten op zeker moment opgenomen. ook wel in een psychiatrisch ziekenhuis, en in een later stadium in een psycho-geriatrisch verpleeghuis. Ook zijn er aparte Korsakov-klinieken en -afdelingen.

Bij de opname van de patiënt kunnen thiamine-injecties worden gegeven.

C= Het syndroom van Korsakov komt, net als alcoholmisbruik in het algemeen, meer bij mannen voor dan bij vrouwen. Het ontstaat voornamelijk op een leeftijd tussen de 45 en 65. De meeste patiënten drinken al zo'n 20 à 30 jaar stevig. 

Volgende week

Workshop

NAH