Zuid-Amerika: Politieke en economische kenmerken

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Domein D: Zuid-Amerika

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Dimensies van globalisering Tijd-ruimte compresisie	Geschiedenis van globalisering indicatoren	Stedelijke knooppunten Stedelijke gebieden V S	Zuid-Amerika algemeen Fysische kenmerken	Natuurlijke hulpbronnen sociaal-geografische kenmerken	Economische kenmerken politieke kenmerken	Herhalings- week

Globalisering

Zuid-Amerika

SO

Programma van vandaag 

• Overzicht PTA
  
  
• Terugblik
  
  
• Uitleg politieke en economische kenmerken van Z-A
  
  
• Oefen vragen 
  
  

Voor het PTA

• Bestudeer de samenvatting van Globalisering + Zuid-Amerika
• Leer de begrippen 
  - Domein b: https://quizlet.com/_6byp9w?x=1jqt&i=1fo1jg 
  - Domein c: https://quizlet.com/_6bypfs?x=1jqt&i=1fo1jg
• Bekijk alle LessonUp slides + je aantekeningen
• Oefen met examenvragen (in je samenvattingboekje / de Geo / eindexamensite) 
• Examen, bijlage + kaartenkatern 

6 opgaven, 3 per thema

R	T1	T2	I
20	30	30	20

Terugblik

Hoe zou je dit uitleggen aan een brugklasser?

Zuid-Amerika: Politieke en economische kenmerken

Onrustige situatie Venezuela

Samenvatting:

• Economische en politieke crisis, hierdoor grote tekorten en inflatie in het land (geldbiljetten zijn niks meer waard)
• Honger, tekort aan medicine zorg en geweld spelen op
• 6 miljoen mensen op de vlucht naar buurlanden 
• Maduro wilde niet dat zijn volk weg gaat, wil geen hulp aanvaarden  van andere landen en sluit grenzen
• Maduro onderhield alleen politieke banden met andere socialisitische landen zoals Cuba en China (voor de olie toegang) 

decorrespondent.nl

Politiek protest in Peru

Samenvatting:

• Plannen om President Castillo af te zetten al langer ivm corruptie en vriendjespolitiek, Castillo probeerde wet te veranderen zodat hij kon blijven zitten.
• Castillo begin December afgezet en opgepakt
• Oud-president veel aanhangers op het platteland
• Explosieve situatie, veel onrust

www.volkskrant.nl

Lesdoel(en)

Kan ik...

• in grote lijnen vertellen hoe de politiek zich ontwikkeld heeft in Zuid-Amerika
• in grote lijnen verschillende economische kenmerken van Zuid-Amerika benoemen en uitleggen (zoals gini-coëfficient, foodcrops/cashcrops, landroof)

Politieke kenmerken

• In het verleden: macht bij Portugal en Spanje
• Na onafhankelijkheidsoorlogen, rond 1825 de meeste landen onafhankelijk 

Na onafhankelijkheid, macht bij Oligarchie

Een kleine groep mensen van de hogere klasse, die veel economische en politieke invloed hadden.

Veel onstabiliteit, het leger grijpt in, soms ontstaat dictatuur

laatste decennia van 20ste eeuw democratisering

Waar komt de NLse koningin vandaan?

Jorge Zorreguieta (vader van Maxima)

• Politicus 1976 - 1981
• Betrokken bij het regiem van dictator van Argentinië, die na militaire staatsgreep de macht pakte. 
• Tijdens dit regiem zijn tussen de 10.000 en 30.000 mensen vermist/vermoord 

Politieke problemen

• Weg naar democratie (soms nog met dictatuur)
• Corruptie
• Vriendjespolitiek  
• Bureaucratie

Cliëntalisme

gunsten in ruil voor loyaliteit 

Fragile state index

Economische kenmerken

Bestuderen aan de hand van een interactieve video.

Log in op LessonUp 

Blokvorming

1991: 

2008:                                                 

Mercosur (economisch)

Douane-unie tussen Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay, Venezuela en Bolivia en een aantal geassocieerde landen. Gebied van vrijhandel. 

UNASUR (economisch, cultureel en politiek)

Unie van Zuid-Amerikaanse Naties: organisatie van alle Zuid-Amerikaanse landen, gericht op politieke, economische en culturele integratie.

Blokvorming 

Mercosur	Unasur
- economische samenwerking - vrijhandel - gunstig voor bedrijven in de lidstaten: grote belastingvrije afzetmarkt	- reactie op het handelsblok van VS en Canada - Brazilië was bang voor te grote concurrentie - doel: samenwerken op politiek, transport, energie, onderwijs, etc.

Blokvorming

Voorbeeld van UNASUR project:

infrastructuur 

Nadelen?

• nieuwe wegen gaan door natuurgebieden
• er wonen mensen in deze gebieden

Voordelen?

• goede verbindingen zijn voorwaarde voor samenwerking
• nieuwe gebieden worden bereikbaar (mijnbouw)
• makkelijker op producten te vervoeren
• voor export naar zee

Examentraining 

In CE: Zuid-Amerika vergelijken met andere regio's 

Examentraining 

Maak nu  examentraining op pagina 95 van de Geo. 
Werk in teams, elk team gebruikt 1 kant van het whiteboard

Groei en grondstoffen in Sub-Sahara-Afrika en Zuid-Amerika

...vergelijken met...

Examentraining Antwoordmodel

Vraag 1

Twee oorzaken gevraagd, bijvoorbeeld:

• De olie wordt gewonnen door buitenlandse bedrijven; het grootste deel van de winst gaat naar deze bedrijven.
• Door corruptie / het ontbreken van good governance komt het geld dat wel verdiend wordt aan de oliewinning, niet ten goede aan de bevolking.
• De beter betaalde banen gaan vooral naar buitenlandse werknemers.
• Oliewinning kan leiden tot conflicten tussen bevolkingsgroepen.

Examentraining Antwoordmodel

Vraag 2

Eén voorbeeld gevraagd, bijvoorbeeld:

• Uit GB 188A, Afrika - Bodemgebruik en natuurlijke hulpbronnen blijkt dat bijvoorbeeld de Democratische Republiek Congo/Zimbabwe/Niger/Guinee wel delfstoffen heeft, terwijl de economie van dat land zich niet goed ontwikkelt (bron 1).
  
• Uit GB 188A, Afrika - Bodemgebruik en natuurlijke hulpbronnen blijkt dat bijvoorbeeld Mali/Burkina Faso/Ethiopië geen delfstoffen bezit, terwijl het wel een groeiende economie heeft (bron 1).

Examentraining Antwoordmodel

Vraag 3

Eén voorbeeld gevraagd, bijvoorbeeld:

• Uit GB 266A, Zuid-Amerika - Natuurlijke hulpbronnen en industrie blijkt dat bijvoorbeeld Bolivia wel delfstoffen heeft, terwijl de groei van de economie van dat land ver achterblijft (bron 3).
   
• Uit GB 266A, Zuid-Amerika - Natuurlijke hulpbronnen en industrie blijkt dat bijvoorbeeld Uruguay geen delfstoffen bezit, terwijl het wel een groeiende economie heeft (bron 3).

Examentraining Antwoordmodel

Vraag 4

Twee argumenten gevraagd: 

• In een aantal omliggende landen is de welvaart ongeveer even groot of groter. Daardoor is de noodzaak om werk in het buitenland te zoeken minder.
   
• Het taalverschil maakt werken in Brazilië moeilijker.
   
• Brazilië heeft zelf voldoende aanbod van laagbetaalde arbeidskrachten.

03:24

De Gini-coefficient laat ook de inkomensongelijkheid zien. Wanneer is er complete gelijkheid?

1. bij 0
2. bij 1
3. bij 100

05:37

een gewas, zoals cacao, dat wordt verbouwd om tot een product te worden bewerkt, met als doel om winst te maken noemen we...

1. Foodcrop
2. Cashcrop

05:58

Hoe noemen we het als kleine boeren en inheemse bevolking gedwongen hun land afstaan en moeten verhuizen...

07:16

Welke producten exporteren zuid-amerikaanse landen vooral?

1. Diensten
2. land- en mijnbouwproducten
3. industrieproducten

08:54

Wat is het verschil tussen importsubstitutie en exportvalorisatie?

05:37

Banen, noten en vruchten die bedoeld zijn voor conumptie noemen we...

1. Foodcrop
2. Cashcrop

03:24

Wanneer is er een gelijke verdeling in de lorenz-curve te zien?

1. Als de lijn horizontaal is
2. Als de lijn verticaal is
3. Als de lijn diagonaal is
4. Als de lijn gebogen is

Fijne kerstvakantie