Gezondheidsproblemen onderkennen vpk 1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Interpreteren van gezondheidsproblemen en welbevinden

VK- B1-K1-W1 

Waar gaan we het over hebben?

Wat is nu eigenlijk gezondheid?

 Wanneer voel jij je gezond?

 Is gezondheid voor iedereen hetzelfde?

 Of kan je op verschillende manieren naar gezondheid kijken?  

Wat is gezondheid?

Definitie van gezondheid:

Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet van louter het ontbreken van ziekte (WHO, 1948)

Kijkend naar deze definitie; ben jij dan gezond?

Wat houdt epidemiologie in?

Epidemiologie 

Gezondheid kan je dus op verschillende manieren bekijken. Wat voor de ene persoon belangrijk is gezien gezondheid hoeft niet voor iemand anders belangrijk te zijn qua gezondheid. Daarnaast zijn er factoren die van invloed zijn op de gezondheid. Het vakgebied dat zich bezig houdt met het inzichtelijk maken van de gezondheidstoestand van de bevolking is de epidemiologie. Epidemiologie bied dus inzichten in de wijze waarop ziekte- en sterftepatronen verdeeld zijn over de bevolking.

Wat houden de termen Mortaliteit, morbiditeit en Multi morbiditeit in?

Mortaliteit, morbiditeit en Multi morbiditeit

Mortaliteit: percentage personen dat sterft aan een bepaalde aandoeningen gedurende en bepaalde tijdseenheid. 

Morbiditeit: percentage mensen met een gezondheidsprobleem. 

Multi-morbiditeit: Mensen met chronische gezondheidsproblemen hebben niet één, maar meer gezondheidsproblemen tegelijk. 

Wat zijn gezondheidsverschillen?

Wat betekend de SES?

1. sterfte economische status
2. sociaaleconomische status
3. Stedelijke Ecologische Structuur
4. sociale economische symbolen

Gezondheidsverschillen

Sociaaleconomische gezondheidsverschillen (SEGV) zijn verschillen in gezondheid en sterfte tussen mensen met een hoge en mensen met een lagere (sociaaleconomische) positie in de maatschappij.

Sociaal- economische status (SES): en etnische achtergrond hebben relatie met gezondheid. Lagere opleidings-, beroeps- of inkomensniveau hebben mindere gunstige gezondheidstoestand. (SEGV) sociaal economische gezondheidsverschillen. Lagere SES hogere lichamelijke en psychische problemen. Ook verschillen in ervaren gezondheid en gezonde levensverwachtingen. Sociale relaties zijn groter en sterker als hogere SES of hoge opleiding, meer positieve relaties, wat bijdraagt aan bijvoorbeeld minder kans op kaner en haartvaatziekten, en posietieve invloed op lichamelijk functioneren. Ook psychische gezondheid is betere bij sociale steun. Combinatie van factoren kunnen leiden tot SEVG. Bijvoorbeeld combinatie leeftijd en geslacht met rookgedrag alcoholgebruik en te lage consumptie van groenten en fruit.

Ziekte en gezondheid. Factoren die van invloed zijn op gezondheid 

Model van Lalonde 

Elke gezondheidsdeterminanten heeft een specifieke invloed op een gezondheidsprobleem. Gezondheidsdeterminanten vormen ook een leidraad voor het optimaliseren van gezondheidsprobleemnen het inzicht krijgen in gezondheidsrisico's en het verbeteren van de (volks)gezondheid. Het Health concept van Lalonde brengt dit in kaart (Sassen, 2018).

  

Gezondheidsdeterminanten: factoren die invloed hebben op ziekte en gezondheid.

Endogene determinanten: persoonsgebonden, genetische factoren en verworven eigenschappen. Voorbeelden? Afwijkingen in genen, ook voor psychische stoornissen, , aanleg voor gezondheidsproblemen, hoge bloeddruk, afwijkingen immuunsysteem, glucosespiegel, overgewicht, cholesterol gehalte, veroudering.

Leefstijl & gedrag: gedragingen die positieve of negatieve invloed hebben op gezondheid en/ of – problemen. Voedingsgedrag, gezondheidsvaardigheden, alcohol- en drugsgebruik, rookgedrag, beweging, seksueel gedrag.

Fysieke en maatschappelijke omgeving: je woonomgeving, sociale steun, werk, blootstelling aan bepaalde factoren.

Medische zorg en preventie: daling totale sterfte, preventie en kwaliteit van leven. Optimaliseren behandeling en zorg. Maar ook resistentie AB, infecties, bijwerkingen.

Health field concept van Lalonde

Gezondheid wordt beïnvloed door verschillende soorten factoren, gezondheidsdeterminanten genoemd
:

Leefstijl

Erfelijkheid

Gezondheidsvoorzieningen

Woonomgeving

Sociale omgeving

Health field concept van Lalonde

Het Health Field concept van Lalonde beschrijft de determinanten die van invloed zijn op de gezondheid (gezondheidsdeterminanten)

Vormt de leidraad bij de analyse van gezondheidsproblemen. Daarnaast biedt het model aanknopingspunten voor gezondheidsbevordering

Biologische factoren

Endogene factoren

Factoren binnen het individu

Erfelijkheid, geslacht, genetische aanleg

Astma, kleurenblindheid, taaislijmziekte

Biologische factoren

Verworven eigenschappen

Eigenschappen die verworven zijn door leefstijl en omgeving

Verhoogde bloeddruk door stressvolle baan

Longproblemen door roken

Leefstijl

Omgeving

Sociale omgeving:

Gezinssituatie, familie, klasgenoten, media, sociale normen en waarden, etc.

Omgeving

Fysieke omgeving:

Woonomgeving, groenvoorzieningen, speelvoorzieningen, milieufactoren, verkeerssituatie, etc.

Zorgvoorzieningen

Beschikbaarheid:

Door wetenschappelijke ontwikkelingen steeds meer zorgvoorzieningen beschikbaar

NIP-Test, vaccinaties, PET-scan, etc.

Toegankelijkheid:

Zorgverzekering

Gezondheidsproblemen onderkennen

Gebieden risicosignalering

De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) toetst op de thema’s;
 1.huidletsel, 

2. ondervoeding/overgewicht,
3. vallen,
4. problemen medicatiegebruik,
5. depressie
6. incontinentie (Kwaliteitsdocument 2013).

Een goede risicosignalering beperkt zich echter niet alleen tot de onderwerpen uit het Kwaliteitsdocument. Je cliënt kan immers op allerlei fronten risico’s lopen.

Methodische aanpak risicosignalering 

Verkennen

Plannen en doen

Evalueren en bijstellen

Verkennen

Verkennen: Eerst verken je het (verhoogde) risico dat je hebt opgemerkt samen met de cliënt en eventueel zijn of haar vertegenwoordiger. Wat kan de oorzaak zijn, wil de cliënt hier iets aan doen, wat vindt de cliënt belangrijk?

Plannen en doen

Plannen en doen:
1. Je onderneemt actie om iets aan de risico’s te doen en problemen te voorkomen.
2.Volg het protocol wat jullie organisatie voor dit gezondheidsrisico gebruikt,
3. Overleg zo nodig in overleg met de arts of andere disciplines.
4. Samen met de cliënt bepaal je de doelen en de interventies. 

Dit kunnen praktische handelingen zijn (denk aan wisselligging bij risico op decubitus), maar ook advies en voorlichting geven, motiveren van je cliënt en stimuleren van zijn zelfredzaamheid. Je afspraken en observaties op die afspraken rapporteer je natuurlijk in het zorgdossier.

Evalueren en bijstellen

1. Evalueer de resultaten met de cliënt(vertegenwoordiger) en de arts en/of andere betrokken professionals.
2. Geef samen antwoord op de vraag: heeft deze extra zorg het gewenste resultaat gegeven? Gaat het goed?
3.Ga, zo nodig, door met de gekozen acties. Kan het (nog) beter?
4, Stel de acties bij om een beter resultaat te bereiken.
5.Plan nogmaals een evaluatiemoment in om te zien of de nieuwe acties het gewenste effect hebben.

Positieve gezondheid

Gezondheid is het vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie te voeren in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.

Risicosignalering: je signaleert niet alleen risico's en lost ze op, maar je werkt hierin nauw samen met de zorgvrager en zijn netwerk om de risico's te voorkomen.

Wanneer je een risico signaleert, is het belangrijk dat je daarna actie onderneemt.

Verkennen: Eerst verken je het (verhoogde) risico dat je hebt opgemerkt samen met de cliënt en eventueel zijn of haar vertegenwoordiger. Wat kan de oorzaak zijn, wil de cliënt hier iets aan doen, wat vindt de cliënt belangrijk?

Plannen en doen: Je onderneemt actie om iets aan de risico’s te doen en problemen te voorkomen. Volg het protocol wat jullie organisatie voor dit gezondheidsrisico gebruikt, zo nodig in overleg met de arts of andere disciplines. Samen met de cliënt bepaal je de doelen en de interventies. Dit kunnen praktische handelingen zijn (denk aan wisselligging bij risico op decubitus), maar ook advies en voorlichting geven, motiveren van je cliënt en stimuleren van zijn zelfredzaamheid. Je afspraken en observaties op die afspraken rapporteer je natuurlijk in het zorgdossier.

Evalueren en bijstellen: Evalueer de resultaten met de cliënt(vertegenwoordiger) en de arts en/of andere betrokken professionals. Geef samen antwoord op de vraag: heeft deze extra zorg het gewenste resultaat gegeven? Gaat het goed? Ga, zo nodig, door met de gekozen acties. Kan het (nog) beter? Stel de acties bij om een beter resultaat te bereiken. Plan nogmaals een evaluatiemoment in om te zien of de nieuwe acties het gewenste effect hebben.

Sommige risico’s kunnen problemen veroorzaken die steeds erger worden en zelfs overlijden tot gevolg hebben.

Risicosignalering verhoogt de kwaliteit van leven van cliënten en de veiligheid van de zorg

Welke signalen (rode vlaggen signaleert) de thuiszorgmedewerkster bij mevrouw De Groot?

Op welke signalen zou je nog meer kunnen letten? 

(denk hierbij aan)

Is sprake van zelfzorgmedicatie?

Gebruikt de cliënt medicatie volgens voorschrift?

Is er sprake van bijwerkingen?

Is de cliënt de afgelopen periode gevallen?

Is de cliënt tevreden met de huidige medicatie?

Zijn er problemen met gebruik of beheer van de medicatie?

Casus: Man bijt hond 

Casus bespreking

Het camerateam van ‘Man bijt Hond’ schuift dagelijks aan bij mensen

om tijdens de maaltijd de dag door te nemen. In dit filmpje ontmoet

het camerateam een weduwnaar. Bekijk het filmpje en ga met elkaar

in gesprek.

https://www.npostart.nl/drie-eenheid-seks-macht-en-liefde/15-02-2012/POMS_NCRV_121408

www.npo.nl

Vragen n.a.v. het filmpje 

• Wat valt je op in het filmpje? 
• Welk(e) mogelijk(e) risico('s) signaleer je?

• Wat kun/zou je doen?

Mogelijke risico's 

• Risico op oogproblemen: dhr. vertelt de notenbalk niet meer te kunnen zien. 
• 
  
• Risico op vallen: dhr. loopt met een stok enigszins wankel. 
• 
  
• Risico op ondervoeding: dhr. laat de maaltijd zien die hij gaat opwarmen, maar drinkt eerst 3-4 borrels. Heeft hij daarna nog trek? 
• 
  
• Risico op eenzaamheid: dhr. vertelt niets over mensen waar hij nu frequent contact mee heeft. Wel noemt hij het kerstdiner. Gaat de heer werkelijk naar Engelse les? Lukt dit hem als hij een notenbalk moeilijk lezen kan? 

Wat heb je geleerd vandaag?

Vakkundig handelen. Met vakkennis, door toepassing van specifieke kennis en vaardigheden . Toepassen op specifieke patient. Leer de patiënt kennen. Wat zijn de drijfveren van de de pat.

 Je levert kwaliteit, neemt je verantwoordelijkheid en bent in staat verantwoording af te leggen.