KL 1.5: Ziekte en gezondheid. Factoren die van invloed zijn op gezondheid

• Zorg en Welzijn
• HBO
• Studiejaar 1

KL5: Ziekte en gezondheid. Factoren die van invloed zijn op gezondheid 

Waar gaan we het over hebben?

Wat is nu eigenlijk gezondheid?

 Wanneer voel jij je gezond?

 Is gezondheid voor iedereen hetzelfde?

 Of kan je op verschillende manieren naar gezondheid kijken?  

Wat is gezondheid?

Definitie van gezondheid:

Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet van louter het ontbreken van ziekte (WHO, 1948)

Kijkend naar deze definitie;
ben jij dan gezond?

Op welke manieren (visies)
kan er naar gezondheid
gekeken worden?

Wat houdt
epidemiologie
in?

Epidemiologie 

Gezondheid kan je dus op verschillende manieren bekijken. Wat voor de ene persoon belangrijk is gezien gezondheid hoeft niet voor iemand anders belangrijk te zijn qua gezondheid. Daarnaast zijn er factoren die van invloed zijn op de gezondheid. Het vakgebied dat zich bezig houdt met het inzichtelijk maken van de gezondheidstoestand van de bevolking is de epidemiologie. Epidemiologie bied dus inzichten in de wijze waarop ziekte- en sterftepatronen verdeeld zijn over de bevolking.

gezondheidsindicatoren zijn onderdeel van de epidemiologie: ze zeggen iets over de gezondheidstoestand van de bevolking.

Wat houden de termen
mortaliteit, morbiditeit
en multi morbiditeit in?

Mortaliteit, morbiditeit en multi morbiditeit

Mortaliteit: percentage personen dat sterft aan een bepaalde aandoeningen gedurende en bepaalde tijdseenheid. 

Morbiditeit: percentage mensen met een gezondheidsprobleem. 

Multi-morbiditeit: Mensen met chronische gezondheidsproblemen hebben niet één, maar meer gezondheidsproblemen tegelijk. 

Er zijn andere gezondheidsindicatoren die ook veel gebruikt worden in de epidemiologie: zoals quality of live (QALY's) en ADL maten, ziekteverzuim en ervaren gezondheid.

Wat zijn gezondheids-
verschillen?

Wat betekent de SES?

1. sterfte economische status
2. sociaaleconomische status
3. Stedelijke Ecologische Structuur
4. sociale economische symbolen

Gezondheidsverschillen

Sociaaleconomische gezondheidsverschillen (SEGV) zijn verschillen in gezondheid en sterfte tussen mensen met een hoge en mensen met een lagere (sociaaleconomische) positie in de maatschappij.

Sociaal- economische status (SES): en etnische achtergrond hebben relatie met gezondheid. Lagere opleidings-, beroeps- of inkomensniveau hebben mindere gunstige gezondheidstoestand. (SEGV) sociaal economische gezondheidsverschillen. Lagere SES hogere lichamelijke en psychische problemen. Ook verschillen in ervaren gezondheid en gezonde levensverwachtingen. Sociale relaties zijn groter en sterker als hogere SES of hoge opleiding, meer positieve relaties, wat bijdraagt aan bijvoorbeeld minder kans op kaner en haartvaatziekten, en posietieve invloed op lichamelijk functioneren. Ook psychische gezondheid is betere bij sociale steun. Combinatie van factoren kunnen leiden tot SEVG. Bijvoorbeeld combinatie leeftijd en geslacht met rookgedrag alcoholgebruik en te lage consumptie van groenten en fruit.

Wat zijn gezondheids-
determinanten?

Gezondheidsdeterminanten:

Gezondheidsdeterminanten: factoren die invloed hebben op ziekte en gezondheid.

Welke gezondheids-
determinanten zijn er?

Model van Lalonde 

Elke gezondheidsdeterminanten heeft een specifieke invloed op een gezondheidsprobleem. Gezondheidsdeterminanten vormen ook een leidraad voor het optimaliseren van gezondheidsprobleemnen het inzicht krijgen in gezondheidsrisico's en het verbeteren van de (volks)gezondheid. Het Health concept van Lalonde brengt dit in kaart (Sassen, 2018).

  

Gezondheidsdeterminanten: factoren die invloed hebben op ziekte en gezondheid.

Endogene determinanten: persoonsgebonden, genetische factoren en verworven eigenschappen. Voorbeelden? Afwijkingen in genen, ook voor psychische stoornissen, , aanleg voor gezondheidsproblemen, hoge bloeddruk, afwijkingen immuunsysteem, glucosespiegel, overgewicht, cholesterol gehalte, veroudering.

Leefstijl & gedrag: gedragingen die positieve of negatieve invloed hebben op gezondheid en/ of – problemen. Voedingsgedrag, gezondheidsvaardigheden, alcohol- en drugsgebruik, rookgedrag, beweging, seksueel gedrag.

Fysieke en maatschappelijke omgeving: je woonomgeving, sociale steun, werk, blootstelling aan bepaalde factoren.

Medische zorg en preventie: daling totale sterfte, preventie en kwaliteit van leven. Optimaliseren behandeling en zorg. Maar ook resistentie AB, infecties, bijwerkingen.

Factoren die van invloed zijn op ziekte en gezondheid / gezondheidsverschillen 

Endogene determinanten: persoonsgebonden, genetische factoren en verworven eigenschappen.

Leefstijl & gedrag: gedragingen die positieve of negatieve invloed hebben op gezondheid en/ of – problemen.

Fysieke en maatschappelijke omgeving: je woonomgeving, sociale steun, werk, blootstelling aan bepaalde factoren.

Medische zorg en preventie: daling totale sterfte, preventie en kwaliteit van leven.

Wat kan je met deze informatie?

Als je nu jouw casus(opdracht) erbij pakt. Want deze theorie is informatie voor deelopdracht B.

Kan je verbanden leggen tussen de demografische gegevens, werk en inkomen, ziekte en gezondheid, opleidingsniveau, veel voorkomende ziektes, doodsoorzaken, levensverwachting, etc. Leg waar mogelijk uit welke factoren (determinanten) van invloed zijn op de gezondheid. Probeer verbanden te leggen (waar mogelijk) en onderbouw deze met bovenstaande bronnen. 

Zijn er gezondheids-
verschillen van invloed
op jouw casus patiënt?

Wat heb je geleerd
dit kennislab?