Marga Klompé PO

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5-8

Marga Klompé

Marga Klompé was in 1956 de eerste vrouwelijke minister in Nederland. Ze werkte mee aan de ontwikkeling en uitbreiding van Nederland als verzorgingsstaat. Onder haar leiding kwam de Algemene bijstandswet van 1965 tot stand, die Nederlanders een uitkering garandeert.

Aardappeloproer

1917

Enkele Amsterdamse vrouwen zagen dat er een schip vol aardappelen in een van de grachten lag. Ze gingen erop af en plunderden het schip: hun schorten vol aardappelen. De dag erna waren er meer plunderaars. Pas nadat zes mensen door het leger werden doodgeschoten, keerde de rust terug

Dit weet je al

Dit leer je nu

Doen!

Terugkijken

Afbeelding vergroten

Klik op de hotspot

Navigeren door de les

Kijken

Hoe werkt deze les?

De code van de les: deze kunt u met uw leerlingen delen als zij gebruik maken van een device (zoals telefoon of tablet). Zij kunnen nu interactief deelnemen aan de les.

Devices in de klas: vink aan als uw leerlingen gebruik maken van een device (zoals telefoon of tablet), vink uit als u klassikaal gebruik wilt maken van de les.

Vandaag ga je leren wie Marga Klompé was en

waarom zij belangrijk is geweest voor de 

Nederlandse politiek.

Marga Klompé 

(1912-1986)

De lesdoelen zijn als volgt:

1.  leerlingen kunnen kort uitleggen wie Marga Klompé was

2. Leerlingen weten  dat Marga Klompé in 1956 de eerste vrouwelijke minister van Nederland werd

3. Leerlingen leren dat Marga Klompé als minister heeft geholpen om de verzorgingsstaat op te bouwen en kunnen uitleggen wat daar mee bedoeld wordt

4. Leerlingen kunnen uitleggen dat Marga Klompé minister was in een periode waarin veel maatschappelijke veranderingen in Nederland plaatsvonden

Waar denk jij aan bij politiek?

Waar denken de leerlingen aan bij de woorden 'politiek'? De gedachten kunnen eventueel op gang worden gebracht met vragen als:

Welke politici ken jij? En, welke politieke partijen? Waar wordt geregeerd? Hoe wordt het land bestuurd?

Het doel is inzicht krijgen in de voorkennis van de leerlingen. 

Aan het einde van deze les heb ik geleerd....

1.  Wie Marga Klompé was
2.  Dat Marga Klompé in 1956 de eerste vrouwelijke minister van Nederland werd
   
3. Dat Marga Klompe als minister heeft geholpen om de verzorgingsstaat op te bouwen en weet ik wat daarmee  bedoeld wordt

Kijk naar de vensterplaat. Waar ben je benieuwd naar?  

De eerste vraag over de vensterplaat: 

'Kijk goed naar deze afbeelding...

Wat valt je op? Waar wil je meer over weten?'

Doel: de leerlingen maken kennis met de vensterplaat Marga Klompé. Zij kijken gericht naar de vensterplaat en de details. De bedoeling is interesse op te wekken voor de verschillende beeldelementen. 

Kijk naar de vensterplaat. Waar ben je benieuwd naar?  

De eerste vraag over de vensterplaat: 

'Kijk goed naar deze afbeelding...

Wat valt je op? Waar wil je meer over weten?'

Doel: de leerlingen maken kennis met de vensterplaat Marga Klompé. Zij kijken gericht naar de vensterplaat en de details. De bedoeling is interesse op te wekken voor de verschillende beeldelementen. 

In welk tijdvak is Marga Klompé geboren? Sleep haar afbeelding naar het juiste tijdvak.

Doel: van deze dia is dat leerlingen Marga Klompé binnen het chronologisch referentiekader kunnen plaatsen. 

De Grebbeberg

de Vaalserberg

=

Marga Klompé werd geboren in...

Zij ging studeren in...

Waar hielp zij tijdens de eerste bezettingsdagen gewonde soldaten?

Sleepvraag over Marga's jeugd, studie en periode in het verzet. 

Doel: op speelse manier verwerken van de eerder verkregen informatie.

Juiste combinaties: 

geboren - Arnhem 

(Info-button:  jeugd)

studeren - Utrecht

(Info-button:  studie)

verzorgen soldaten - De Grebbeberg

(Info-button: slag om de Grebbeberg)

Mejuffrouw Klompé

Marga Klompé is nooit getrouwd. Om deze reden kan zij ook voor 1957 in de politiek werken. In deze tijd werden ongetrouwde (jonge) vrouwen aangesproken met 'mejuffrouw'. 

Corry Tendeloo

Volgens de Nederlandse wet mogen ongetrouwde vrouwen sinds 1917 een rol in de politiek spelen. Er werd gedacht dat getrouwde vrouwen thuis voor de kinderen moesten zorgen. Corry Tendeloo was het hier niet mee eens en heeft ervoor gezorgd dat de wet in 1957 aangepast werd. 

Na de oorlog ging ze de politiek in. Ze vond dat er te weinig vrouwen in de politiek waren. In 1956 werd ze de eerste vrouwelijke minister* in de Nederlandse geschiedenis. Als minister hielp zij mee met het opbouwen van de verzorgingsstaat. Hier later meer over.

* Een minister is een persoon die helpt het land te regeren door plannen te maken om Nederland op een bepaald gebied te verbeteren.

Klompé werd minister in de jaren 1950. Hoe zag het leven er toen uit?

• Grote gezinnen
• Op zondag ging met naar de kerk
• Traditionele rolverdeling: de man werkt en de vrouw zorgt voor het huishouden en de kinderen.
•  Hier kwam pas in de jaren '60 verandering in.

Doel: Algemeen beeld van de jaren '50 krijgen.

0

Hier is een optie tot het tonen van een video over de situatie voor huisvrouwen in de jaren '60, afgezet tegen de situatie van vrouwen in de jaren '50. 

Waarom was het zo bijzonder dat Marga Klompé in de jaren '50 minster werd?

Doel: hier gaat het om de redenatie van de leerlingen.

Zij moeten een verband trekken tussen:

 - de traditionele rolverdeling

 - werkverbod voor getrouwde vrouwen 

- het gegeven dat er nog nooit een vrouwelijke minister is geweest

Orchidee

Klompé werd bij haar eerste ministervergadering ontvangen met een orchidee op haar tafel om te vieren dat de Nederlandse politiek  'eindelijk en ten langen leste een vrouwelijke minister heeft voortgebracht’.

Zie jij de orchidee in het volgende filmpje (slide hierna)?

Optionele slide.

Bevat: 

- Algemene context van Klompé's beëdiging. 

Doel: Nieuwsgierigheid wekken en leerlingen doelgericht naar het volgende filmpje laten kijken.

Hier is een optie tot het tonen van een video over de formatie van een nieuw kabinet Drees en met een interview met de nieuwe minister van Maatschappelijk Werk Marga Klompé.

Doel: Leerlingen krijgen een beeld van Klompé en horen haar stem.

Wat valt jou in het filmpje op?

Doel: verwerken van de verkregen informatie

Beruchte telefoontjes

Een van de geduchtste wapens van Klompé was de telefoon. Ze belde gerust ’s avonds om elf uur naar andere minister. Bijvoorbeeld om hen aan te moedigen om een bepaalde beslissing te maken OF dat zij hun mening wilde weten. Dat waardeerde niet iedereen. Toen ze op een avond haar partijgenoot minister Luns  belde met de vraag: „Wat doet de regering?” antwoordde Luns: „De regering slaapt.”

Poederdoos

Nadat Klompé tot minister was verkozen werd aan haar gevraagd wat de vrouwelijke verandering zou zijn, waarop zij antwoorde: “[niks behalve dat] ik ruimte zal zoeken voor een kam, een borstel en een poederdoos…”.

Eerste vrouwelijke minister

in 1956 werd Marga Klompé de eerste vrouwelijke minister van Nederland. Met de jaren is het aantal langzaam gestegen. 

in 1956 was Klompé de eerste vrouwelijke minister. Sindsdien is het aantal gestegen.

In deze dia:

-grafiek van aantal vrouwelijke minister tussen 1956 en 2017

doel: 

- leerlingen in laten zien dat Klompé een pionier was

In 1967 noemde haar politieke partij haar als mogelijke minister-president. De minister-president is de leider van de ministers, die samen met de koning het land besturen. Dit vond Marga Klompé geen goed idee. Ze vond dat Nederland nog niet klaar was voor een vrouw als minister-president. 

Boeken

Gebeurtenissen

Eropuitst

Hare Excellentie

In deze periode werden ministers formeel aangesproken met 'Zijne excellentie'. Klompé was de eerste 'Hare Excellentie'. 

Mej. = mejuffrouw

Doel: Leerlingen bewust te maken over de afwezigheid van vrouwelijke minister-presidenten in Nederland. 

Nederland heeft nog geen vrouwelijke minister-president gehad. Wat vind je daarvan?

😒🙁😐🙂😃

Doel: leerlingen hun mening laten geven.

Dit kan aanknopingspunten bieden voor een klassikale discussie.

Klompé heeft geholpen om de verzorgingsstaat op te bouwen. Maar wat is dat precies?

In deze dia wordt de verzorgingsstaat geïntroduceerd.

Doel: Interesse wekken bij leerlingen. 

In Nederland betalen bedrijven belasting.  Dit geld wordt gebruikt om voor iedereen in Nederland te zorgen. Deze zorg is in wetten vastgelegd. 

•  Eén van de wetten was dat iedereen vanaf 65 jaar een uitkering (AOW) krijgt. 

• In 1965 ging de Algemene bijstandswet in. Wie arm was, kreeg voortaan een uitkering. Deze mensen waren daardoor niet langer afhankelijk van hulp van familie en organisaties. financiële hulp was zo geen liefdadigheid meer, maar een recht voor iedere inwoner.

• Ouderen woonden in die tijd vaak in ‘rusthuizen’, een soort bejaardenhuizen. Maar de omstandigheden waarin ze woonden waren vaak slecht. Marga Klompé zorgde voor een wet met strengere regels voor deze tehuizen. 

Klompe's ervaring met armoede

In de jaren 1930 ontstaat er een wereldwijde financiele crisis. Het bedrijf van Marga's vader gaat failliet en hij wordt ziek. Niet werken = geen inkomen. Het gezin krijgt daarom hulp van familieleden en Klompé weet hoe het is om op te groeien met weinig geld.

In deze dia:

- algemeen beeld van de verzorgingsstaat

- AOW

- Algemene bijstandswet 

-  hotspot van Klompés persoonlijke ervaring met armoede

- Rusthuizen

Doel: leerlingen een algemeen beeld geven van de verzorgingsstaat.

Hier is een optie tot het tonen van een video over de Algemene Bijstandswet. 

voedselpakket kunnen aanvragen 

bedelen om voedsel te kunnen kopen

wat hoort bij de verzorgingsstaat? Verbind de plaatjes met de hokjes 'wel' OF 'geen' verzorgingsstaat

rusthuizen, met slecht omstandigheden

Bejaardentehuizen die volgens de wet aan bepaalde eisen moeten voldoen

wel een verzorgingsstaat

Geen verzorgingsstaat

Sleepvraag over verzorgingsstaat.

Doel: op speelse manier verwerken van de eerder verkregen informatie.

wat heb je over de verzorgingsstaat geleerd?
Noem minstens 1 ding

verwerken van de verkregen informatie.

Het is belangrijk dat de leerlingen een beeld hebben van wat een lastig/abstract begrip als een 'verzorgingsstaat' inhoudt.

Roerige jaren '60

De jaren zestig vormen een kleurige periode in de moderne geschiedenis. Het zijn de jaren van toenemende welvaart, de opmars van het televisietoestel, een rebelse generatie en het begin van een  nieuw muzikaal tijdperk. 

Dolle Mina's (1970-1978)

In de jaren zestig van de vorige eeuw laten nieuwe feministen van zich horen: 'dolle mina's'. Ze willen gelijke rechten voor vrouwen. Ze willen zelf kunnen beslissen of ze een kind willen krijgen of niet. Daarom schrijven ze 'baas in eigen buik' op hun buik.

Protestbewegingen (jaren '60 en '70)

De jeugd ging liever voor 'vrede, liefde en geluk' en protesteerden tegen oorlog, tegen klimaatvervuiling en ouderwetse ideeën over relaties en de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. 

In de jaren '60 en '70 had Marga Klompé in haar werk vaak te maken met protesten door jongeren. Zij wilde het anders aanpakken dan hun ouders. De jongeren riepen om liefde, vrijheid en geluk. Klompé stelde zich begripvol naar hen op.

Protesten Vietnamoorlog (jaren '70)

in 1973 protesteren mensen tegen de Vietnamoorlog. Ook Marga Klompé is tegen deze oorlog. Zij zegt: 'niets maar dan ook niets rechtvaardigd dat er opnieuw bruut geweld in Vietnam is losgebarsten'.

In deze dia wordt een beeld geschetst van de jaren de 'protestjaren'. 

Belicht worden: de actiegroep Dolle Mina en de massale demonstratie in 1973 tegen de Vietnamoorlog, waar Marga Klompé aan deelnam.

Doel: contextualiseren. Marga Klompé wordt hier in de tijd geplaatst. 

Waar heb jij voor het laatste tegen geprotesteerd?

Doel: Leerlingen laten nadenken over de betekenis van protesten en verbanden laten trekken tussen het verleden en hun eigen leven.

In 1971 werd ze de eerste vrouwelijke minister van staat, een eretitel voor mensen uit de politiek die veel hebben betekend voor Nederland. Ze stapte uit de politiek en ging werken voor de kerk. Ze werd ziek maar bleef zoveel mogelijk werken, tot haar dood in 1986.

In deze slide: de laatste jaren van Klompé.

Vandaag heb je geleerd wie Marga Klompé was:

• Geboren in Arnhem
• Verzetsheld
• Eerste vrouwelijke minister van Nederland
• Meegeholpen bij opbouw Verzorgingsstaat
• Minister tijdens de roerige jaren '60 en '70

De lesdoelen waren als volgt:

1. leerlingen kunnen kort uitleggen wie Marga Klompé was

2. Leerlingen weten dat Marga Klompé in 1956 de eerste vrouwelijke minister van Nederland werd

3. Leerlingen leren dat Marga Klompé als minister heeft geholpen om de verzorgingsstaat op te bouwen en kunnen uitleggen wat daar mee bedoeld wordt

4. Leerlingen kunnen uitleggen dat Marga Klompé minister was in een periode waarin veel maatschappelijke veranderingen in Nederland plaatsvonden

Waarover heb je je verbaasd? Wat vond je interessant? Wat ga je onthouden van de les?
Noem minimaal één punt.

Doel: hier denken de leerlingen na, met alle informatiebuttons in gedachten, wat zij onthouden van deze les. 

De leerlingen gaan na wat zij hebben gehoord/gezien/gelezen.

Het is handig de leerlingen erop te wijzen dat zij één antwoord kunnen geven. Dus als de leerlingen meerdere elementen willen noemen, moet dat in één antwoord. 

Wat is je mening over de les?

😒🙁😐🙂😃

Evaluatie en aanknopingspunt om de les na te bespreken.