Les 7: Hofcultuur: Renaissance Bouwkunst

HOFCULTUUR
Renaissance
BOUWKUNST
1 / 38
next
Slide 1: Slide
KunstMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 38 slides, with interactive quizzes, text slides and 5 videos.

time-iconLesson duration is: 40 min

Items in this lesson

HOFCULTUUR
Renaissance
BOUWKUNST

Slide 1 - Slide

Even opfrissen: architraafbouw
Een Griekse tempel is een rechthoekige zaal op een verhoging van drie treden.
Hierop staan zuilen (3 bouwordes: ....   ....   .... ).
Bovenaan een zuil bevindt zich het kapiteel. Hierop rust een soort dwarsbalk van steen: de .....
Hierboven zien we een driehoekig dak, het ..... Hierin worden beelden geplaatst.

Slide 2 - Slide

Griekse tempel in Paestum (I)
Romeinse tempel in Nîmes (F)
Zoek de verschillen

Slide 3 - Slide

Benoem 3 typerende verschillen tussen de Griekse en de Romeinse tempel.

Slide 4 - Open question

Dit stuk van een zuil heet
A
kapitaal
B
Dorisch
C
kapiteel
D
bovenstuk

Slide 5 - Quiz

Welke zuil is dit?
A
Dorische zuil
B
Ionische zuil
C
Korinthische zuil

Slide 6 - Quiz

Welke zuil is dit?
A
Dorische zuil
B
Ionische zuil
C
Korinthische zuil

Slide 7 - Quiz

Slide 8 - Video

  Vitruvius (± 85 – 20 v.Chr)

  • Legt de grondbeginselen van de moderne bouwkunst in zijn boek De Architectura
  • De menselijke maat (humanisme)

  • Gulden snede en andere maat- verhoudingen worden leidend
  • Vitruvius stelde drie eisen aan een gebouw: Firmitas (stevigheid), Utulitas (bruikbaarheid) en Venustas (schoonheid). 

Slide 9 - Slide

Slide 10 - Video

Gulden Snede natuur

Slide 11 - Slide

Gulden Snede Griekse Oudheid
Griekse tempels zijn ook gebouwd volgens de Gulden Snede verhouding.

Slide 12 - Slide

Upload een afbeelding van een (kunst)werk waarin de gulden snede van toepassing zou kunnen zijn (google). Verklaar op de volgende dia of je dit herkent en/of je het ermee eens bent. Leg ook uit waarom.

Slide 13 - Open question

Verklaar of je de gulden snede in je kunstwerk herkent en/of
je het hiermee eens bent.

Slide 14 - Open question

Renaissance

Slide 15 - Slide

De Dom in Florence
Begin 15e eeuw associëren rijke opdrachtgevers de gotiek (middeleeuwse bouwstijl) met hun vijand Milaan.

 Ze zien zichzelf in Florence liever als erfgenamen van het oude Rome en zoeken daar hun inspiratie.


De koepel van de Dom is gebaseerd op die van het 
Romeinse Pantheon in Rome. 

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Video

Beschrijf in je eigen woorden waarom deze koepen zo'n bijzonder knap staaltje werk is. Geef 3 argumenten.

Slide 18 - Open question

Kenmerken Renaissance-architectuur:


  • invloed van de klassieke cultuur
  • centraalbouw (zie ronde kerk) en ---->
  • symmetrie en harmonie
  • ideale maatverhoudingen (o.a. gulden snede)
  • eenvoudige vorm, platte gevels

Slide 19 - Slide

Zoek op wat centraalbouw is en leg de term uit.

Slide 20 - Open question

Tot hier voor vandaag
Zelfstandig werken en huiswerk: 

-controleer je huiswerk van maandag en vandaag (antwoorden in de map 'bronnen'- 'antwoorden' in It's Learning). Of leuker: controleer het huiswerk van je buur en bespreek  (1.1, 3.1, 3.4)

-lezen en samenvatten Renaissance bouwkunst: blz. 24 t/m 29


Slide 21 - Slide

Klassieke invloeden in Renaissance-bouwkunst
Klassieke bouwelementen:

- klassieke timpaan, zuilen en pilasters (naar klassiek voorbeeld) als omlijsting van vensters en deuren;
- in portalen werd de rondboog toegepast;
- opbouw van de gevel in drie lagen.

De zuilenorden Dorisch, lonisch, Korintisch werden door elkaar toegepast. In hoge muren werden de drie zuilenorden boven elkaar gebruikt, telkens door een horizontale lijst gescheiden.


classicisme

Slide 22 - Slide

Bestaande kerken krijgen nieuwe gevel die past bij de nieuwe denkbeelden
Veel nieuwe kerken worden ontworpen als centraalbouw 
Alberti -gevel van de Santa Maria Novella
Donato Bramante -Tempietto 1502
Het Tempietto was het eerste volledig ronde koepelkerje sinds de Romeinse tijd. Op een onderbouw van drie treden staat de cella, omgeven door een collonade. De cella wordt omgeven door een balkon, en bekroond met een koepel.
              Kerken

Slide 23 - Slide

Santa Maria Novella

Slide 24 - Slide

0

Slide 25 - Video

Slide 26 - Slide

Bestudeer de afbeelding op de vorige pagina goed. Leg (met voorbeelden) uit wat je kunt aflezen uit de tekening rechts.

Slide 27 - Open question

Alberti bouwde in 1451 het Palazzo Rucellai. In Italië bouwde elke rijk geworden bankiersfamilie een palazzo. Deze paleizen kregen naar voorbeeld van het Romeinse atriumhuis een open, vierkante of rechthoekige binnenhof met galerij. Daaromheen kwamen vier vleugels die naar buiten een afgesloten symmetrisch geheel vormden. De gevel van deze luxe stadspaleizen kreeg het aanzien van een middeleeuws fort, met een gesloten straatmuur van ruw gehakte, grote stenen.
        Palazzo's

Slide 28 - Slide

0

Slide 29 - Video

Kenmerken van (veel) stadspaleizen 
  • Lijkt op middeleeuwse burcht met klassieke elementen
  • Rondbogen
  • Gevelindeling met drie lagen
  • Verdiepingen gescheiden door horizontale lijsten
  • Elke verdieping andere zuilenorde (afgekeken van Colosseum)
  • Afronding met zware kroonlijst 


Slide 30 - Slide

Kenmerken 'Villa Rotonda'
Naast de stadspaleizen bezat de adel vaak villa's in de 
natuur in de omgeving van de stad.

Streven naar harmonie (naar regels van Vitruvius):
- symmetrie 
- toepassing maatverhoudingen (ook gulden snede)
- eenvoudige basisvormen (cilinder, kubus en halve bol)
- centraalbouw
- horizontaal en verticaal in evenwicht, evenwichtige verhoudingen tussen hoogte, breedte en diepte:
    - verticale accenten met vlakke pilasters
    - horizontale accenten door opbouw in drie lagen.
  
Villa

Slide 31 - Slide

- Bij de villa's worden tuinen aangelegd volgens de uitgangspunten van de renaissance.
- Men laat zien dat de mens de natuur beheerst en ordent naar eigen inzicht.
- Drinkwater (schaars!) in de vorm van fonteinen en spuwers is statussymbool.

Vraag
welke typische renaissancekenmerken heeft het ontwerp?
Tuinen

Slide 32 - Slide

Ontwerpen (10 minuten)
Je krijgt van je docent een A4-tje. 
Ontwerp daarop een typische Renaissance-kerk, stadspaleis of een villa
-Ontwerp de voorgevel en de grondvorm (plattegrond);
-Houd rekening met de kenmerken van het door jou gekozen type gebouw;
-Denk sowieso aan de standaard-kenmerken (van Vitruvius): klassieke elementensymmetrie, geometrische basisvormen, maatverhoudingen.
-Wisselen. Analyseer het werk van iemand anders (5 minuten) door erbij te schrijven wat je herkent van de elementen hierboven. 

Slide 33 - Slide

Huiswerk
  • vragenblok 2 - blok 7 (Tempietto) en blok 9 (Palazzo) maken

Volgende les uitgebreid nabespreken, zorg
dus dat je het hebt gemaakt.
Kolossale orde

Slide 34 - Slide

Maniërisme
Laat Renaissance: opmaat naar barok

  • Binnen de architectuur geen eenduidige stijl, verwijst naar gebouwen waarbij naar meer expressie is gezocht.

  • 'kolossale orde': doorlopende zuilen of pilasters over meer dan één verdieping, onafhankelijk van de maten van vensters en bouwlagen. Daardoor wordt de blik omhoog geleid, en geeft de voorgevel een verticaal accent. 

  • De gevels kregen meer decoratie: levendiger uitstraling. 

  • Afwijkend gebruik van klassieke elementen

  • Geen centraalbouw, kruisvorm keert terug



Slide 35 - Slide



Waarom is dit maniërisme?

Let op de toepassing van de klassieke elementen. 

G. della Porta: Il Gesu, voorgevel ca, 1584

Slide 36 - Slide

Waaraan zie je dat 'Il Gesu' een maniëristische kerk is?

Slide 37 - Open question

Analyseopdracht

Slide 38 - Slide