T3 Paragraaf 3 (2024) T3gs3

H 3
machtsuitbreiding en verzet
Deelvraag: Hoe werd Nederland in bijna heel Nederlands-Indië de baas, en welke gevolgen had dit?
1 / 33
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 3

This lesson contains 33 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.

time-iconLesson duration is: 120 min

Items in this lesson

H 3
machtsuitbreiding en verzet
Deelvraag: Hoe werd Nederland in bijna heel Nederlands-Indië de baas, en welke gevolgen had dit?

Slide 1 - Slide

Stukje herhaling H2

Slide 2 - Slide

Hoe werkt het cultuurstelsel? 


  • 1/5 deel van de grond
  • koffie, suiker, tabak, thee, indigo
  • Doel: kolonie winstgevend maken

  • Plantloon (laag!)
  • Herendiensten

16

Slide 3 - Slide

Bestuur tijdens het cultuurstelsel
  • Nederland laat het bestaande, inlandse (Javaanse) bestuur intact

  • Nederland plaatst  boven en naast   dit inlandse bestuur, een   eigen,  binnenlands, bestuur met   Nederlandse ambtenaren
  • Duaal bestuur
Gouverneur-Generaal
Gouverneur
Resident
Binnenlands bestuur
Assistent-resident
Regent
Inlands bestuur
Districtshoofd
Onderdistrictshoofd
Dorpshoofd
Verdeelt het werk en betaalt het plantloon uit
Hoogste ambtenaar in Nederlands-Indië
Hoofd van een provincie
Controleur
Javaanse vorsten

Slide 4 - Slide

Waarom betrokken de Nederlandse bestuurders de Indonesische adel bij het bestuur van Java?
A
Omdat de Indonesische adel bij de verkiezingen inspraak eiste in het bestuur
B
Omdat de Indonesische bevolking beter luisterde naar de eigen Indonesische vorsten
C
Omdat de Nederlandse bestuurders zich hielden aan een oud verdrag
D
Omdat de liberalen dit een vorm van gelijkheid vonden.

Slide 5 - Quiz

Slide 6 - Slide

Kritiek op het cultuurstelsel
  • uitbuiting Javaanse boeren
  • regering bepaalde welke producten verbouwd moesten   worden: geen vrije economie
  • volgens Multatuli was Nederland een roofstaat
  • liberalen hadden ook kritiek

Slide 7 - Slide

Max Havelaar
  • BOEK Max Havelaar, of de koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij.

  • Boek van MULTATULI (Latijn voor: 'ik heb veel leed gedragen'), pseudoniem van Eduard Douwes Dekker

  • Belangrijkste protest tegen het cultuurstelsel

Slide 8 - Slide

Liberalen in Nederland aan de macht (1848)
  • Cultuurstelsel wordt uitvoerd door de NHM, een staatsbedrijf. 

  • Liberalen willen economische vrijheid en niet dat de overheid zich bemoeit met de economie.

  • Ze willen dat óók particuliere ondernemers een bedrijf op Java kunnen starten

Slide 9 - Slide

Liberalen willen persoonlijke vrijheid. 

Het cultuurstelsel lijkt op slavernij en dwangarbeid.

Slide 10 - Slide

Meer Ondernemers in Indië
  • cultuurstelsel langzaam afgeschaft

  • Steeds meer wetten maken vrij ondernemerschap mogelijk: Mijnwet (1850), Agrarische wet (1870), Suikerwet (1871)
  • Gevolg: steeds meer ondernemers gaan naar Indië: plantages en mijnbouw

Slide 11 - Slide

Ondernemers in Indië
  • Niet alleen op Java en Sumatra maar ook in de Buitengewesten

Slide 12 - Slide

🏵
🌴
🌴
🌴
🕳
🌴
🕳
🛢
🛢
🛢
Koffie
☕️
⚽️
🌴
🍚
🍚
🍚
🍚
🖇
🖇
🚬
🌴
🚬
Goud
🏵
🌴
🛢
🌴
🌴
☕️
🛢
🌴
🍭
🏵
🏵
☕️
Palmolie
🌴
Tabak
🚬
Aardolie
🛢
Suikerriet
🍭
Kolen
🕳
Rubber
⚽️
Rijst
🍚
Tin
🖇
Thee
🍵
🍵
🍵

Slide 13 - Slide

Rond 1870 vestigden steeds meer zelfstandige ondernemers zich in Indonesië.

Zij hielden zich vooral bezig met:
A
landbouw en industrie
B
landbouw en mijnbouw
C
mijnbouw en industrie
D
tuinbouw en veeteelt

Slide 14 - Quiz

Een groep leden van de Tweede Kamer vond halverwege de 19e eeuw dat de Nederlandse regering moest stoppen met het Cultuurstelsel. Deze groep wilde dat zelfstandige ondernemers een bedrijf in Indonesië konden beginnen.
Hoe noemen we deze groep?
A
liberalen
B
communisten
C
socialisten
D
confessionelen

Slide 15 - Quiz

Slide 16 - Slide

Plantages

Slide 17 - Slide

Werken op de plantages
    • Plantages hebben arbeiders nodig

    • Vaak te weinig arbeiders (gebieden     dunbevolkt)

    • Arbeiders worden voornamelijk uit   China gehaald

    • Deze contractarbeiders   worden koelies genoemd

    Slide 18 - Slide

    Behandeling van de koelies
    • Werken keihard voor een laag loon

    • Koelies worden zeer slecht behandeld (lijfstraffen)

    • Opstanden worden keihard neergeslagen

    Slide 19 - Slide

    Slide 20 - Slide

    De wet...
    ...de werkelijkheid

    Slide 21 - Slide

       Vanaf 1870: Nederland breidt zijn macht uit
    • Grote vraag naar grondstoffen uit Nederlands-Indië (olie, tin, rubber)

    • Bouw van het Suez-kanaal zorgt voor goede én veel kortere route naar Nederlands-Indië

    • Modern-imperialisme: uitbreiding van het aantal kolonies door Europese landen

    Slide 22 - Slide

    Slide 23 - Slide

    Nederlands Imperialisme 
    • Nederlandse versie van het modern imperialisme
    • Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) beschermt plantage-eigenaren
    • PACIFICATIE = Het onder   Nederlands bestuur brengen van     alle gebieden in Nederlands-Indië
    • Begint met de harde acties na aanval op KNIL (1894: Lombok)

    Slide 24 - Slide

    Nederlands Imperialisme (2)


    • Conflict met Atjeh (op het eiland Sumatra) wordt erger (1873-1904)

    • In 1910: heel Nederlands-Indië in bezit van Nederland

    Slide 25 - Slide

    Slide 26 - Video

    Slide 27 - Slide

    Vragen van de paragraaf
    1. Om welke redenen werd het cultuurstelsel vervangen door een vrije economie?
    2. Was de vrije economie een verbetering voor de bevolking van Nederlands Indië?
    3. Hoe breidde Nederland zijn macht uit?

    Slide 28 - Slide

    Extra filmpjes
    Om thuis nog eens door te kijken

    Slide 29 - Slide

    Slide 30 - Video

    Slide 31 - Video

    Slide 32 - Video

    Slide 33 - Slide