Voorwerpen in de zin (LV, MV, VZV, en HV)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Herhaling: de voorwerpen in een zin

Lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?

Ik kan nu het lijdend voorwerp uit een zin halen.

1. Ik
2. kan
3. het lijdend voorwerp
4. uit een zin

Wat is een lijdend voorwerp?

1. iets dat ontbrekende info over de handeling geeft
2. iets of iemand die de handeling uitvoert
3. het voorwerp dat meewerkt met het onderwerp; de ontvanger
4. een voorwerp dat een emotie aanduidt

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Het lijdend voorwerp is het antwoord op de vraag:

1. Wie /wat + pv + O + rest van de zin?
2. Wie/wat + persoonsvorm + rest van de zin?
3. Wie/wat + onderwerp + rest van de zin?
4. Wie/wat + WWG?

Een lijdend voorwerp ...

1. ... kan met een voorzetsel beginnen.
2. ... begint nooit met een voorzetsel.

Herhaling: Het lijdend voorwerp (LV)

• Het lijdend voorwerp (LV) is een zinsdeel dat ontbrekende informatie over de handeling geeft.
• Je kan het niet weglaten zonder de betekenis van de zin te veranderen.
• Een LV komt alleen voor bij een WWG, niet bij een NWG.

Hoe vind je het LV?

• Je kan het LV in de zin vinden door de vraag te stellen: Wie/Wat + WWG + O?
  De dierenverzorger brengt de leeuw een stuk vlees.
  --> Wat brengt de dierenverzorger?
  
  
• Let op: een LV kan nooit beginnen met een voorzetsel zoals op, in, tegen, naast, onder, ...
  

Meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?

“Wat is het moedigste dat je ooit hebt gezegd?”, vroeg de jongen aan het paard.

Wat is het meewerkend voorwerp?

1. het moedigste
2. dat je ooit hebt gezegd
3. aan het paard
4. vroeg de jongen aan het paard

Hoe vind ik het meewerkend voorwerp in een zin?

1. Wie/wat + O + WWG?
2. Aan/voor wie + WWG + O + LV?
3. Aan/voor wie + WWG + LV?

Herhaling: Het meewerkend voorwerp (MV)

Het meewerkend voorwerp (MV)

• In sommige zinnen vormt het MV een aanvulling bij het O, het WWG en het LV.
• Het MV duidt aan voor wie/wat of aan wie/wat de handeling bedoeld is. Vaak is dit een ontvanger. 
  
• Het MV komt vaak voor bij werkwoord die 'zeggen' of 'geven' uitdrukken.

Hoe vind je het MV?

• Aan wie/wat + wwg + o + lv?
• Voor wie/wat + wwg + o + lv?
  
  

Voorbeelden:

De dierenverzorger geeft een vers stuk vlees aan de leeuw.
--> Voor wie brengt de dierenverzorger een vers stuk vlees?

Het meewerkend voorwerp (MV)

• Het begint vaak met het voorzetsel aan of voor.
• Het kan ook zonder voorzetsel voorkomen, maar je kan het dan wel in gedachten toevoegen.

De dierenverzorger brengt de leeuw een stuk vlees.
--> De dierenverzorger brengt een stuk vlees voor de leeuw.

Controlevragen LV en MV

Welke vraag stel je om het meewerkend voorwerp als antwoord te krijgen?

Welke vraag stel je om het lijdend voorwerp te vinden?

Welke uitspraak is correct?

1. Bij een lijdend voorwerp kan je het voorzetsel (vz) 'van' weglaten.
2. Een lijdend voorwerp kan je in zijn geheel weglaten in de zin.
3. Bij een meewerkend voorwerp kan je het vz 'voor' of 'aan' weglaten.
4. Een meewerkend voorwerp is de zender.

Maak een zin die bestaat uit een onderwerp, persoonsvorm, lijdend en meewerkend voorwerp.

In welke zin staat er een meewerkend voorwerp?

1. Damarus krijgt haar cadeau.
2. Nana maakt graag een praatje met Helena.
3. Amelia is van plan om naar de hogeschool te gaan.
4. Ouassim verklapt een geheim aan zijn beste vriend, Rayyan.

Wat is het lijdend voorwerp?
Op de markt verkoopt Dillard koekjes voor het goede doel.

1. verkoopt
2. Dillard
3. koekjes
4. voor het goede doel

Maak een eigen zin met een onderwerp, werkwoord showen, en een lijdend voorwerp.

Op een zonnige ochtend beklimt Redge de Kilimanjaro in Tanzania. Geef het lijdend voorwerp.

1. Op een zonnige ochtend
2. Redge
3. de Kilimanjaro
4. in Tanzania

Welke uitspraak is waar?
Daniël wisselt zijn defecte laptop om voor een nieuwe.

1. In de zin zit een onderwerp en een lijdend voorwerp.
2. In de zin zit een onderwerp, lijdend en meewerkend voorwerp.
3. In de zin zit een onderwerp en bijwoordelijke bepaing.
4. De zin bevat een naamwoordelijk gezegde.

Welke uitspraak is waar? De achtienjarige studente krijgt van haar kotbazin de sleutels van haar kot.

1. De zin heeft een lijdend en meewerkend voorwerp.
2. De zin bevat een naamwoordelijk gezegde.
3. De zin heeft een onderwerp en meewerkend voorwerp.
4. De zin heeft een onderwerp en lijdend voorwerp.

Rokia's papa trok vroeger zijn dochter een kleurrijk, schattig jasje aan. Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Rokia's papa
2. vroeger
3. zijn dochter
4. een kleurrijk, schattig jasje

Voorzetselvoorwerp

Wat is het voorzetselvoorwerp in de volgende zin?

Ik waarschuwde haar voor de gevolgen.

1. haar
2. voor
3. voor de gevolgen
4. Er zit geen voorzetselvoorwerp in.

Welke kenmerken heeft een voorzetselvoorwerp (VZV) ?

1. Het begint met een vast vz en wordt letterlijk gebruikt.
2. Het is een zinsdeel dat begint met een vz.
3. Het begint met een vast vz en wordt figuurlijk gebruikt.

Voorzetselvoorwerp (VZV)

Het vzv is een noodzakelijk zinsdeel voor de betekenis van de zin. Het begint met een vast (figuurlijk) voorzetsel bij een werkwoord of naamwoord. 

Ik reken op je komst.

'rekenen op' is een vaste combinatie

op je komst = voorzetselvoorwerp

Handelend voorwerp

Wat is het handelend voorwerp?

De 14de februari wordt vooral door winkeliers gewaardeerd.

1. De 14de februari
2. vooral
3. door winkeliers
4. wordt gewaardeerd

Wat is het handelend voorwerp?

Alle evaluaties zijn goed nagekeken door de leerkracht.

1. Alle evaluaties
2. zijn nagekeken
3. door de leerkracht

Kenmerken van het HV

- Het begint altijd met het voorzetsel 'door'.

- Het komt alleen maar voor in een passieve zin.

- Het maakt duidelijk wie/wat de handeling uitvoert.

- Het HV van de passieve zin is het onderwerp van de actieve zin.

Voorbeeld:

De foto's worden gemaakt door de man. (= passieve zin)
 --> De man maakt de foto's. (= actieve zin)

Hoe vind je het HV?

Stel in een passieve zin de vraag:

Door wie/wat + o + wwg?

Voorbeeld:

Door wie/ wat werd de klas afgesloten?

door de leraar (= hv)

Duid het voorzetselvoorwerp aan.

Mannar en Najat houden ervan om bij te praten na school.

1. Mannar en Najat
2. om bij te praten
3. houden ervan
4. om bij te praten na school

Duid het onderwerp aan.

Na school probeer ik mijn schoolwerk in te plannen.

1. na school
2. ik
3. mijn schoolwerk in te plannen
4. mijn schoolwerk

Vul de zin aan met een inhoudelijk correct meewerkend voorwerp.
Leander verstuurt een liefdesbrief ...

1. om middernacht.
2. voor zijn beste vriend.
3. aan zijn crush.
4. in de bibliotheek.

Duid het lijdend voorwerp aan.

Alisa bekijkt graag Breaking Bad op Netflix.

1. Alisa
2. graag
3. Breaking Bad
4. op Netflix