Sara Burgerhart

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Mondelingen di 28/5

1. Lea, Melisa + Charmae (930-1000)

2. Roseanne, Assia + Khadija (1000-1030)

3. Isabella + Frederique (1030-1100)

NB: uiterlijk maandag 27/5 keuze boeken doorgeven!!

Mondelingen di 4/6

4. Lucas, Diederik + Joep (930-1000)

5. Eva, Sara + Felicia (1000-1030)

6. Teun, Kaj + Elanur (1030-1100)

woensdag 5/6

7. Robin, Dana + Fien (1530-1600)

NB: uiterlijk maandag 3/6 keuze boeken doorgeven!!

Mondelingen di 11/6

8. Tommy, Derk + Michiel (930-1000)

9. Diede, Raf + Julius (1000-1030)

10. Jasper, Quirijn + Xavièr (1030-1100)

NB: uiterlijk maandag 10/6 keuze boeken doorgeven!!

Sara Burgerhart

(1782)

van

Betje Wolff en 

Aagje Deken 

Kijkersvraag

Wat is de les van de roman aan "de juffers" of "de meisjes van Nederland"?

Wat betekent het om op te groeien als meisje in de achttiende eeuw?

Is deze thematiek nog actueel?

Kijkersvraag

Wat is de les van de roman aan "de juffers" of "de meisjes van Nederland"?

Wat betekent het om op te groeien als meisje in de achttiende eeuw?

Hoe actueel is Sara Burgerhart met thema's als seksueel misbruik, geheimen/zwijgen en huwelijksdwang?

Vrijheid en verstand

De jonge Sara onderzoekt de grenzen van haar vrijheid, terwijl ze 'date' met 4 verschillende 'jongemannen'. Ze zoekt haar eigen weg en probeert voor zichzelf te denken en eigen beslissingen te nemen. Dat is kenmerkend voor de Verlichting, het tijdperk waarin niet langer de waarheden van kerk en overheid klakkeloos aangenomen werden, maar waarin je de waarheid zelf moest vinden met behulp van de ratio (het verstand).

Sara Burgerhart

Briefroman:

Gedachten, gevoelens, psychologie

• Complexe roman
  
• 24 personages
• 175 brieven
  
• Ideeën over liefde, opvoeding en verantwoordelijkheid 
  
• Eerste roman, "Niet vertaalt"...

Perspectief briefschrijvers 

• Verschillende personages vertellen over Sara vanuit hun gezichtspunt/ perspectief
• Zo wordt Sara's ontwikkeling in beeld gebracht
• En ontstaat ons beeld van haar
• Maar ... niet ieder personage biedt een betrouwbaar perspectief
• Elk personage 'spreekt eigen taal' >> uitdaging voor de lezer om verschillende visies tegen elkaar af te zetten en er zelf de (verlichte) levenslessen uit te halen

Karakterisering

• In Sara Burgerhart wordt gebruik gemaakt van speaking names: Pieternel Degelijk, Dirk Welgezint, weduwe Spilgoed aka Maria Buigzaam
• Beeld van karakter ontstaat door wat personages doen, denken en over zichzelf en anderen vertellen (er wordt flink geroddeld)
• Kritiek van de schrijfsters: achterhaalde denkbeelden krijgen ervan langs – vooral gelovige en devote dwepers moeten het ontgelden
• Afhankelijk van gebeurtenissen kunnen (onze) visies veranderen... zo gaan we de brave Hendrik Edeling uiteindelijk waarderen

Wat weet je van de Verlichting?

De eerste begrippen

rede/ratio

optimisme

opvoeding

moraliseren (didactisch-moralistische tijdschriften)

Wolff en Deken = verlichting

Optimisten die geloofden dat de mens in wezen goed is en opvoedbaar! En als de mens zich door de rede laat leiden, gelovig en gelukkig wordt. Ze waren ervan overtuigd dat God de mens al hier op aarde beloont voor zijn goede daden.

Maar bovenal waren ze intelligente hoogontwikkelde vrouwen in een wereld waarin voor vrouwen nauwelijks een andere plaats was dan de keuken en het (kraam)bed. Ze brengen een nieuwe, burgerlijke moraal onder de aandacht met meer nadruk op vrijheid en gelijkheid!

Motto

Gestrengheid, u vormt nooit het zachte hart der jeugd;

uw nors gezicht doet haar voor haar plichten schrikken.

En u, Lichtvaardigheid, die afleidt van de deugd,

terug! Uw adem kan het zaad der Deugd verstikken.

Voor u, O Wijsheid, die geduld aan liefde paart

en scherts met ernst verbindt, is deze post bewaard.

Kijkersvraag

Wat is bijzonder aan de briefroman?

Waarom is deze kenmerkend voor de verlichting?

De briefroman

- meervoudig vertelperspectief (meerdere ikken) ->  zelfbespiegeling

- versterkte de illusie van echtheid

- ieder personage heeft eigen typerende talige kenmerken

- informatievoorsprong en - achterstand (opbouw spanning -> zoekraken of verkeerd begrijpen van brief) 

- writing tot the moment (realisme versus geloofwaardigheid?)

Coming-of-age novel (ontwikkelingsroman)

• Sara wordt door schade en schande wijs, leert zichzelf kennen en neemt haar plek in de wereld in.
• Ging men in de Verlichting ervan uit dat het huwelijk het hoogst bereikbare is voor een vrouw? In de roman zie je allerlei onderwerpen die Sara (en haar jonge publiek) de 'goede richting' op sturen: theevisites, klassenverschillen, godsdienstwaanzin...

opdracht: schrijf als Sara

Lees de brief van Hendrik Edeling aan Sara

En schrijf haar antwoord:

1. Zoals een verlichte Sara 

of

2. Zoals je het zelf zou schrijven

Morgen?

Lezen voor de lijst

Werken aan je leesdossier

historiek.net