Humor, les 1 uitgebreid

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

periode Humor

De vorige periode Nederlands ging deels vooral over mensen

die moeite hadden met de werkelijkheid en fantaseerden over

een betere werkelijkheid (Romantiek).

In de komende periode behandelen we teksten, schrijvers en

dichters die de werkelijkheid benaderen om ons erover te laten

lachen: Humor

Wat leer je deze periode?

• Je leert verschillende soorten humor kennen;

• Je leert hoe de taal door de eeuwen heen beïnvloed is met  humor;

• Door kennis te maken met andere stijlen ontwikkel je jouw eigen stijl

verschillende soorten humor

• Grappigheid/ clowneske humor
• Kolder
• Esprit
• Ironie
• Sarcasme
• Cynisme
• Absurdisme

Werkwijze:

• ELO invulling en planning (Lessen in LessonUp)
• Aantekeningen voor jezelf over stijlmiddelen (kladjes)
• Kolderkrant; groepsopdracht (4 lln)
• Column schrijven op papier en inleveren (individueel)
• Presentaties; over een cabaretier of columnist (in tweetallen). Je bespreekt de geleerde stijlmiddelen die het fragment bevat dat jullie voorlezen of laten zien.

LessonUp app

Klassencode: 

wwtvj

Deze les

• Intro periode/overzicht
• Bespreken grappigheid
• Verschillende soorten clowns
• Uitleg kolder
• Start Kolderkrant; groepjes van 4 maken

Grappigheid/ clowneske humor

Non-verbaal: door kleine kinderen gewaardeerd.

Lachen om mislukkingen: een clown toont zich

                                     kwetsbaar en onbeholpen.

                                 

                                     Zwaktes uitvergroten en overdrijven.

                                     Lachen om mislukkingen werkt bevrijdend.

                  

Clowns: deftige, arrogante clown

Netjes gekleed (pak, zijden blouse)

Lakschoentjes

Wit gezicht

De spot drijven met mensen door ze bijvoorbeeld

na te doen (zelf buiten schot).

Zijn tegenspeler is Domme August.

Clowns: Domme August

Rode neus

Grote mond

Piekhaar

Te grote kleren

Alles mislukt

Favoriet bij kinderen

Clowns: Pierrot

Zwart-wit gekleed

Traantje

Dromerig/verliefd

Slim

Melancholisch

 Clowns: L'Arlecchino

Geruit pak, masker op

Slim en behendig

Brutaal

Rebels tegenover gezag

vergelijkbaar Jan-Klaassen (Nederlands
poppenspel)

Clowns: de nar

Kleurig pak met bellen (joker).

Koninklijk hof.

mocht geoorloofd kritiek leveren
op de koning.

Steekt de draak met iedereen (narren).

clownesk theater: slapstick

Clownsduo’s zoals
Laurel en Hardy 

Telkens wil de één de ander

overtroeven.

Veel tegenstelling, mislukking,
herhaling, gooien smijtwerk.

clownesk theater: satire

Ridicuul maken van 

ernstige zaken, zoals
in de film: 

The Great Dictator 

uit 1940 

Charlie Chaplin.

Humor: karikatuur

overdreven uitbeelding van uiterlijke kenmerken, taalgebruik en/ of gedrag

een humoristische voorstelling van een persoon of zaak, waarbij de meest kenmerkende trekken sterk overdreven worden

Humor: typetje

een fictief, komisch personage met sterk uitgesproken eigenschappen en karaktertrekjes die meestal karikaturaal worden uitvergroot

opdracht: karikatuur

maak een karikaturaal zelfportret in woord en/ of beeld en verzin nog en typetje buiten jezelf.

Humor: dialect/sociolect

Typetjes en afwijkend taalgebruik. 

1. streekdialect (Twents, Gronings, Brabants en Limburgs) 

2. stadsdialect (twee soorten Haags, plat Amsterdams, Rotterdams). 

Je kunt horen waar iemand vandaag komt.

Humor: kolder

KOLDER: nonsens/onzin (letterlijk een hersenziekte bij vee). Denk ook aan ‘ de kolder in de kop hebben’ : op hol slaan, raaskallen, onzin uitkramen.

Het woordenboek: 1) Abnormaal 2) Belachelijk 3) Clownesk 4) Dwaas 5) Grappig 6) Kluchtig 7) Koddig 8) Lachwekkend 9) Onzinnig 

Humor: kolder

Kolder is een spel met taal en logica, waarbij geen slachtoffer gemaakt wordt.
Het is een spel met dubbelzinnigheden; de letterlijke en figuurlijke betekenis van woorden of uitdrukkingen.

vb: Voornaam? Ja heel voornaam!

Humor: kolder

voorbeelden:

toegepast in limericks, grafdichten, parodieën op bestaande gedichten door letters of woorden weg te laten/ te verwisselen.

John O'Mill

Pruimejantje

Jantje zag eens pruimen hangen

Oh, als eieren zo groot;

De tuinman zag zijn bolle wangen

Sloeg de vuile gapper dood.

Sint Dracus en de Joor 

Sint Dracus op zijn ruivend snos

steed rapvoets door het bonker dos.

Plots houden raard en puiter stil

geschrokken door een gauwe ril.

Is daar misschien een niel in zood,

besprongen door de Dille Koot?

Kees Stip

Op een koe

Een koe te Moskou sprak:

Een koebel kost anderhalve roebel.

En weet je wat ik heb ontdekt?

Een aardig klokkenspeleffect

bereikt men door met drie bellen

geweldig te gaan wiebelen.

opdracht: kolderkrant

• Maak groepjes van vier lln

● Kolderkrant waarvan de rubrieken vooral talige kolder bevatten

● Er wordt gelet op taligheid en spelling

● Het geheel is goed verzorgd

opdracht: kolderkrant eisen

De kolderkrant heeft tenminste deze rubrieken: 

• het weer, 
• overlijdens- of contactadvertenties, 
• horoscopen  
• een spotprent, 
• twee fictieve nieuwsberichten

keuzeopdracht

A. Schrijf een kort clownesk verhaal, filmpje of maak een clowneske strip. Zorg voor grappige elementen met tegenstellingen, mislukkingen, uitvergroting of slapstick.

B. Maak een clownsportret: kies een clown of portretteer jezelf als clown. Verwerk de clowneske stijl.

keuzeopdracht

C. Zoek minimaal drie filmpjes op bijv. Youtube met daarin elk een voorbeeld van clownesk theater: slapstick.
Schrijf de titel en eventueel link in je schrift en in drie zinnen beschrijf je per filmpje: waarom is dit humor?
                 Waarom is dit slapstick?
De filmpjes moeten van verschillende ‘typetjes’ zijn, dus niet drie keer Laurel and Hardy.

grafdichten

ook wel epitaaf. een korte tekst die op iemands grafsteedn kan staan. het bekendste grafdicht is van Jacob van Lennep dat hij schreef voor zijn dichter Hubertus Korneliszoon Poot en gaat als volgt: 'Hier ligt Poot, hij is dood'.
Vanwege het taboe op de dood, is het vaak een onderwerp voor humoristische teksten. Het bevat een korte rijm en zegt altijd iets over de person die overleden is (of zal zijn)

Parodie

Is een (fragment van een) gedicht, film, toneelstuk, boek, fotoroman of andere uiting dat gebruikt wordt om mee te spotten. Het verhaal wordt op een ironische manier nagedaan. Daarbij blijven inhoud en vorm op sommige punten gelijk aan het origineel, Mar worden andere punten juist sterk overdreven.

Alter ego

Uit het Latijn: ‘de andere ik’. Als een typetje zo bekend wordt dat hij in een naam genoemd wordt met de acteur. Het typetje is de alter ego van de acteur.