Frederik van Eeden - De kleine Johannes

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Programma van de les

1.  Lezing uit De Kleine Johannes (10 min)

2. Ervaringen uitwisselen (film, gedichten, boek) (10 min)

3. In groepjes werken aan je literatuuronderzoek (30 min)

Docent heeft van iedere opdracht nog extra materiaal, vraag hierom.

  Frederik van Eeden(1860-1932)

Lid van de beweging van 80 (1880)

Medeoprichter van "De Nieuwe Gids"

Schreef voornamelijk proza:

De Kleine Johannes

Van de koele meren des doods

  Frederik van Eeden(1860-1932)

Studeerde medicijnen met als specialisme de psychiatrie. Was een van de eerste psychiaters van Nederland. 

Stichtte de kolonie Walden in Bussum

De kleine Johannes

• Symbolisch sprookje
• Ontwikkeling van een kind tot volwassene

1. Windekind --> symbool voor ...
2. Wistik --> symbool voor ...
3. Robinetta --> symbool voor ...  
4. Pluizer en Cijfer --> symbool voor ... 
5. De ongenoemde

• Satirische passages (Vredesmieren);

2

Keuzeopdracht

1. Frederik van Eeden was lid van de tachtigers, maar viel daar ook buiten.

Vergelijk deze roman met een andere roman van een van de tachtigers: bv Een Liefde van Lodewijk van Deyssel of Noodlot van Couperus . Wat zijn de overeenkomsten en wat de verschillen. Bekijk het taalgebruik, de motieven, de leidmotieven en de thema’s. Beide romans zijn uiteraard geschikt voor je lijst.

Couperus
(1863 - 1923)

• Tachtiger (behoorde niet tot De Nieuwe Gids)
• Schreef romans, verhalen, reisverslagen en sprookjes
  
• Reisde graag: Den Haag, Nederlands-Indië, Frankrijk, Italië
  

• Impressionist
• Terugkerende onderwerpen: het noodlot, in zichzelf gekeerde personages
  

1

2. De Tachtigers in de 21e eeuw. 

In 1996 richtten een aantal moderne dichters “De Willem Kloos groep” op. 2 van deze dichters zouden het ver schoppen. Namelijk Frank Starik en Menno Wigman.
Beiden zijn vorig jaar overleden “aan het leven”. Beiden hadden een vorm van kanker. Hun gedichten zijn heel goed te vergelijken met de geschriften van de tachtigers. 

2. De Tachtigers in de 21e eeuw. 

Doe dit aan de hand van minstens vier gedichten van iedere moderne dichter en vier gedichten van Kloos en van Eeden. Bekijk het taalgebruik, de motieven, de leidmotieven en de thema’s. Let wel ook hiervoor moet je juist De kleine Johannes lezen, de connectie vind je in het filmpje van schooltv.

3. ' De Kleine Johannes als een “coming of age “ boek.

Coming of age' is een literair genre waarbij de ontwikkeling van een jong personage tot een volwassen persoon centraal staat. Thema's als (de zoektocht naar) identiteit en maatschappij(kritiek) komen in zulke verhalen vaak aan de orde.

Bekijk nu de volgende stelling: 'De kleine Johannes is te zien als een coming of ageverhaal avant la lettre'.

3. ' De Kleine Johannes als een “coming of age “ boek.

Opdracht a) Lees De kleine Johannes en zoek voor deze stelling drie verschillende argumenten. Ondersteun je antwoorden met citaten uit het boek en licht je keuzes toe.

Opdracht b) Vergelijk De kleine Johannes met een modern coming of ageboek, zoals De belofte van Pisa van Mano Bouzamour. Lees daartoe dit boek - deze titel mag, net als De kleine Johannes, op je lijst - en vergelijk beide hoofdpersonages op het gebied van karakter, taalgebruik en ontwikkeling. hoeverre in elk verhaal een catharsis (loutering) optreedt. Noteer ook van elk verhaal minimaal drie motieven en twee thema's en vergelijk die onderling. In welk boek is het coming of ageproces het duidelijkst, volgens jou?

3. ' De Kleine Johannes als een “coming of age “ boek.

Stel vast in hoeverre in elk verhaal een catharsis (loutering) optreedt. Noteer ook van elk verhaal minimaal drie motieven en twee thema's en vergelijk die onderling. In welk boek is het coming of ageproces het duidelijkst, volgens jou?

Tip: De belofte van Pisa is vanaf deze week te zien in de bioscoop. Let wel de film wijkt op belangrijke motieven af van het boek.