Plato

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Plato (428 - 347 vC)

Lesdoelen

Kennis nemen van de de werken van Plato in de 3 verschillende periodes .

De allegorie van de grot kunnen begrijpen en interpreteren.

De Ideeënleer kunnen uitleggen.

Socrates stond bekend om zijn manier van

1. leven
2. debateren
3. genieten
4. schoonmaken

Plato

• Leerling van Socrates
• Oprichter van de Akademeia
• Bekendste werk: De Staat, over politiek
• Grootste erfenis: de Ideeënleer

4 belangrijke  Ideeën

1. Denk meer na!
2. Laat de mense(en) die jou liefhebben je veranderen tot een betere versie van jezelf.
3. Ontcijfer de verborgen boodschap achter schoonheid. (kunst)
4. Vernieuw  (verander) de samenleving.

Werken

Zijn werken zijn onder te verdelen in 3 perioden.

periode 1

Vroege dialogen.

Lijkt erg op het denken  van Socrates.

Vragen stellen en tot de conclusie komen:

ik weet het niet.

Periode 2

Midden periode.

De overtuiging dat er vaste ethische waarden bestaan, krijgt gestalte in de aanname dat er Ideeën of Vormen bestaan. Deze bestaan eeuwig en zijn eeuwig het zelfde.

Ideeën zijn de echte werkelijkheid.

•  De wereld om ons heen is een slap aftreksel van deze ideeën.
• Het is denigrerend om iets te actualiseren.

 

De fysieke wereld is imperfect, ideeën zijn perfect.  

De allegorie van de grot.

 Een beroemde passage uit Plato's werken.

Het maakt deel uit van zijn dialoog Staat (VII 514A–520A.)

Thema: Het wezen van de rechtvaardigheid.

Probeert een blauwdruk te geven van de ideale staat.

Wie zouden volgens Plato het beste in staat zijn om een land goed te regeren?

1. filosofen
2. geleerden
3. dichters
4. gekozen ministers

Waarom stelt Plato immaterie boven materie.

1. Omdat je deze werkelijkheid niet kunt zien.
2. Omdat je niet veel spullen mag bezitten.
3. Omdat God immaterie is.
4. Omdat in de onzichtbare werkelijkheid alles perfect is.

The Matrix

•  Plato’s ontsnapte gevangene (Neo) staat symbool voor “de verlichte filosoof”.
  
• Volgens Plato’s visie zijn deze verlichte filosofen degenen die het volk (de gevangenen) moeten redden van hun eigen onwetendheid.

 Hij stelt  open vragen of er ook Ideeën bestaan van gebruiksvoorwerpen. 

• Met bijv. als consequentie dat op het moment dat de 'stoel' werd uitgevonden, de tijdloze Idee Stoel ontstond? 

• Of is het zo dat de Ideeën van Trein, Vliegtuig, Computer etc. er altijd al waren, maar geduldig wachtten op hun ontdekking door ons?
  

Wat is jouw visie op Plato's Ideeënleer?

Plato maakt hier een onderscheid tussen

1. werkelijkheid en onwerkelijkheid.
2. licht en donker.
3. goed en slecht.
4. materie en immaterie.

God

• Plato gelooft niet in een persoonlijk God, hoewel zijn gedachten diep
  religieus zijn.  
• Hij gelooft in een Demiurg.
• (een middelaar tussen God en de lage sferen).

Demiurg

• Schept vanuit ongeordende materie (of bewegende chaos) de wereld naar het beeld van de Ideeën.
• Hierbij is dus geen sprake van een schepping uit het niets.

Hoe zou Plato denken over de christelijke voorstelling van wie God is? Motiveer je antwoord.

Periode 3

Late periode.

Minder verheven, idealistisch, en tegelijk ook minder 'literair' en meer 'strikt-filosofisch'. 

B.v. Wat is kennis? Is kennis hetzelfde als waarneming?