Flashcards Domein B Globalisering Print versie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Wat is globalisering, hoe is het ontstaan en waar leidt het toe?

Globalisering = voortdurende wereldwijde integratie tussen gebieden

De belangrijkste oorzaak van globalisering is technologische vooruitgang, met name in transport en communicatie. (tijd-ruimte compressie).

Positieve gevolgen: culturele diffusie, economische groei, goedkope producten en diensten, 

Negatieve gevolgen: ongelijkheid wereldwijd groeit, verlies culturen, ruimtelijke afwenteling (negatieve effecten merkbaar in andere gebieden) en afwenteling in de tijd (negatiefe effecten doorgeschoven naar volgende generaties, zoals klimaatverandering). 

Wat is economische globalisering? Geef voorbeelden en gevolgen.

Kenmerken van economische globalisering: 

• Internationale kapitaalstromen (geld) en handel
• internationale arbeidsverdeling
• internationale productieketen 
• multinationale ondernemingen
• minder economische restriction / WTO
• minder afhankeverminderd belang van de fysieke afstand tussen de plaats van productie en de afzetmarkt.

Wat is politieke globalisering? Geef voorbeelden en gevolgen.

Kenmerken politieke globalisering:
Minder invloed soevereine staat

Blokvorming

4

Kenmerken culturele globalisering: 
Internationale verspreiding van cultuurelementen
Cultuurgebieden

Amerikanisering

Lingua Franca

Regionalisme

5

Wereldsysteem:

1. centrum: dienstensector, vraag naar goedkope producten en voedsel
2. periferie: leveren grondstoffen en voedsel in ruil voor geld en goederen
3. semi-periferie: opkomende landen, industrie groeit. 

6

Semi-periferie = offshoring
Centrum = marketing, research & development. En nieuwe trend reshoring

Backwash effecten = onttrekken van waardevolle elementen uit (semi-)periferie  (braindrain)
spread effecten = Het profiteren van de (Semi-)periferie van economische ontwikkeling in het centrum kennis uitwisseling) 

Tegenreacties

• regionalisme = eigen regionale identiteit koesteren en beschermen
• nationalisme = eigen nationale identiteit koesteren en beschermen
• Anders-globalisten = verzet tegen sociaal-economische en politieke ongelijkheid die globalisering in hun ogen meebrengt. 

7

tijdruimtecompressie = Door technologische ontwikkelingen (transport- en informatietechnologie) is de relatieve afstand kleiner 

Afstandsverval = interactie tussen gebieden neemt af naarmate de afstand toeneemt. Dit is minder van belang met de moderne technologie. 

8

Mondiale arbeidsverdeling verandert:
- nieuwe industrielanden nemen industrie over van centrumlanden (zoals China), dit heet uitschuiving of offshoring

9

Globalisering voor 1970:

• In koloniale tijd verschoof machtscentrum naar west-europa. Europeanisering.
• Taal en godsdienst werden verspreid. Diffusie 
• Na WO2 dekolonisatie 

10

Globalisering na 1980:

• Globalisering ging sneller
• MNO's groeiden tot een wereldwijd netwerk
• Landen openden hun grenzen voor handel
• Snell ontwikkeling van technologie 

toekomst:

• Nu triade het belangrijkst: VS, EU en Japan
• zwaarteputn verandert: (global shift) naar pacific rim. 
• China zal belangrijker worden 
• Zuid-zuidinvesteringen 

1

• analfabetisme
•  % meisjes dat naar school gaat 
• godsdienst 
• taal 
• ...

* Let op! Sociaal-culturele indicatoren zeggen niet altijd iets over economische ontwikkeling. 

2

• Sterftecijfer
• Geboortecijfer
• levensverwachting
• zuigelingensterfte  / kindersterfte 
• ...

3

• BNP
• BBP
• Verdeling beroepsbevolking (primaire, secundaire, tertiaire sector) 
• ... 

4

• democratisch gehalte
• mensenrechten
• corruptielevel
• ... 

5

Gebruiken landen indicatoren om landen met elkaar te vergelijken en tot een indeling van de wereld te komen. 

Werken met BNP heeft ook nadelen:

• geen inzicht in regionale verschillen
• geen inzicht in sociale ongelijkheid
• BNP zegt niks over levensomstandigheden
• Informele sector wordt niet meegenomen 

Oplossing: VN-ontwikkelingsindex. Combi welzijn + welvaart. 

6

Hoe beter een land is ontwikkeld, des te hoger is de verstedelijkingsgraad en des te lager is het verstedelijkingstempo. 

Arme landen hebben een hoger verstedelijkingstempo. 

7

Hoe beter een land is ontwikkeld, des te lager is het geboortecijfer en sterftecijfer. 

8

Hoe welvarender een land, hoe minder mensen in de landbouw werken (primaire sector) en hoe meer mensen in de dienstensector. 

1. Wat is een wereldstad?

B3

Wereldstad = stad die wereldwijd een belangrijke rol speelt op economisch, cultureel of politiek gebied. 

Kenmerken van een wereldstad:

• hoofdkantoren van MNO's
• mainports 
• wereldwijd bekende culturele instellingen
• mondiale financiële markten (beurs)
• trends 
• internationale dienstverlening 

B3

2. Op welke gebieden zijn NY, Washington en LA wereldsteden?

B3

New York	economisch + cultureel + politiek
Los Angeles	cultureel + economisch
Washington	politiek

B3

Wat zijn problemen in wereldsteden?

B3

• ruimtelijke segregatie (vorming getto's)
• sociale polarisatie 
• ...

B3