B1 Mondialisering en tijdruimtecompressie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom terug bij Aardrijkskunde! 

Startklaar:

• Jas uit, tas op de grond
• telefoon in zakkie
• map en pen op tafel  

Herkansingen

1 herkansing per leerling over periode 1

Wil iemand AK herkansen? 

Leerlingen verwachtingen laten invullen, zelf verwachtingen uitspreken. 

Programma vandaag

Deze les veel uitleg, volgende les toepassen en oefenen

4 rondes:

• Opwarmen met afbeelding + begrippen
• Stuk uitleg + aantekeningen maken
  
  

Flashcards maken als huiswerk

Leerlingen verwachtingen laten invullen, zelf verwachtingen uitspreken. 

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
B1	B2	B3	Uitloop (SO)	D1 +D2	D3 (SO)	Herhalings-week:

Weekplanning 

Overzicht Domein B

B1 Mondialisering en tijd-ruimtecompressie
B2 Mondiale spreidingspatronen
B3 Grootstedelijke gebieden

Hoofdvragen van B1

1. Wat is globalisering, hoe is het ontstaan en waar leidt het toe?

2. Wat is economische globalisering? Geef voorbeelden en gevolgen.

3. Wat is politieke globalisering? Geef voorbeelden en gevolgen.

4. Wat is culturele globalisering? Geef voorbeelden en gevolgen.

5. Wat is het wereldsysteem?

6. Wat zijn de effecten en reacties op globalisering in centrumlanden, semi-perifere landen en perifere landen?

7. Wat is de samenhang tussen technologische ontwikkelingen, tijdruimtecompressie en globalisering?

8. Waarom veranderen de mondiale centrum-periferie verhoudingen?

9. Beschrijf globalisering voor 1970

10. Beschrijf de veranderingen in globalisering na 1970

Wat betekenen de begrippen?

• Global village
• Netwerk
• Economische, politieke, culturele globalisering

Globalisering

= het proces van wereldwijde economische, politieke en culturele

integratie van gebieden en samenlevingen 

Global village

=doordat contact tussen verschillende gebieden en samenlevingen toeneemt, is de wereld een global village. De wereld wordt steeds kleiner, het is makkelijker om in (fysiek) contact te zijn. 

Economische globalisering

Kan je onderstaande kenmerken omschrijven/ uitleggen aan je buurvrouw?

• Internationale kapitaalstromen en handel
• internationale arbeidsverdeling
• internationale productieketen
• multinationale ondernemingen
• minder economische restriction / WTO

Culturele  globalisering

Kan je onderstaande kenmerken omschrijven/ uitleggen aan je buurvrouw?

• Cultuurgebied
• Amerikanisering
• Lingua Franca
• Regionalisme
• Anders-globalisten

Politieke  globalisering

Kan je onderstaande kenmerken omschrijven/ uitleggen aan je buurvrouw?

• Minder invloed soevereine staat
• Blokvorming

Wat betekenen de begrippen?

• Wereldsysteem: centrum, semi-periferie, periferie
• Regionale, sociale en ruimtelijke ongelijkheid

Het wereldsysteem

Wereldsysteem-theorie = landen zijn afhankelijk van elkaar. 

Deze theorie beschrijft hoe het  wereldwijde systeem van economische verbondenheid en afhankelijkheid eruit ziet. 

Centrumland

De rijke landen in de wereld. De productie in die landen is hoog en er is een koopkrachtige bevolking. Het centrum beheerst de wereldhandel.

Semi-perifeer land

Niet arm, maar ook niet rijk. Ze zijn sterk gegroeid door de opkomst van de industrie. Bedrijven uit de centrumlanden willen zich er graag vestigen, omdat de lonen er laag zijn. 

Perifeer land

landen met een laag inkomen. Ze zijn afhankelijk van andere landen, hebben geen goede technologie en produceren niet veel. 

Een voorbeeld: De afwas

Burkina Faso

Inkomen is 24 euro per maand

Vietnam

Inkomen 230 Euro per maand

Oostenrijk

Wereldsysteem: hoe ontstaan?

• Koloniale periode: kolonieën (periferie) leverde grondstoffen voor het moederland (centrum). Centrum had economische en politieke macht. 
  
  
• MAAR: de verhoudingen veranderen
  door de veranderingen in de 

Internationale arbeidsverdeling

De verdeling van werk over de verschillende landen

Kan je dit schema uitleggen?

Leerlingen verwachtingen laten invullen, zelf verwachtingen uitspreken. 

Kan je dit schema uitleggen?

Leerlingen verwachtingen laten invullen, zelf verwachtingen uitspreken. 

Wat betekenen de begrippen?

• Tijdruimtecompressie
• Technologische vooruitgang: transport en informatie / communcatie

Wat betekenen de begrippen?

• Europeanisering, Kolonialisme, Imperialisme, Dekolonisatie
• Triade, Nieuwe industrielanden
• Uitschuiving, Nieuwe arbeidsverdeling, Global shift, Pacific Rim

Geschiedenis van globalisering

• Vanaf 1492 (Columbus in Amerika) verschoof het mondiale machtscentrum richting West-Europa. 
  
  Verspreiding Europese cultuur

•                                                    wisselden elkaar af 

Hegemoniale staten

Staten die gedurende een bepaalde periode domineren op cultureel, economisch en militair gebied.
Eerst vooral Spanje en Portugal, daarna ook de Nederlanden en het Britse rijk. 

Waar lag het dan eerst?

Midden-Oosten en China

Columbus

Geschiedenis van globalisering

Imperialisme

Het streven van landen naar machtsuitbreiding door andere gebieden te veroveren en te besturen. Dit werd gedaan door middel van kolonialisme: het stichten van koloniën. 

Diffusie

Taal en godsdienst werden vanuit het oorspronkleijke gebied verspreid naar de koloniën. 

leidt tot

Geschiedenis van globalisering

Na WO2:

• De Verenigde Staten neemt
  hegemoniale macht over
• Proces van dekolonisatie 

 Gandhi was leider in de Indiase onafhankelijkheidsstrijd.

Kolonialisme = basis voor centrum-periferie verhoudingen

De verhoudingen veranderen: 

Een groep landen in semi-periferie neemt industriële productie van westerse landen over. 

                           

Nieuwe internationale arbeidsverdeling

Dit is de arbeidsverdeling tussen landen, waarbij landen zich toeleggen op de productie van producten waar zij relatief goed in zijn. 

(Nieuwe industrielanden, zoals Vietnam en China)

Uitschuiving

Zo noemen we het proces van verplaatsing van bedrijven en functies vanuit het centrum naar buiten. 

Na 1970-80: Globalisering in stroomversnelling door 

• multinationals gegroeid tot wereldwijd netwerk
• grenzen open voor internationale handel
• ontwikkeling communicatie/computer-technologie 

Global shift

Toekomst?

• Global shift 

Kijkvragen bij filmpje:

1.  Wat zijn BRIC's landen?
2. Welke landen horen bij de triade?
3. Wat is global shift?
4. Waarom gebeurt de global shift? 

Aan de slag: 

• Leg je flashcards met de 10 vragen voor je op tafel
• Lees samenvatting pagina 5 t/m 14 door
• Beantwoord terwijl je leest de vragen op je flashcards verder

Flashcard vragen B1

1. Wat is globalisering, hoe is het ontstaan en waar leidt het toe?

2. Wat is economische globalisering? Geef voorbeelden en gevolgen.

3. Wat is politieke globalisering? Geef voorbeelden en gevolgen.

4. Wat is culturele globalisering? Geef voorbeelden en gevolgen.

5. Wat is het wereldsysteem?

6. Wat zijn de effecten en reacties op globalisering in centrumlanden, semi-perifere landen en perifere landen?

7. Wat is de samenhang tussen technologische ontwikkelingen, tijdruimtecompressie en globalisering?

8. Waarom veranderen de mondiale centrum-periferie verhoudingen?

9. Beschrijf globalisering voor 1970

10. Beschrijf de veranderingen in globalisering na 1970

Overzicht B1

• Global village
• Netwerk
• Economische, politieke, culturele globalisering

• Wereldsysteem: centrum, semi-periferie, periferie
• Regionale, sociale en ruimtelijke ongelijkheid

• Tijdruimtecompressie
• Technologische vooruitgang: transport en informatie / communcatie

• Europeanisering, Kolonialisme, Imperialisme, Dekolonisatie
• Triade, Nieuwe industrielanden
• Uitschuiving, Nieuwe arbeidsverdeling, Global shift, Pacific Rim

Geheugenoefening: geef een samenvatting gebruik daar in de woorden en beelden