4.5 geleedpotigen en gewervelden

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

4.4 geleedpotigen en gewervelden

Even herhalen

Een schimmel heeft geen celkern

1. waar
2. niet waar

Bacteriën planten zich voort door sporen

1. waar
2. niet waar

Schimmels planten zich voort door deling

1. waar
2. niet waar

Antibioticum is een middel dat bacteriën dood.

1. Juist
2. niet juist

In welke groepen kunnen planten worden verdeeld?

leerdoelen

4.4.1 Je kunt geleedpotigen indelen door te kijken naar het aantal segmenten en het aantal poten.

4.4.2 Je kunt gewervelden indelen door te kijken naar de bouw en de manier van voortplanten.

Geleedpotigen

- uitwendig skelet (groeit niet mee)

- Vervellen tijdens de groei een paar keer.

- Lichaam bestaat uit stukjes (segmenten)

- Poten bestaat uit stukjes (leden)

- Bij het indelen van geleedpotigen kijk je naar het aantal segmenten en poten. 

Vier groepen geleedpotigen

• veelpotigen

• kreeftachtigen

• spinachtigen (gifkakigen)

• insecten (zespotigen)

Gewervelden 

- inwendig skelet met een wervelkolom. 

- wervelkolom bestaat uit wervels. 

- wervelkolom wordt bij de mens ook wel ruggengraat genoemd. 

Indeling van de gewervelden

- vijf groepen gewervelden; vissen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren.

- Bij de ordening kijk je naar de volgende vier kenmerken:

1. Huid

2. Lichaamstemperatuur

3. Ademhalingsorganen 

4. Manier van voortplanten

Voortplanting door middel van eieren.

Levendbarend: het jong komt uit het moederlichaam.

Lichaamstemperatuur 

- Constante lichaamstemperatuur (warmbloedig). 

- Lichaamstemperatuur aanpassen aan omgeving (koudbloedig). 

Vogels en zoogdieren zijn warmbloedig. De andere gewervelden zijn meestal koudbloedig.

De leefomgeving 

- Gewervelde dieren komen voor in het water, op het land en in de lucht.

- Zoogdieren leven meestal op het land.

- Sommige zoogdieren, zoals walvissen, leven in de zee.

- Vogels leven meestal in de lucht, maar er zijn ook vogels die niet kunnen vliegen en op het land leven. 

- Reptielen zijn meestal landdieren.

- De zeeschildpad, een reptiel, leeft in zee en komt alleen aan land om eieren te leggen.

Maken

blz. 278

opdr. 1 t/m 7