3.5 Dihybride kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 3 Genetica en 

Thema 4 Evolutie

Leerdoelen 3.5 Dihybride kruisingen

• Je kunt kruisingsschema's maken voor dihybride kruisingen met onafhankelijke overerving. Uit deze kruisingen of uit stambomen kun je de frequentie van genotypen en fenotypen van nakomelingen afleiden.

Onafhankelijke overerving

Wanneer genenparen op verschillende chromosomenparen liggen. Genen kunnen daardoor onafhankelijk van elkaar in geslachtscellen terecht komen.

Dihybride kruising: waarbij gelet wordt op de overerving van twee erfelijke eigenschappen.

Voorbeeld

A = zwarte haarkleur

a = rode haarkleur

B = effen vacht

b = gevlekte vacht

Zwarte effen koe (homozygoot) x roodbonte stier. De dieren in de F1 planten zich onderling voort. Welke fenotypen komen voor in de F2 en in welke verhouding?

Stappenplan oplossen vraagstuk 

dihybride kruising

1. Welke gegevens zijn bekend

2. Genotypes P (ouders) bepalen

3. Welke genen kunnen geslachtscellen van beide ouders bevatten?

4. Genotypes+fenotypes F1 (kinderen) bepalen

5. Genotypes+fenotypes F2 (kleinkinderen) bepalen

6. Hoe moet je antwoord geven? Percentages/deel

Welke fenotypen komen voor in de F2 en in welke verhouding?

• Zwart, effen: AABB (1) + AABb (2) + AaBB (2) + AaBb (4) = 9/16 deel

• Zwart, gevlekt: AAbb (1) + Aabb (2) = 3/16
  
  
• Rood, effen: aaBB (1) + aaBb (2) = 3/16

• Rood, gevlekt: aabb (1) = 1/16

Klopt het? 9+3+3+1=16: ja

Kansen berekenen

Bepaal de kansen per eigenschap en vermenigvuldig de kansen met elkaar.

Voorbeeldvraag: Welk deel van de F2 zal naar verwachting zwart en effen zijn?

• Zwart: Aa x Aa = 3/4 deel zwart
• Effen: Bb x Bb = 3/4 deel effen
• Zwart en effen = 3/4 x 3/4 = 9/16

Genotypen van ouders bepalen

A = zwarte vacht

a = bruine vacht

B = normale oren

b = hangoren

Wat zijn de genotypen van de ouders?

Genotypen ouders bepalen

• AA x AA = 100% dominant fenotype (AA)
• aa x aa = 100% recessief fenotype (aa)
• AA x aa = 100% dominant fenotype (Aa)
• Aa x aa = 50% dominant (Aa) en 50% recessief fenotype (aa)
• Aa x Aa = 75% dominant (AA en Aa) en 25% recessief fenotype (aa) 

Genotypen van ouders bepalen

A = zwarte vacht

a = bruine vacht

B = normale oren

b = hangoren

Wat zijn de genotypen van de ouders?

• 10 zwart en 11 bruin = 1:1 = Aa x aa
• 16 normaal en 5 hangoor = 3:1 = Bb x Bb
• Conclusie: AaBb x aaBb (zwart en normaal x bruin en normaal)

Leerdoelen 3.5 behaald???

• Je kunt kruisingsschema's maken voor dihybride kruisingen met onafhankelijke overerving. Uit deze kruisingen of uit stambomen kun je de frequentie van genotypen en fenotypen van nakomelingen afleiden.

De opdrachten:

Bestudeer blz. 220 t/m 228.

Maken + nakijken opdr. 45 t/m 51.