1HV 1.7 Grammatica zinsdelen - Zinsontleding uitleg

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

1.7 Grammatica Zinsdelen

Zinsdelen

Lesdoel

• Je kunt zinnen in zinsdelen verdelen.
• Je kunt de persoonsvorm en het onderwerp herkennen.

Wat is het eerste onderdeel dat je zoekt bij zinsontleding?

1. het onderwerp
2. het werkwoordelijk gezegde
3. de persoonsvorm
4. Ik heb geen idee

Hoe vind jij de
persoonsvorm?

Welke vraag stel je als je het onderwerp in de zin zoekt?

1. wie/wat + persoonsvorm?
2. wat is het onderwerp?
3. wie/wat + werkwoordelijk gezegde?
4. Een onderwerp? Huh?

Zinsdelen

Een zin is een verzameling woorden.

Deze bestaat uit minimaal twee basisdelen.

Uit welke twee basisdelen bestaat een zin?

Basisdelen van een zin

• Persoonsvorm en onderwerp staan naast elkaar. 
• Beide staan in het enkelvoud of het meervoud.

Met de getalproef vind je de persoonsvorm én het onderwerp!

Zinsdelen

• Alles wat vóór de persoonsvorm staat, is één zinsdeel!
• Alles wat vóór de persoonsvorm kan staan, is ook een zinsdeel.
• De woorden van een zinsdeel, staan altijd bij elkaar (uitzondering is het werkwoordelijk gezegde).

Een zinsdeel heeft een betekenis en laat je weten:

• wie iets doet;
  
• wat er gebeurt;
  
• met wie of wat er iets gebeurt;
  
• wanneer iets gebeurt;
  
• waar iets gebeurt;
  
• waarom iets gebeurt;
  
• hoe iets gebeurt.
  

Isa en Tom praten.

Breid de zin uit met één zinsdeel 'met wie'.

Een zin

Isa en Tom | praten.

Isa en Tom | praten | met de marktkoopman.

Uitbreiden met één zinsdeel 'wanneer'.

Een zin

Isa en Tom | praten.

Isa en Tom | praten | met de marktkoopman.

Isa en Tom | praten | vandaag | met de marktkoopman.

Uitbreiden met één zinsdeel 'waar'.

Zinsdelen

Isa en Tom | praten | vandaag | met de marktkoopman | 

       

op het marktplein.

             

Zinsdelen

Isa en Tom | praten | vanmiddag | met de marktkoopman | 

       wie?           hand.      wanneer?                   met wie?

op het marktplein.

             waar?

Elk zinsdeel heeft een eigen betekenis.

Isa en Tom | praten | vanmiddag | met de marktkoopman |op het marktplein.

Kun je de volgorde veranderen van de zinsdelen?

1. Ja, dat kan
2. Nee, dat kan helemaal niet

Oefenen

1. Schrijf onderstaande zin in je schrift.
2. Verdeel deze zin in zinsdelen.
3. Maak drie zinnen met de zinsdelen in een andere volgorde.

  Anniek en Jonas fietsen elke dag met hun zware tas naar huis.

Huiswerk

Par. Grammatica

Lezen theorie op pag. 49

(Maken opdracht 4 en 5 online)

Maken opdracht 6 in je schrift (met potlood)