H1.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

M/H 2

1.1 Een nieuwe tijd, tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600

 

De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

-Dat schilders kunstenaars worden in plaats van ambachtslieden.

-Ondernemers maken beter gebruik van de tijd, waardoor er meer geproduceerd wordt.

-De verandering van de kalender

M/H 2

1.1 Een nieuwe tijd, tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600

 

De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Schilders worden kunstenaars

Tot 1500: schilderen was een ambacht en er waren schildersgilden.

Idee veranderde in Italië.

Vanaf ongeveer 1500: schilder was een kunstenaar (= iemand die zijn of haar creativiteit gebruikt om iets moois te maken)

M/H 2

1.1 Een nieuwe tijd, tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600

 

De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Schilders worden kunstenaars

1470 schilder werd als ambachtsman beschouwd.

Na 1500 schilder werd als kunstenaar gezien.

Waardoor deze verandering?

Renaissance

Kunst maken zoals de Grieken en Romeinen deden.

Wedergeboorte van deze kunst en filosofie.

M/H 2

1.1 Een nieuwe tijd, tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600

 

De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Middeleeuwse kunst

niet realistisch

Gaat vaak over het geloof! Schilder is niet belangrijk!!!

Welk dier zie je hier?

welk dier zie je hier?

00:33

Waarom waren de middeleeuwse kunstenaars zo slecht in het goed weergeven van de dieren?

1. Ze hadden de dieren zelf nooit gezien en gingen af op verhalen van anderen.
2. Het verdiende niet genoeg geld, waardoor kunstenaars de noodzaak niet zagen om beter te worden.
3. De middeleeuwse kunstenaars maakten juist wel realistische voorbeelden.
4. Geen van de antwoorden zijn goed.

02:07

Waarom werden hyena's afgebeeld bij dode mensen?

1. Ze geloofden dat hyena's de doden hielpen om in het dodenrijk te komen.
2. Ze geloofden dat hyena's jaagden op mensen.
3. Ze geloofden dat hyena's graven opgroeven en de doden aten.
4. Hyena's werden met belangrijke mensen begraven in het graf.

Noem een paar dingen die je opvallen in dit schilderij. Kijk naar de techniek

M/H 2

1.1 Een nieuwe tijd, tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600

 

De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Ondernemers

1500 einde Middeleeuwen (500-1500)

Vroegmoderne tijd (1500-1800)

Ambachtslieden in de stad moesten lid zijn van gilde. Strenge gilderegels.

Sommige ondernemers wilden concurreren, zo goedkoop mogelijk dingen maken (produceren)

Op het platteland geen gilde regels.

M/H 2

1.1 Een nieuwe tijd, tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600

 

De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Ondernemers

Vanaf 1500: mensen worden ondernemer (= iemand met een bedrijf) en wilden geld verdienen. 

Hielden zich niet aan de regels van de gilden die prijs en kwaliteit bepaalden .

M/H 2

1.1 Een nieuwe tijd, tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600

 

De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Ondernemers

Ze namen veel mensen in dienst.

Ondernemers gebruikten een mechanische klok om meer te produceren in minder tijd.

Mechanisch: werkend met een machine.

Zonnewijzer (Monte Cassino 1e eeuw)

Wie hebben er bepaald dat een dag bestaat uit 24 uur?

1. Grieken
2. Romeinen
3. Babyloniërs
4. Ondernemers

Waarom staan er op een mechanische klok 12 uren?

M/H 2

1.1 Een nieuwe tijd, tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600

 

De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Tijd = geld

Mechanische klok.

Klokken in steden op torens.

Sommige klokken kunstwerken.

Ondernemers efficiënt werken. Hoeveel kun je maken in een uur?

Afspraken over wanneer iets klaar moest zijn.

Tijd werd geld.

M/H 2

1.1 Een nieuwe tijd, tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600

 

De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Verbeterde kalender

Sterrenkundigen kwamen erachter dat kalender elk jaar 11 minuten achterliepen op het zonnejaar.

Paus Gregorius liet daarom een nieuwe kalender maken.

Paus Gregorius XIII

Hier zie je paus Gregorius, zittend tegenover de commissie van de kalenderhervorming. Hij hoort hun voorstellen aan. In oktober 1582 liet hij op grond hiervan in alle katholieke landen een nieuwe kalender invoeren. Deze kalender kreeg zijn naam: de Gregoriaanse kalender. Hij wordt tegenwoordig bijna overal ter wereld gebruikt.

Elf minuten verschil

Deze plaat laat het verschil van elf minuten zien tussen zonnejaar en kalenderjaar. Volgens de Juliaanse kalender duurt een jaar gemiddeld 365 dagen en zes uur, maar een zonnejaar duurt 365 dagen, vijf uur en 49 minuten. In 1582 was dit verschil tussen natuur en kalender opgelopen tot tien dagen.

Christophorus Clavius

Dit is de geestelijke en astronoom Christophorus Clavius. Hij legt aan de paus uit dat er een verschil zit tussen de Juliaanse kalender en het zonnejaar. Om dat verschil op te heffen, was een drastische maatregel nodig: er moesten in één keer tien dagen worden overgeslagen.

Een instrument voor geleerden

Met zijn linkerhand draait Clavius aan een armillarium. Dit instrument bestond uit een metalen bol met metalen ringen eromheen. Hiermee kon je tijd of plaats bepalen. In de vroegmoderne tijd lieten wetenschappers zich graag met een armillarium afbeelden. Het instrument gaf hun wijsheid en kennis weer.

Een internationaal gezelschap

Rond de tafel zitten de leden van de kalendercommissie. Onder hen bevonden zich wetenschappers uit Italië, een Syrische wiskundige, een Franse rechtsgeleerde en een Spaanse historicus. Ook de broer van Aloisius Lilius was aanwezig. Deze arts uit Napels had de nieuwe kalender bedacht, maar in 1582 was hij al overleden.

M/H 2

1.1 Een nieuwe tijd, tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600

 

De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Verbeterde kalender

Er zijn ook andere kalenders, zoals de islamitische kalender.

De islamitische kalender richt zich op de maan en heeft maanmaanden (= de tijd waarin de maan om de aarde draait).

M/H 2

1.1 Een nieuwe tijd, tijd van ontdekkers en hervormers 1500-1600

 

De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Aan de slag!

- Kijk het hw na via de klassikale les.

- Lees blz. 8 t/m 10 IB en maak opdr. WB. 1.1 par. 1.1 vraag 1a, 2, 3, 4 en 6.