Les 2: Soorten botten & gewrichten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Botopbouw
wat weten jullie nog?

Het binnenste deel van het bot

1. Substantia compacta
2. Periost
3. Substantia spongiosa
4. Ligamenten

Het buitenste deel van het bot

1. Substantia compacta
2. Periost
3. Substantia spongiosa
4. Kanalen van Havers

Botvormende cellen

1. Osteoblasten
2. Osteoclasen
3. Osteocyten
4. Lamellen

Afbraak van bot

1. Osteoblasten
2. Osteoclasten
3. Osteocyten
4. Ligamenten

Geel beenmerg

1. Aanmaak van bloedcellen
2. Onderhouden botmatrix
3. Energiereserve
4. Remodellering

Botmatrix

1. Lamellen
2. Trabeculae
3. Ligamenten
4. Periost

Rood beenmerg

1. Aanmaak van bloedcellen
2. Onderhouden botmatrix
3. Energiereserve
4. Remodellering

Programma vandaag

3.3 Botvorming en groei

3.4 Soorten botten

3.5 Gewrichten

3.7 De wervelkolom

3.3 Botvorming en botgroei

Botvorming kan op twee manieren plaatsvinden:

1. Kraakbeen (endochrondale botvorming)
2. Bindweefsel (intramembraneuze botvorming)

Daarnaast is botgroei te verdelen in:

1. Lengte groei
2. Breedtegroei

Kraakbeen

Botten die op deze manier zijn ontstaan bevinden zich in de bovenarm en bovenbeen (de pijpbeenderen).

Kraakbeen -> er ontstaat daaromheen een stukje bot -> er wordt calcium afgezet -> verkalking -> kraakbeen wordt afgebroken -> groei van bloedvaten in het bot.

Er ontstaan osteoblasten -> verkalkt bot wordt afgebroken door osteoclasten -> osteoblasten vormen weer bot.

Bindweefsel

Bevinden zich in schedel en sleutelbeen.

Embryonale cellen -> osteoblasten -> botmatrix -> rondom bloedvaatjes.

Er ontstaat een netwerk van bloedvaten in je bot.

Het oorspronkelijke bindweefsel wordt vervangen door botweefsel.

Botvorming uit kraakbeen komt vooral voor in de...

1. schedel
2. schouderblad
3. pijpbeenderen (arm en been)
4. heupen

Lengtegroei vindt vooral plaats in de levensjaren...

1. 0-3 jaar
2. 3-16 jaar
3. 16-21 jaar
4. 25-60 jaar

3.4 Soorten botten

1. Pijpbeenderen
2. Korte beenderen
3. Platte beenderen
4. Onregelmatige gevormde beenderen 

Pijpbeenderen

Zijn lang en dun.

Voorbeelden:

• dijbeen (femur)
• opperarmbeen (humerus)

Korte beenderen

Zijn meestal ongeveer zo breed 

als ze lang zijn.

Voorbeelden:

• hand- en voetwortelbeentjes

Platte beenderen

Zijn breed en plat.

Beschermen weefsel wat eronder

ligt. Daarnaast kunnen spieren zich

hechten aan dit bot.

Onregelmatige beenderen

Hebben een onregelmatige vorm.

Kunnen niet ingedeeld worden in de andere drie groepen.

Voorbeelden:

• Ruggenwervels
• Bekken

Ruggenwervels en bekken

Dijbeen en opperarmbeen

Handwortelbeentjes

Schouderblad

Pijpbeenderen

Korte beenderen

Platte beenderen

Onregelmatige beenderen

3.5 Gewrichten

Een gewricht verbindt twee of meer botten met elkaar, waardoor je kunt bewegen. Er zijn drie soorten botverbindingen:

1. Bindweefselverbindingen
2. Kraakbeenverbindingen
3. Synoviale gewrichten 

Hyalien kraakbeen

Bestaat uit collageenvezels en kan een beetje vervormen.

Een deel van de ribben wordt gevormd door hyalien kraakbeen

Vezelig kraakbeen

Nog meer collageenvezels dan hyalien kraakbeen, en kan daardoor nog meer vervormen.

Op plekken waar veel trekkrachten werken, zoals tussen de wervels.

Deze schijven zijn schokdempers

Een dun laagje weefsel om het gewricht heen

De ruimte tussen de gewrichtsvlakken

Vloeistof in de gewrichtsholte = voeding van kraakbeen

Is hyalien kraakbeen welke botuiteinden bedekt

Zakjes gevuld met vloeistof tussen pees en aanhechting pezen

Banden om het gewricht heen 

Gewrichtskraakbeen

Gewrichtsholte

Gewrichtsvloeistof

Gewrichtskapsel

Banden van bindweefsel

Slijmbeurzen

Kraakbeenschijven

Soorten gewrichten

Zie tabel 3.1 in het boek Anatomie en fysiologie voor het mbo

Wat ik vandaag heb geleerd..

De lesstof die vandaag is behandeld is mij duidelijk

0100

Opdracht 1

Verdieping in Canvas

E-learning:

Zorgpad;

beroepsgerichte basis 3 VZ;

Thema Persoonlijke zorg;

Hoofdstuk mobiliteit

Ga aan de slag met de de E-learning Valpreventie

+

Maak de kennistest op de website Zorg voor beter: https://www.zorgvoorbeter.nl/valpreventie-ouderen/test

Opdracht 2

Ga op zoek naar informatie over;

• Tiltechnieken
  
• Rug- en nekaandoeningen bij zorgverleners in de gezondheidszorg
  

Gebruik op de website Nursing.nl de zoekterm 'rugklachten'. Welk artikel wekt jouw interesse?

Afronding

Nog eens alles nalezen?

Anatomie en fysiologie voor het mbo

3.3 Botvorming en groei

3.4 Soorten botten

3.5 Gewrichten

Voorbereiding volgende les

Lezen Anatomie en fysiologie voor het MBO;

Hoofdstuk 3.7 De wervelkolom

Hoofdstuk 3.8 De ribben

Hoofdstuk 3.9 Het borstbeen

Hoofdstuk 3.10 De botten van de extremiteiten

Ter voorbereiding op SKILLS

Bestudeer de volgende leerstof en bekijk onderstaande instructievideo's:

Boek/Thema: Persoonlijke zorg

Leerpad: Mobiliteit

Kennis:

• Hoofdstuk 2: Waarom is goed tillen belangrijk?
  
• Hoofdstuk 3: Prakijkrichtlijnen fysieke belasting
  
• Hoofdstuk 4: Methodisch werken bij mobiliteitsproblemen
  

Kennis: e-learning

• Verplaatsen van cliënten

Boek/Thema: Persoonlijke zorg

Leerpad: Complicaties van de bedrust voorkomen

Kennis:

• Hoofdstuk 10: Complicaties van de spieren en gewrichten voorkomen