3.5 Variatie in genotypen/genen en allelen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Planning

• herhaling
• huiswerk nakijken
• uitleg 3.5

Herhaling DNA

DNA bestaat uit basen: A, T, C, G 

Basenpaar: C-G    en     A-T

GEN 

(herhaling)

Gen is een stukje van deze letters

Gen is een code voor 1 eigenschap

Gen vertaalt naar Eiwitten.

Herhaling

Beantwoord de volgende vragen in je schrift

1. Hoe laat je in een stamboom zien dat het om een man gaat?

2. als een kind 'anders' is dan ouders --> ouders zijn ALTIJD ...

Herhaling

Beantwoord de volgende vragen in je schrift

1. Hoe laat je in een stamboom zien dat het om een man gaat? vierkantje

2. als een kind 'anders' is dan ouders --> ouders zijn ALTIJD heterozygoot.

Huiswerk

Zijn er vragen?

--> anders bij zelfstandig werken nakijken

Opdracht

1. noem 4 manieren van ongeslachtelijke voortplanting

2. zet erachter wat er gebeurt

3. is bij ongeslachtelijke voortplanting het genotype hetzelfde als de ouderplant?
4. Wat is het gevolg van geslachtelijke voortplanting?
5. Wat is een mutatie?
6. Wat zijn mutagene invloeden?

7. Leg uit wat er aan de hand is bij kanker

Tip; lees 3.5

Geslachtelijke/ongeslachtelijke voortplanting bij planten

1. Planten kunnen zich geslachtelijk en ongeslachtelijk voortplanten.

Als je iets leest als:

bollen

knollen

uitloper

wortelstok   

 ..... dan is het ongeslachtelijke voortplanting

Dit is een aantekening

Ongeslachtelijke voortplanting

3. Het genotype is precies hetzelfde als bij de ouderplant. 

Het fenotype kan anders zijn: bijvoorbeeld door milieuomstandigheden.

4. Variatie in genotype

huiswerk bespreken

alle opdrachten bij 5.1 en 5.2

formulier tot en met blz. 10

Lezen

havo: lezen blz. 116-120

Onderstreep de belangrijkste zinnen.

Ben je klaar?

Maak een begrippenlijst

5. Mutatie

=verandering in DNA

Mutatie weinig invloed in enkele lichaamscel

Mutatie groter gevolg in geslachtscel.

Dit is een aantekening

Albinisme

Voorbeeld mutant: Albino 

gen voor pigment (melanine), werkt niet

gevolg: Rode ogen, spierwit haar en huid.

6. Mutagene invloeden.

Mutagene invloeden zijn dingen die je DNA kunnen laten veranderen.

Dit is een aantekening

7. Kanker

Kwaadaardige en goed aardige tumor.

Uitzaaiing verspreid kanker naar andere delen van het lichaam.

aan de slag

opdrachten bij 3.5

planning

5.3 afmaken

klokhuis?

aan de slag

kies 4 opdrachten van 5.3 (blz 127-132)

Ben je klaar?

Leer alvast voor de toets

Welke basen zijn er te vinden in DNA?

1. A-C-G-U
2. A-C-P-E
3. G-T-M-L
4. G-T-C-A

Wat is een gen?

1. De informatie voor alle erfelijke eigenschappen
2. Alle zichtbare eigenschappen
3. Een deel van een chromosoom met informatie voor één eigenschap.
4. Een chromosoom in de celkern met erfelijke informatie.

Zet in de juiste volgorde van
klein naar groot.

1. cel - chromosoom - DNA - gen
2. gen - chromosoom - DNA - cel
3. gen - chromosoom -cel - DNA
4. DNA - gen - chromosoom - cel

Zet de juiste omschrijving bij het juiste begrip.

chromosoom

gen

allel

draad van DNA  met erfelijke informatie

deel van een chromosoom met erfelijke info over 1 eigenschap

uitvoering (verschijningsvorm) van een gen

Wat zijn erfelijke eigenschappen?

1. Eigenschappen die voortdurend veranderen
2. Je persoonlijke eigenschappen
3. Eigenschappen die je van je ouders erft
4. Alle eigenschappen in je DNA

Is deze eigenschap erfelijk of
niet-erfelijk?

1. erfelijk
2. niet-erfelijk

Hoeveel chromosomen zitten er in een geslachtscel?

1. 46 paar
2. 23
3. 23 paar
4. 46

Is dit erfelijk of niet erfelijk?

1. Erfelijk
2. niet erfelijk

Leerdoelen

• 5.3.6 Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn
• 5.3.7 Je kunt omschrijven wat een mutatie is.
• 5.3.8 je kunt omschrijven wat kanker is.

Geslachtelijke/ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Planten kunnen zich geslachtelijk en ongeslachtelijk voortplanten.

Als je iets leest als:

bollen

knollen

uitloper

wortelstok    ..... dan is het ongeslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

Het genotype is precies hetzelfde als bij de ouderplant. 

Het fenotype kan anders zijn: bijvoorbeeld door milieuomstandigheden.

Variatie in genotype