This lesson contains 42 slides, with interactive quizzes and text slides.
Lesson duration is: 50 min
Items in this lesson
2.3 Imperium Romanum
Slide 1 - Slide
Lesopbouw
- Uitleg 2.3 Imperium Romanum:
KA's
* De groei van het Romeinse Imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.
* De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
Slide 2 - Slide
Lesdoelen
1. Je kan uitleggen hoe het Romeinse rijk zich ontwikkelde en onder controle hielden.
2. Je kunt uitleggen wat de oorzaken en gevolgen waren van Romanisering.
3. Je kunt uitleggen waardoor zich in het Romeinse Rijk groepen Germanen vestigden en wat daarvan de gevolgen waren.
Slide 3 - Slide
Romeinse Rijk
Slide 4 - Mind map
Het begin van een wereldrijk!
Slide 5 - Slide
Romulus en Remus
Slide 6 - Slide
"Wie zonder toestemming deze plek betreedt, zal het met de dood bekopen."
Slide 7 - Slide
De legende
Volgens de legende vermoordde Romulus zijn tweelingbroer Remus na een ruzie over de vraag wie van beiden over de nieuw gestichte stad zou gaan heersen en er zijn naam aan mocht geven. Aldus werd Romulus de eerste koning van Rome. Hij zou de naamgever zijn van de stad Rome die werd gebouwd op de Mons Palatinus.
Slide 8 - Slide
Rome als monarchie
- Mythe: Romulus en Remus. (Rom-> Rome).
- Romulus doodt Remus -> wordt koning van Rome.
- Etruskische koning, wordt koning van Rome (opvolgers van Romulus?)
- Veel gebieden veroveren, niet iedereen blij.
- Tijdens Tarquinius Superbus, terreur en onderdrukking.
- Veel mensen moesten hard werken en gingen dood.
Romulus en Remus
Een tweeling die volgens de mythe opgevoed zou zijn door wolven.
Klik hier voor een (grappige) video over deze tweeling. Ook komt het onderwerp consent hierin voor. Wat door 'the voice' Heel actueel is.
Slide 9 - Slide
Ontstaan Rome
mythologische verklaring: mythe van de twee broers Romulus en Remus
wetenschappelijke verklaring: Rome is ontstaan uit een aantal dorpen die op de 7 heuvels bij de rivier de Tiber liggen. De dorpjes smolten samen tot een grote stad.
Slide 10 - Slide
Ontstaan Rome
8e eeuw voor Chr. De rivier de Tiber belangrijk voor handel, veel wegen kwamen samen die Griekse kolonies in Zuid-Italië met Noord-Italië verbonden.
Rome had zout. Zó belangrijk dat soldaten en ambtenaren een zout-rantsoen meekrijgen. (zout = sal in Latijn, SALaris!)
De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest, hoewel daar erg weinig over bekend is.
Slide 11 - Slide
Ontstaan van de Romeinse Republiek
8e eeuw v.C.:
- Ontstaan Rome
- Gunstige ligging
Bestuur door koningen
- zo'n 250 jaar lang
- in 509 v.C. veranderd dat
Rome wordt een republiek
- Meerdere gekozen leiders
Slide 12 - Slide
Staatskunde in een notendop
Koninkrijk : 753 v. Chr – 509 v. Chr
Het ontstaan van Rome
Republiek: 2 consuls en senaat : 509 v. Chr – 27 v. Chr
- Burgeroorlogen (generaals) in 1e eeuw v. Chr
- Julius Caesar > belangrijke generaal, later dictator, wordt vermoord in 44 v. Chr
- Adoptiefzoon Augustus wordt Rome’s eerste keizer
Keizerrijk: 27 v. Chr – 476 na Chr
Slide 13 - Slide
Romeins bestuur
Koninkrijk: 753 - 509 --> Tarquinius Superbus
Republiek: 509 - 27 v.C.
Senaat = rijke adel = patriciërs
Consuls
Volk = vooral boeren = plebejers
Slide 14 - Slide
Uitbreiding Romeinse Rijk
Slide 15 - Slide
Rome als keizerrijk 27 v.C. - 476 (1453)
Groei rijk --> belang generaals
49 v.C.: burgeroorlog, winnaar = Julius Caesar
Caesar de dictator --> 44 v.C.: Caesar wordt vermoord = "et tu, Brute?" --> 44-27 v.C.: burgeroorlog --> 27 v.C.: Octavianus grijpt de macht --> 27 v.C.: Augustus wordt keizer
Pax Romana
Slide 16 - Slide
Romanisering
Romanisering = het overnemen van elementen van de Romeinse cultuur door niet-Romeinse volken
Verharde wegen.
Goden
Geldeconomie
Veel overname van de Griekse cultuur. Bouwstijl: zuilen, bogen, koepels. Goden: Zeus werd Jupiter
Romanisering door: mannen die dienden in het leger (burgerrecht)
Slide 17 - Slide
Opdracht
Hoeveel voorbeelden van romanisering kan jij uit deze twee afbeeldingen halen? Vind er minimaal twee!
Slide 18 - Slide
Slide 19 - Slide
Slide 20 - Slide
Noem de voorbeelden van Romanisering die je gevonden hebt.
Slide 21 - Open question
Wanneer was Rome gesticht?
A
753 v.C.
B
735 v.C.
C
573 v.C.
D
537 v.C.
Slide 22 - Quiz
In welke eeuw was het Romeinse Rijk op haar grootst?
A
2e v.C.
B
1e v.C.
C
1e n.C.
D
2e n.C.
Slide 23 - Quiz
Optimates waren ...
A
Consuls
B
Patriciërs
C
Rijke plebejers
D
Rijke plebejers + patriciërs
Slide 24 - Quiz
Leg uit hoe Romeinen met overwonnen volkeren omgingen
Slide 25 - Open question
Zet in de goede tijdsvolgorde van boven naar beneden.
Julius Caesar wordt benoemd tot dictator
Augustus wint de burgeroorlog
Het Romeinse Rijk is een Republiek
Het Romeinse Rijk wordt een keizerrijk
Slide 26 - Drag question
Grenzen onder druk
Romeinen lieten sommige veroverde volken zichzelf besturen. Motivatie om vijanden buiten te houden, anders raakten ze hun macht kwijt.
Romeinen konden snel ter plaatse zijn dankzij hun wegennet.
Langs de grenzen (limes) legden de Romeinen een verdedigingssysteem in met legerkampen en wachttorens.
In vredestijd kon de grens worden overgestoken en kon er worden gehandeld aan beide zijden van de grens.
Slide 27 - Slide
Grenzen onder druk
Vanaf de 2e eeuw vielen steeds meer Germanen het Rijk binnen.
Germanen vestigden zich in het Rijk óf ze kwamen plunderen
Het bestuur van het Romeinse Rijk ook minder stabiel, steeds vaker grepen generaals de macht
Het westen verzwakte, terwijl het oosten hier geen last van had.
Daarom werd het rijk gesplitst in Oost en West
In 476 n.Chr. stortte het West-Romeinse Rijk in
Slide 28 - Slide
Koninkrijk?
De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest,
hoewel daar erg weinig over bekend is.
En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?
In 117 na Christus was het Romeinse Rijk op zijn grootst. Toen besloten de keizers om geen gebieden meer te veroveren.
Mare Nostrum, onze zee. Zo noemden de Romeinen de Middellandse Zee.
Germania, zoals onze streek door de Romeinen werd genoemd, bestond uit: Germania Inferior (Laag Germanië) en Germania Superior (Hoog Germanië).
Gallia (Gallië), het huidige Frankrijk, werd door Julius Caesar veroverd. Zijn aanzien steeg hierdoor enorm. De hele oorlog kostte het leven aan meer dan een miljoen Galliërs, en nog een miljoen werden tot slaaf gemaakt. Caesar heeft de oorlog beschreven in het boek Verslagen over de Gallische Oorlog, waarin hij hier en daar wel een beetje overdrijft...vooral over zichzelf.
Met de verovering van Egypte hadden de Romeinen hun voedseltekort in delen van het Romeinse Rijk opgelost: het land werd de graanschuur van Rome.
Slide 29 - Slide
Limes
Na de dood van Caesar veroveren de Romeinen de laatste gebieden van hun enorme rijk.
Ze maken vaak gebruik van natuurlijke grenzen zoals: zeeën, rivieren, bergen en woestijnen.
Maar als het nodig is bouwen ze een versterkte grens met wachttorens en forten. Zo'n grens heet limes.
Slide 30 - Slide
De Limes in Nederland
In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn.
Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.
Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.
Slide 31 - Slide
De Limes in Nederland
In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.
Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.
Bij Nijmegen (Noviamagus) en Xanten (Castra Vetera) lagen castra. Een castra is een groot fort, meestal voor een legioen. Dit was een leger van ongeveer 6000 soldaten.
Bij Utrecht (Trajectum) lag een castellum. Een castellum is een klein fort, meestal voor een cohort. Dit was een leger van ongeveer 600 soldaten.
De wachttoren die je bij de vorige slide zag, stond bij Vechten (Fectio)
De Tubanten (Tubanti) waren Germanen die in het oosten van het huidige Nederland woonden. De naam kom je tegenwoordig in dit gebied nog regelmatig tegen: de naam Twente is er van afgeleid, net als de naam van de regionale krant Tubantia.
De Bataven woonden in het gebied rond de grote rivieren. Dit gebied heet tegenwoordig de Betuwe, en vermoedelijk komt de naam van de Bataven
Slide 32 - Slide
De Limes in Nederland
In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.
Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.
Reconstructie van het castellum Leiden-Roomburg
Slide 33 - Slide
De Limes in Nederland
In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.
Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.
Reconstructie van het mini-castellum bij Den Haag
Slide 34 - Slide
De Limes in Nederland
In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.
Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.
Reconstructie van Castra Noviomagus (Nijmegen)
Slide 35 - Slide
Romeinen in Nederland
De Romeinse tijd (58 v. Chr. - ±400 n. Chr) is een belangrijke periode voor ons gebied.
Zo nemen de Romeinen ijzer mee, dat handig is als gereedschap, maar ook het schrift.
Hiermee eindigt ook bij ons de prehistorie en begint de historie.
Slide 36 - Slide
Taal?
De Romeinen brachten vernieuwing in de landbouw: mijt lat. meta, sikkel vulg.lat. sicila lat. secula, stoppelulg.lat. *stupula lat. stipula, wan lat. vannus, vlegel lat. flagellum 'zweep, vlegel', pers laatlat.pressa van premere, wijn lat. vinum, kers vulg. lat. ceresia lat. cerasea, molen laatlat. molina, molenaar lat. molinarius, pluim lat. pluma (Plinius verhaalt dat ganzenveren in Rome geïmporteerd werden uit het noorden van Gallië).
Slide 37 - Slide
Romanisering
Het contact tussen de mensen in deze streek en de Romeinen is intensief.
Dat is ook niet zo vreemd: de Romeinen zijn hier ruim 400 jaar, en door handel en huwelijken worden gebruiken overgenomen.
Het overnemen van Romeinse gebruiken (taal, kleding, cultuur) heet romanisering
Reconstructie van een Villa Rustica
Slide 38 - Slide
Rijke en machtige mensen gaan zich steeds meer gedragen als Romeinen: ze kleden zich als Romeinen, spreken de taal en laten 'Romeinse' huizen bouwen. Dit is een Villa Urbana in West-Europa
Slide 39 - Slide
Leven onder de Romeinen
De Romeinen laten de overwonnen volken vaak hun gebruiken en godsdienst houden.
En zolang de volken belasting betalen (o.a. door soldaten voor de hulptroepen te leveren), zijn er weinig problemen: precies wat de Romeinen willen.
Slide 40 - Slide
Bataafse Opstand
In 69 n. Chr. komen de Bataven onder leiding van Julius Civilis in opstand tegen de Romeinen.
Hoewel de Bataven in eerste instantie overwinningen (Trajectum werd door brand verwoest) behalen, worden ze uiteindelijk een jaar later verslagen.
De samenzwering van Julius Civilis, geschilderd door Rembrandt van Rijn