1.3: Europa en de wereld (1) ElzM

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

1.3 Europa en de wereld

Deze les: 

• Herhaling vorige les
• vragen over de vorige paragraaf?
• uitleg paragraaf 1.3
• aan de slag met opdrachten

Aan het einde van de les:

...kun je in je eigen woorden de betekenis geven van de begrippen: wereldeconomie, Oost-Indië, monopolie, VOC, kolonialisme.

...kun je uitleggen hoe de VOC ontstond en hoe de VOC het monopolie kreeg over de handel Oost-Indië.

... kun je je mening geven over de werkwijze van de VOC in Azië

Herhaling 1.2: 

Frankrijk

Engeland

De Republiek(nederland)

Regenten

Staten-generaal

Absolutisme

Bill of Rights

burgerlijk bestuur

Dit heb je geleerd:

• Hoe Nederland werd bestuurd
• Hoe de Franse koning heel machtig werd
• Hoe de Engelse koning minder machtig werd
• met welke landen Nederland in oorlog was
  Kenmerkende aspecten:
• het streven van vorsten naar absolute macht
• burgerlijk bestuur en stedelijke cultuur in Nederland 

1.3: Europa en de wereld

in deze paragraaf leer je:

• Hoe de handel tussen alle werelddelen groeide in de 17e eeuw
• Hoe Europeanen hun activiteiten in Azië uitbreidden
• Hoe Europeanen hun activiteiten in Amerika en Afrika uitbreidden

kenmerkend aspect:

het ontstaan van handelskapitalisme en begin van wereldeconomie

Handel op de hele wereld:

• omstreeks 1500 waren de Portugezen begonnen met handel in Zuidoost- Azië
• Portugezen en Spanjaarden ook actief met het veroveren van Amerika
• toename van Handel over de Atlantische Oceaan
• Andere Europeanen willen ook meedoen aan deze Europese Expansie 

Wie was dit en wat 'ontdekte' hij?

Handel op de hele wereld:

• Franse, Engelse en Nederlandse handelaren richtten compagnieën (handelsbedrijven) op.
• overal waar dat mogelijk was gingen deze compagnieën handel drijven met de inheemse bevolking.
• Hierdoor ontstond een wereldeconomie 

Handel op de hele wereld:

• vraag en aanbod krijgen invloed op elkaar
• suiker, koffie, tabak
• plantages in Amerika en Azië 

Europese expansie in Azië:

• Nederlandse handelaren richtten aan het eind van de 16e eeuw verschillende compagnieën op voor de  handel met Oost-Indië (zuidoost- Azië)
• 1602: compagnieën gaan samenwerken in de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie)

Europese expansie in Azië:

• Nederlanders mochten alleen handeldrijven in de VOC met Oost-Indië
• monopolie: alleenrecht voor het drijven van handel
• gevolg: De VOC heeft geen concurrentie en kan dus hoge prijzen vragen en veel winst maken

De VOC:

• geleid door een gouverneur-generaal in Batavia op het eiland Java
• Batavia werd in 1619 gesticht door Jan Pieterszoon Coen
• grootste bedrijf ter wereld
• handel tussen Azië en Europa maar ook tussen Aziatische landen onderling
• vaak met toestemming van inheemse volken, anders geweld om hun zin te krijgen.
• Aziaten gedwongen hun producten alleen aan de VOC te leveren. 

De VOC

• Op de Molukken, het eiland Banda, werkten de inwoners niet mee
• inwoners vermoorden, uithongeren, wegvoeren als slaaf.
• Molukken veroverd en de eilanden werden bestuurd door de VOC
• slaven uit andere delen van Azië werkten op de specerijen plantages. 

moord op Banda

Jan Pieterszoon Coen

Van handel naar kolonisatie:

• Steeds vaker worden (delen) van gebieden veroverd.
• Door het stichtten van kolonies in Azië kwamen steeds meer gebieden onder Europese heerschappij te staan.
• kolonisatie: overheersing van een kolonie om er geld aan te verdienen. 

Wat Jan Pieterszoon Coen gedaan heeft kon niet....

Ja

Nee

In die tijd wel nu zou het niet meer kunnen

Aan de slag:

• Lees de witte dia's met informatie over paragraaf 1.3 nog eens goed door en maak een overzicht van begrippen (onderstreepte woorden), geef in je eigen woorden de betekenis van deze begrippen.
• Lees de theorie en werk aan je opdrachten van 1.3 (t/m opdracht  6)