Pruiken & revoluties >les 1 (buitenhuizen)

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 4,5

Tijdbalk

Tijd van pruiken en revoluties 1700 - 1800

Je leert vandaag:

• Hoe een buitenhuis eruit ziet.
• Wat de mode is voor rijke mensen.
• Hoe deftige mensen zich moeten gedragen. 

Tijdbalk

Tijd van pruiken en revoluties 1700 - 1800

Pruiken

Nederland was in de 18e eeuw niet meer zo rijk als in de Gouden 17e eeuw. De 18e eeuw wordt daarom ook wel de Zilveren eeuw genoemd. De rijke mensen leven nog steeds in luxe. Zij droegen pruiken, reden in koetsen en woonden in de zomer is buitenhuizen. 

Revoluties

Er waren veel mensen die geen werk hadden en daardoor arm waren.

Er was een grote tegenstelling tussen arm en rijk. 

De mensen kwamen daartegen in opstand. 

Er ontstonden in sommige landen zelfs revoluties.

Dit tijdvak wordt daarom in de geschiedenis de tijd van de pruiken en revoluties genoemd. 

Buitenhuis

Veel rijke mensen laten in de 17e en 18e eeuw een groot huis buiten de stad bouwen. 

Deze buitenhuizen zijn net paleizen, met grote tuinen en enorme kamers. 

De mensen genieten hier in de zomer van de rust. 

Hoort het bij een buitenhuis of niet?

in de natuur

1. hoort bij buitenhuis
2. hoort niet bij buitenhuis

Hoort het bij een buitenhuis of niet?

in de stad

1. hoort bij buitenhuis
2. hoort niet bij buitenhuis

Hoort het bij een buitenhuis of niet?

bij de zee

1. hoort bij buitenhuis
2. hoort niet bij buitenhuis

Hoort het bij een buitenhuis of niet?

bij een rivier

1. hoort bij buitenhuis
2. hoort niet bij buitenhuis

Hoort het bij een buitenhuis of niet?

aan een gracht

1. hoort bij buitenhuis
2. hoort niet bij buitenhuis

De salon

In het buitenhuis is de salon een belangrijke kamer.

Hier komen de mensen samen met hun gasten om te praten, muziek te maken of een spelletje te doen. 

Theehuis

De tuinen van de buitenhuizen zijn erg mooi en groot. 

Er zijn vijvers, doolhoven en watervallen.

Er staat in bijna elke tuin wel een theehuis.

De mensen drinken hier thee uit China.

In de 18e eeuw is thee erg duur. Alleen de rijken kunnen dit betalen. 

Uit welke taal zou het woord salon komen?

1. Uit het Duits
2. Uit het Engels
3. Uit het Frans

Hoepeljurk

In de 18e eeuw dragen alle rijke vrouwen een hoepeljurk. 

Hoe wijder de jurk, hoe rijker de vrouw.

Sommige jurken zijn zo wijd, dat vrouwen niet recht door de deur kunnen lopen. 

Pruik

De rijke mensen volgen in de 18e eeuw de Franse mode.

Belangrijke mannen en vrouwen dragen in Frankrijk een pruik.

In ons land doen rijke mensen dat ook.

Aan de pruik kun je zien hoe belangrijk en rijk iemand is; hoe hoger de pruik hoe rijker. 

Vrouwen in de 18e eeuw

Mannen in de 18e eeuw

Echt haar

Pruiken worden gemaakt van echt haar. 

Arme vrouwen verkopen hun eigen haar om een beetje geld te verdienen.

Blond haar

Blonde pruiken zijn vooral in de mode.

Maar er is niet genoeg blond haar voor alle pruiken.

Mensen smeren daarom hun pruik in met een soort zalf. 

Daarna strooien ze er meel overheen. 

Zo lijkt het alsof ze toch een blonde pruik hebben.

Paardenhaar

Mensen gebruiken soms ook paardenhaar voor hun pruik. 

Waarvoor gebruiken vrouwen dit voorwerp?

Een Franse juf

De kinderen van rijke ouders gaan niet naar school.

Zij krijgen van een gouvernante thuis les. 

Zij leert de kinderen lezen, schrijven en rekenen.

Frans

De meeste gouvernantes komen uit Frankrijk.

Dat is handig, want de kinderen uit rijke families moeten Frans leren.

Opvoeden

De gouvernante geeft niet alleen les, zij voedt de kinderen ook op.

Dit doet zij natuurlijk op de Franse manier. 

De gouvernante op dit plaatje is een rijke vrouw.
Hoe kun je dat zien?

Franse etiquette

Rijke mensen willen graag laten zien hoe beschaafd en netjes ze zijn.

Zij volgen daarom de Franse manieren. 

Deze manieren noem je etiquette. 

Boek

Alle regels van de etiquette staan in een boek. 

Alle rijke mensen hebben dat boek in huis.

Niet netjes

Sommige manieren uit de 18e eeuw vinden wij nu helemaal niet zo netjes.

Je thee slurpen, van een schoteltje drinken, dat mag allemaal!

En je mag ook windjes laten bij het theedrinken. Voor mensen uit de 18e eeuw is dat een teken dat het goede thee is. 

Uit het etiquetteboek:

'Een man moet een vrouw met een handkus groeten. Let op: de lippen mogen de hand maar een heel klein beetje aanraken.'

Franse manieren

Evaluatie

Het tijdvak pruiken en revoluties is in de 18e eeuw.
Welke jaartallen horen daarbij?

1. 1500-1600
2. 1600-1700
3. 1700-1800
4. 1800-1900

Wat hoort bij elkaar? 

salon

kniebroek

etiquette

theehuis

gouvernante

hoepeljurk

thee drinken

mode voor dames

handkus

mode voor heren

Franse juf

spelletjes doen