Aan elkaar of los Spelling 3F Hoofdstuk 2.1

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1,3

Aan elkaar of los?

Je weet...

• wanneer je woorden aan elkaar schrijft.
  
  
• wanneer je een koppelteken (-) gebruikt.
  
  

Aan elkaar of los?

Je weet...

• wanneer je woorden aan elkaar schrijft.
  
  
• wanneer je een koppelteken (-) gebruikt.
  
  

Wat is een samenstelling?

We spreken van een samenstelling als je twee zelfstandig naamwoorden aan elkaar plakt.

Koffie+kop= koffiekop

Deze woorden schrijf je aan elkaar

Samenstellingen: 

Rugzak, rugzaktoerisme, rugzaktoerismecriminaliteit, rugzaktoerismecriminaliteitsbestrijder.....

Bij twijfel: zet er een bijvoeglijk naamwoord voor:

Nieuwe rugzak, nieuw rugzaktoerisme, nieuwe rugzaktoerismecriminaliteit, nieuwe rugzaktoerismecriminaliteitsbestrijder

Deze woorden schrijf je aan elkaar

Woorden met er-, hier-, daar- en waar- plus voorzetsel: 

Erin, ernaast, erover, erbij, erop

Hierin, hierop, hiermee, hierdoor, hierna

Daarover, daarin, daarnaast, daarop

Waarmee, waarin, waarop, waardoor

Deze woorden schrijf je aan elkaar

Getallen tot en met HET WOORD duizend

Na het woord duizend, miljoen, miljard etc, komt een spatie.

 

Tweeëndertig, zevenhonderdvijftig, zevenhonderdvijftigduizend.

3.500 = vijfendertighonderd

3.500 = drieduizend vijfhonderd

3.500.000 = driemiljoen vijfhonderduizend

3.500.000 = drieëneenhalfmiljoen

Aan elkaar of los?

1. bananen schil
2. bananenschil

Wat is juist?

1. modebranche
2. mode branche

Wat is juist?

1. twaalfhonderd
2. twaalf honderd
3. een duizend twaalfhonderd
4. eenduizentwaalfhonderd

Wanneer gebruik je een koppelteken
 in samenstellingen?

Bij voorvoegels, zoals niet-, non-, bijna-, oud-, ex-, aspirant-, adjunct-, substituut-, chef-, kandidaat-, interim-, stagiair-, leerling-, assistent-, collega- of meester-, Sint- en St.-:

Ex-echtgenoot, adjunct-directeur, leerling-verpleegkundige, meester-chef, assistent-trainer, Sint-Nicolaas, etc.

Zo'n voorvoegsel hoort bij het woord, zegt ook heel veel over het woord erna. Leer voor de toets dat rijtje voorvoegsels uit je hoofd!
 

Wanneer gebruik je een koppelteken
 in samenstellingen?

Voor de uitspraak, oftewel "klinkerbotsing". Vergelijk:
Gala-avond of galaavond

Zee-egel of zeeegel

Echo-onderzoek of echoonderzoek

Auto-ongeluk of autoongeluk

Als een deel van de samenstelling bestaat uit letters, cijfers, tekens of een naam: A4-formaat, mbo-opleiding, &-teken, kabinet-Rutte, 3-jarige

Wanneer gebruik je een koppelteken
 in samenstellingen?

Als een deel van de samenstelling bestaat uit 

- letters

- cijfers

- tekens

- een naam

A4-formaat, mbo-opleiding, &-teken, kabinet-Rutte, 3-jarige

Wanneer gebruik je een koppelteken
 in samenstellingen?

De samenstelling bestaat uit twee gelijkwaardige delen:
Zwart-wit, directeur-eigenaar, woon-werk, aan-uit

Let op: daarna is de samenstelling weer gewoon aan elkaar: 
Zwart-witfoto, woon-werkverkeer, prijs-kwaliteitverhouding, 

aan-uitschakelaar

Wanneer gebruik je een koppelteken
 in samenstellingen?

Aardrijkskundige namen: Noord-Europa, Amsterdam-Zuid, West-Brabant

Wanneer gebruik je een koppelteken
 in samenstellingen?

Vaste combinaties (uitdrukkingen): 

kant-en-klaarmaaltijd, mond-op-mondbeademing, nek-aan-nekrace, kat-en-muisspel

Bij welk woord hoort geen koppelteken?

1. maximum-snelheid
2. ski-jas
3. chocolade-ijs
4. ex-directeur

Wel of geen koppelteken?

1. politieagent
2. politie-agent

Wat is juist?

1. mbostudent
2. mbo-student

Wat is juist?

1. A3papier
2. A3-papier
3. A-3papier

Zelfstandig aan de slag: 15 minuten

Wat?

Maak Taalblokken 4 (eerstejaars) 
Grammatica en spelling 3F
Hoofdstuk 6 Spelling
6.1 Los, vast of koppelteken