P2 Week 4 - Berkeley

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Startopdracht

Schrijf op (gebruik je boek als je het nodig hebt):

1. Wat is de definitie van Empirisme
2.  Wat moet een empirist bewijzen om te laten zien dat je met empirisme tot 'echte kennis' kan komen?
3. Waarom zegt Locke dat er primaire en secundaire eigenschappen zijn?

Programma vandaag

1. Startopdracht
2. Primaire en secundaire kwaliteiten
3. Berkeley: "Esse est percipi"
4. God als 'waarnemer'

Leerdoelen

7) ik kan uitleggen wat Lockes argument tegen het rationalisme is.

8) ik kan uitleggen wat het onderscheid tussen primaire en secundaire kwaliteiten is en hoe Locke dit gebruikt als antwoord op het scepticisme.

9) ik kan uitleggen wat volgens Berkeley het probleem is met Lockes opvatting en wat Berkeleys antwoord hierop is.

10) ik kan de uitspraak ‘esse est percipi’ en de rol die God daarin voor Berkeley speelt uitleggen

Primaire en secundaire kwaliteiten

Primaire kwaliteiten: Eigenschappen die bestaan onafhankelijk van de waarnemer en die voor iedereen hetzelfde zijn. (bijv. het gewicht, de temperatuur, de grootte van iets: objectieve eigenschappen).

Secundaire kwaliteiten: Eigenschappen die afhankelijk zijn van de waarnemer en waarover men van mening kan verschillen. (bijv. koud, de kleur, de geur, de smaak: subjectieve eigenschappen).

Primaire en secundaire kwaliteiten

Let op!!!

Kleuren zijn nooit primaire eigenschappen!!!

Primaire en secundaire kwaliteiten

• Secundair:

blauw? geel? zwart? wit?

• Primair: 

Het materiaal, de vorm, de stof, de kleur komt door hoe het licht op de stof valt.

Secundair:

Rood

Primair:

De stof zorgt dat het licht op een bepaalde manier weerkaatst

Dus niet grijs

Primaire en secundaire kwaliteiten

Waarom maakt Locke onderscheid tussen primaire en secundaire kwaliteiten?

1. Locke wil bewijzen dat je met zintuigen 'ware' kennis kan krijgen. (empirisme)
2. Als alles wat we zien subjectief is (secundaire eigenschappen) hebben we geen echte kennis.
3. Dus wil Locke dat er iets is wat wel objectief is (primaire eigenschappen)

George Berkeley

• Iers filosoof1685 -1753 
• Was ook  Bisschop
• Empirist
• Idealist= Stroming die van mening is dat er geen materiële substantie is, alleen geestelijke.

Primaire en secundaire kwaliteiten

Dus als er geen primaire eigenschappen zijn zou het het empirisme niet kloppen.

Lees paragraaf 3.3.4 en beantwoord de volgende vragen:

1. Wat is een substantie
2. Waarom gelooft Berkeley niet dat er substanties bestaan?
3. Wat betekent "Esse est percipi."

Berkeley: Alle kwaliteiten zijn secundair

• Volgens Locke zijn vorm en grootte primaire eigenschappen.
• Volgens Berkeley zijn vorm en grootte ook afhankelijk van de waarnemer, deze zijn dus ook secundair. 
• Dus er is geen substantie, alles is geestelijk.

N.B Rots, mier, en mens tekenen. 

Berkeley: Alle kwaliteiten zijn secundair

Help!!! Twee problemen:

Dus er is geen substantie, alles is geestelijk.

Esse est percipi

1. Hoe bestaat iets nog als je het niet kan zien?
2. Als dingen alleen bestaan als ze waargenomen worden, wat is dan objectieve kennis?

Berkeley: Alle kwaliteiten zijn secundair

Lees paragraaf 3.3.5 en beantwoord de volgende vragen:

1. Welke redeneerfout maakt Berkeley als hij zegt dat alle kwaliteiten secundair zijn.
2. Hoe legt Berkeley uit dat dingen blijven bestaan als je ze niet waarneemt.

N.B Rots, mier, en mens tekenen. 

Kun je iets zeker weten?

Rationalisme:door te denken.

Empirisme: via onze zintuigen. 

*behalve Hume

Idealisme:

Er bestaat alleen geestelijke substantie

Je moet de rede en de ervaringen met elkaar combineren.

• Locke: Ja, want:

• Berkeley: Ja, want:

• Hume: Nee, want:

Kun je iets zeker weten?

Empirisme: via onze zintuigen. 

*behalve Hume

• Locke: Ja, want: Er zijn primaire eigenschappen.

• Berkeley: Ja, want: God neemt alles waar en laat het bestaan.

• Hume: Nee, dat zie je volgende week (het heeft te maken met biljartballen)

Kun je iets zeker weten?

Empirisme: via onze zintuigen. 

*behalve Hume

Leerdoelen

7) ik kan uitleggen wat Lockes argument tegen het rationalisme is.

8) ik kan uitleggen wat het onderscheid tussen primaire en secundaire kwaliteiten is en hoe Locke dit gebruikt als antwoord op het scepticisme.

9) ik kan uitleggen wat volgens Berkeley het probleem is met Lockes opvatting en wat Berkeleys antwoord hierop is.

10) ik kan de uitspraak ‘esse est percipi’ en de rol die God daarin voor Berkeley speelt uitleggen