V4 Oefenvragen erfelijkheid

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

PKU is een stofwisselingsziekte die wordt veroorzaakt door een recessief allel. Sander en Heleen (beide gezond) hebben een kind met PKU. Hoe groot is de kans dat het tweede kind ook PKU heeft?

Als je een witte koe kruist met een rode stier van het ras 'Shorthorn' heeft het kalf een vaalrode kleur. Wat is het genotype van het kalf?

Hemofilie is een recessieve x-chromosomale aandoening, waarbij het bloed niet goed kan stollen. De meest voorkomende vorm is hemofilie A. Dit komt bij 1 op de 5000 mannen voor. Bij vrouwen komt deze vorm 1 op de 25 000 000 voor. Wat is het genotype van een vrouw die hemofilie type A heeft?

Er komt een erfelijke aandoening voor in de familie, (donkere kleur) 

wat is de kans dat Karin draagster is als het een autosomale aandoening is?

Wat is de kans dat Karin draagster is al het x-chromosomaal is?

Een zwarte effen stier en een zwarte effe koe worden meerdere malen gekruist. Er komen verschillende kalveren uit voort met het fenotype: zwart effen, zwart bont, rood effen en rood bont

Wat is het genotype van de stier en koe?

Bij een runderras komen zwarte, witte, gehoornde en ongehoornde koeien voor. Een zwarte ongehoornde stier (AaBb) paart met een zwarte ongehoornde koe (AaBb) Wat is de kans op een wit gehoornd kalf?

Doofheid bij honden berust op een recessief allel. Een reu die drager is paart met een homozygoot horend teefje. Hun nakomelingen paren onderling. Hoe groot is de kans op doofheid bij deze paring? 

Bij fruitvliegen is het allel voor lange vleugels dominant (T) Twee vliegen (P) worden gekruist. De F1 bestaat uit 57 vliegen met lange vleugels. Deze zorgen voor de F2 die bestaat uit 631 vliegen met lange vleugels en 217 met korte vleugels. Wat is op grond van deze gegevens het genotype van de P?

Kleurenblindheid

Kleurenblindheid berust op een recessief, X-chromosomaal gen a. De oogkleur wordt bepaald

door twee allelen. Het allel B veroorzaakt bruine ogen en het allel b blauwe ogen.

Een man is niet kleurenblind en heeft bruine ogen. Zijn moeder had blauwe ogen en was niet

kleurenblind. Zijn vader had bruine ogen en was wel kleurenblind.

De man trouwt met een vrouw die niet kleurenblind is en ook bruine ogen heeft. Haar vader

had blauwe ogen en was kleurenblind. Haar moeder had bruine ogen en is gestorven. Het is

niet bekend of de moeder kleurenblind was.

Kan de kans berekend worden dat een zoon van deze man en de vrouw kleurenblind is en

tevens blauwe ogen heeft? Zo ja hoe groot is deze kans?

Kleurenblindheid

De man is XAY Bb en de vrouw XAXaBb. De helft (1/2) van de zonen krijgt het allel a van de moeder

en is dus kleurenblind.

Bij de kruising Bb x Bd is 1/4 deel bb (blauwe ogen). De totale kans wordt: 1/2 x 1/4 = 1/8.

Bij mensen is het allel voor zwart haar (A) dominant over het allel voor blond haar (a). Het allel

voor krullend haar is (B) dominant over dat voor sluik haar (b). De genen zijn niet gekoppeld.

Een vrouw met zwart krullend haar is heterozygoot voor beide eigenschappen. Ze verwacht een kind van een man met blond, sluik haar. Ze hoopt dat het kind dezelfde haarkleur en haarvorm heeft als zij. Zij wil weten hoe groot de kans hierop is.

a) Wat zijn de genotypes van de ouders?

b) Welk genotype moet het kind hebben als het dezelfde haarkleur en haarvorm als de

moeder heeft?

c) Van welke ouder moet het kind allel A krijgen? Hoe groot is de kans hierop?

d) En van welke ouder allel B? Hoe groot is deze kans?

e) Hoe groot is dan de kans dat het kind dezelfde haarkleur en haarvorm heeft als

moeder?