4.2 De Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welke landen streden samen tegen nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog?

Welke gebied(en) van Europa werden door de Russen bevrijd?

A tekst

Spanningen in Europa

Conferentie van Jalta

• Grote leiders ontmoeten elkaar in Jalta (SU)
• Verwoest gebied
• Zware reis voor zieke president Roosevelt
• Afspraken verdeling Europa
• Duitsland vier bezettingszones
• Berlijn lag in Russische bezettingszone
• Berlijn werd ook verdeeld in vier bezettingszones

Conferentie van Potsdam

• Conferentie Jalta redelijke sfeer van vertrouwen
  
• Na capitulatie Duitsland kwamen geallieerde leiders opnieuw bijeen in Potsdam (Berlijn).
• Nieuwe leiders Attlee (GB) en Truman (VS)
• Geen klik tussen de leiders
• Truman verteld Stalin over nieuwe bom (atoombom)
• Conferentie Potsdam mislukt
  

Indamming

• Begin Koude Oorlog
• Twee vijandige blokken
  
• Oostblok (SU) <--> Westblok (VS)
• Vijand wil de wereldheerschappij zeggen beiden
• Geen regelrechte oorlog
• Stalin vernietiging kapitalisme, maar geen haast
• Amerikanen containment (indamming)
  

Indamming/containment

• Amerikanen geven economische en politieke steun aan landen die volgens hen door communisme worden bedreigd
• Truman: zonder uitbreiding zou communisme ten onder gaan
• 1947 Truman voert cotainmentpolitiek in
• Europa verwoest continent
• Armoede bron voor communisme
• Marshallhulp
  

Blokvorming

• Vanaf 1947 onderdrukking Oost-Europa steeds harder
• Communistische staatsgreep Tsjecho-Slowakije
• Juni 1948 blokkade Berlijn
• Angst voor oorlog
• Luchtbrug Berlijn
• 1949 opheffing blokkade

Navo en Warschaupact

• 4 april 1949 oprichting Navo
• Mei 1949 einde blokkade Berlijn
• Westelijke bezettingszones worden samengevoegd
• West Duitsers eigen staat BRD
• Sovjetzone oprichting DDR
• Tegenhanger Navo --> Warschaupact
• Blokvorming Europa compleer
  

Oost- en West Europa gescheiden

• Navo en Warschaupact blokvorming is compleet
• Scheiding door Europa IJzeren Gordijn

B-tekst Spanning Buiten Europa

• September 1949 SU brengt atoombom tot ontploffing
• 2 kernmachten.
• Stalin kernwapens, westen leek kwetsbaarder
• China communistisch
• communisten heersen over 1/3 van de mensheid

Korea-oorlog

1950 communistisch Noord-Korea valt Zuid-Korea binnen

Westen bang voor wereldwijde communisitsche aanval, met als eerste doel Europa

Rode leger 12x zoveel soldaten als de NAVO

Keiharde Amerikaanse reactie op Noord-Koreaanse aanval

Amerikaanse legerleiding wild aanval met atoombommen

Amerikaanse president weigerde

Oorlog eindigde in 1953. Voortaan Noord- en Zuid-Korea

Vreedzaam naast elkaar

Stalin sterft.

Chroesjtsjov leider SU

Vreedzame coëxistentie

SU minder onderdrukking, minder arrestaties

Miljoenen gevangenen vrij uit de strafkampen (Goelach archipel)

De Berlijnse Muur

Chroestsjov bluffer die risico's nam

Dreigde West-Berlijn in te nemen

Berlijnse Muur

Kennedy opgelucht, maar stuurt extra troepen naar Berlijn

Soms bijna confrontatie

Cubacrisis

1962 VS ontdekt dat er Russische kernraketten op Cuba staan

Cuba sinds 1959 communistisch onder Fidel Castro

Keendy eist op televisie dat raketten weggehaald moeten worden.

Amerikaanse marineblokkade Cuba

Dreigende atoomoorlog

Chroesjstjov geeft toe, raketten worden weggehaald

Geheime afspraak, Amerikanen vallen Cuba niet aan en halen raketten weg uit Turkije

Ontspanning

• Herhaling Cubacrisis moest worden voorkomen
• Gesprekken ontwapening
• Wantrouwen bleef groot
• Kernwapenvoorraad bleef groot
• Hotline

Nieuwe kernmachten

• Groot-Brittannië en Frankrijk kernwapens
• China kernmacht
• 1968 Afspraak  kernwapens alleen om te verdedigen
• Geen kernwapentechnologie aan andere landen
• India en Pakistan toch kernmachten

Leg uit waarom de Marshallhulp past bij de containmentpolitiek

Welke twee landen buiten Europa werden communistisch na de Tweede Wereldoorlog?

Wat is vreedzame coexistentie?

Wat voor afspraak maakten de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten na de Cubacrisis?

Beschouwen de VS en de SU de kernwapens nog steeds als verdedigingswapens? Leg je antwoord uit.