Bs 4: Evolutie in populaties

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 4: de evolutie 

Benodigheden

- schrift 

- Pen, potlood, etc.

- iPad / boek 

Cijfer

- NEE

LessonUp

Ja

Lesson Up

Ja

Tassen in

de tassenkast

Telefoons en jassen in je kluis

today''s program 

terugblik bs 3:  de evolutietheorie 

leerdoelen:

4.4.1 Je kunt beschrijven hoe de genetische eigenschappen van een populatie kunnen veranderen.

biologische begrippen:

allelfrequentie, genenpool

seksuele selectie, populatie, soort, mutatie, recombinatie, dominant, selectiedruk, fenotype, genotype

welke uitspraak is juist volgens de neodarwinistische evolutietheorie

1. individuen passen zich aan aan hun omgeving
2. individuen zijn altijd aangepast aan hun omgeving

leerdoel

4.4.1 Je kunt beschrijven hoe genetische eigenschappen van een populatie kunnen veranderen 

verschil en overeenkomst tussen erfelijkheid 

van een individu en van een populatie 

overeenkomsten: dezelfde allelen 

verschillen: 

genotype - genotypefrequentie

allel - allelfrequentie 

genotype voor een gen - genetische variatie 

van individu naar populatie 

    individu         -->       populatie 

	A p	a q
A p	AA p2	Aa pq
a q	Aa pq	aa q2

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

populatiegenetica 

allelfrequentie: hoevaak een allel van een bepaald gen voorkomt in een populatie; 

• p= frequentie van dominante allel
• q= frequentie van recessieve allel
• p+q = 1 = alle allelen van het gen bij elkaar 

populatiegenetica 

genotypefrequentie: hoevaak een genotype van een bepaald gen voorkomt in een populatie; 

• p² + 2pq + q2 = 1 : alle genotypen van het gen in de populatie 

	A p	a q
A p	AA p2	Aa pq
a q	Aa pq	aa q2

nu zelf rekenen 

op een whiteboard

in duo's 

In een populatie muizen, lang haar (h) is recessief en kort haar (H) is dominant. De totale populatie muizen is 100, waarvan er 9 muizen met lang haar zijn.

A: Hoeveel van de muizen hebben kort haar?

In een populatie muizen, lang haar (h) is recessief en kort haar (H) is dominant. De totale populatie muizen is 100, waarvan er 9 muizen met lang haar zijn.

B: Welk percentage van de allelen voor haarlengte in deze populatie is het langharige allel (h)?

In een populatie muizen, lang haar (h) is recessief en kort haar (H) is dominant. De totale populatie muizen is 100, waarvan er 9 muizen met lang haar zijn.

C: Welk percentage van de allelen voor haarlengte in deze populatie is het kortharige allel (H)?

In een populatie muizen, lang haar (h) is recessief en kort haar (H) is dominant. De totale populatie muizen is 100, waarvan er 9 muizen met lang haar zijn.

D: Hoeveel van de muizen zijn homozygoot voor het kortharige allel?

In een populatie muizen, lang haar (h) is recessief en kort haar (H) is dominant. De totale populatie muizen is 100, waarvan er 9 muizen met lang haar zijn.

E: Hoeveel van de muizen zijn heterozygoot voor de haar allelen?

Bij leeuwenbekjes zijn er twee allelen voor de bloemkleur: rode bloemen (R) en witte bloemen (r). Heterozygote planten hebben roze bloemen. In een bepaalde populatie leeuwenbekjes zijn 81% van de bloemen rood.
A: Wat is de frequentie van het allel voor rode bloemkleur in deze populatie?

Bij leeuwenbekjes zijn er twee allelen voor de bloemkleur: rode bloemen (R) en witte bloemen (r). Heterozygote planten hebben roze bloemen. In een bepaalde populatie leeuwenbekjes zijn 81% van de bloemen rood.
B: Wat is de frequentie van het allel voor witte bloemkleur in deze populatie?

Bij leeuwenbekjes zijn er twee allelen voor de bloemkleur: rode bloemen (R) en witte bloemen (r). Heterozygote planten hebben roze bloemen. In een bepaalde populatie leeuwenbekjes zijn 81% van de bloemen rood.
C: Welk percentage van de leeuwenbekjes zal in deze populatie witte bloemen hebben?

Bij leeuwenbekjes zijn er twee allelen voor de bloemkleur: rode bloemen (R) en witte bloemen (r). Heterozygote planten hebben roze bloemen. In een bepaalde populatie leeuwenbekjes zijn 81% van de bloemen rood.
D: Welk percentage van de leeuwenbekjes zal in deze populatie roze bloemen hebben?

veranderende allelfrequenties

Opdracht: 

lees nogmaals 'veranderende allelfrequenties' en maak een rijtje met factoren die ervoor zorgen dat de allelfrequenties NIET gelijk blijven. 

Allelfrequenties kunnen veranderen door:

• selectiedruk : verschillende allelen kunnen de overlevingskans bepalen 
• mutaties : mutaties bijvoorbeeld die dominant zijn bepalen de overlevingskans
• seksuele selectie: bepaalde fenotypen vergroten de voortplantingskansen
• kunstmatige selectie: de mens bepaalt de voortplantingskansen. 

evolutie 

wat is? 

• macro-evolutie
• micro-evolutie
• co-evolutie 

genetic drift

Allelfrequenties veranderen door toeval 

• flessenhalseffect
• foundereffect 
  

huiswerk

leer bs 4. / leer je aantekeningen

Maak alle vragen (t/m 61)  af

bespreking inzichtvragen