Par. 3.2 Amsterdam als stapelmarkt van de wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Begintaak

Geef de betekenis van de volgende begrippen (in je eigen woorden):

- Beurs, moedernegotie, commerciële landbouw, Gouden Eeuw

Zelfstandig en in stilte

Weet je het niet? Kijk op blz. 76

Eerder klaar? Par. 3.2 lezen!

Planning

27/11 Par. 3.1 Oriëntatie 

01/12 Repetitie bespreken + Par. 3.2 Amsterdam stapelmarkt van de wereld

04/12 Par. 3.2 Amsterdam stapelmarkt van de wereld

08/12 Par. 3.3 De Oost en de VOC

11/12 Par. 3.3 De Oost en de VOC

 15/12 SO par. 3.2 en 3.3

18/12 Kerstviering

Kerstvakantie

Vandaag

1. Les par. 3.1 door plus groepje

2. Werken

- Breedte: 3.1 samenvatten 

- Basis: opdrachten 3.1 maken en nakijken

- Plus: les par. 3.2 voorbereiden

Lesdoel

• Hoe werd Amsterdam de stapelmarkt van Europa en welke gevolgen had dat voor onze nijverheid en de landbouw?

Werkwijze

1. Breedte: hoofd- en bijzaken leren onderscheiden door samenvatting te schrijven.

2. Basis: zelfstandig lezen en de opdrachten maken in het boek. (opdrachten 18 t/m 21 + 24 t/m 30 + 33 en 34)

3. Plus: les geven, a.s. vrijdag , par. 3.3

Succes!

Werkvorm Hoofdstuk 3 t/m par. 3.3

Drie groepen: 

1. Breedte (Ahmet, Givencho, Olaf, Mohamed, Asaf, Karolina, Jenaely,  Lorenzo en Milan)

2. Basis (Maysa, Mazid, Sabir, Tychanteli, Mella, Gracjan, Noureddine, Berkay en Xiana)

3. Plus (Ozora, Haider, Arda, Younes en Emma)

Amsterdam

Filmpje

1578-1593

Rond 1606

Rond 1688

Verhuizen in Amsterdam

Tussen 1610 en 1620:

• Nieuwe wijken gebouwd.
• Grote huizen langs de grachten
• Etagewoningen en werkruimtes in de Jordaan
• Rijk en arm wonen en werken vanaf nu apart!

Bevolkingsgroei = meer voedsel nodig = graan importeren = MOEDERNEGOTIE!

Moedernegotie

De vaart op Scandinavië en de Oostzee.

• Graan importeren uit bijv. Polen.
• Opslaan in pakhuizen.
• Graan in eigen land verkopen en doorverkopen. 
• Reis heen en terug maken met producten voor winst. 

Stapelmarkt: Importeren en exporteren van goederen uit heel Europa om van daaruit weer te verhandelen.

Amsterdam als stapelmarkt? Eerst Antwerpen!

• Antwerpse handelaren kochten wol in Engeland. 
• Spinners, wevers en ververs bewerkte het tot lakense stoffen.
• Kooplieden exporteerden die dan weer. 

HANDELSKAPITALISME: investeren om zoveel mogelijk winst te maken!

Toen werd Antwerpen in 1585 door de Spanjaarden ingenomen...

Amsterdam werd de belangrijkste haven in Europa!

Hoe? 

De sluiting van de Schelde in Antwerpen:

- Antwerpen was in handen van de Spanjaarden.

- Om Antwerpen te bereiken moest je een klein stukje varen in de Republiek...

Gevolgen innamen Antwerpen:

• Religieuze vluchtelingen
• Economische vluchtelingen
• Bloeiende economie: 

- Internationale handelsnetwerk werd

uitgebreid. 

- Extra investering in Amsterdam.

• Bevolkingsgroei
• Verstedelijking

HANDELSKAPITALISME

- Eerste vorm van kapitalisme (start 1400)

- Winst gemaakt door handel

- Ondernemers kwamen aan hun producten door: 

• Te laten maken in de huisnijverheid
• Te kopen en weer door te verkopen
• Te laten verbouwen om het gewas daarna te verkopen
• Of een combinatie van boven genoemden

Waag en Beurs

Kooplui kwamen bij elkaar om hun koopwaar te laten wegen. Zo was de handel eerlijk. 

Echt handel gebeurde in de Beurs.

Specialisatie en commerciële landbouw

Ambachtslieden gingen zich specialiseren. Bijvoorbeeld:

• Textiel in Haarlem (linnen en katoen) en Leiden (lakense stoffen).
• Delft: tegels en serviezen (Delfsblauw)
• Gouda: tabakspijpen en kaarsen
• Amsterdam: schepen 
• 
  

Exportproducten!

De landbouw

Boeren gingen zich specialiseren:

• Melk, kaas, boter, vlees. 
• Produceren voor de hele Republiek en
• voor exportmarkt.

Commerciële landbouw: boeren werken voor de nijverheid of voor de export en niet alleen meer voor eigen dorp of streek.

Droogmakerij

Hoge vraag naar grond.

Polder: land dat vroeger een meer was, waaruit het water is weggepompt.