Concept 17: Ontwikkeling Zuid-Amerika

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Concept 17: Ontwikkeling Zuid-Amerika

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

In 2008 nam Brazilië het initiatief voor de oprichting van de UNASUR, de Unie van Zuid-Amerikaanse Naties. Het was een reactie op een plan van de V.S. om een groot handelsblok te vormen van Noord- en Zuid-Amerika samen. Brazilië wilde dat niet, omdat het bang was dat de Amerikanen hun goedkope producten makkelijk op de Braziliaanse markt zouden kunnen afzetten. Dat zou te veel concurrentie betekenen voor de Braziliaanse bedrijven. Brazilië wilde ook voorkomen dat andere Zuid-Amerikaanse landen zich wel bij de V.S. zouden aansluiten.

Programma periode 3

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Concept 13: Beeldvorming Zuid-Amerika	Concept 14: Gebieds-kenmerken Natuur	Concept 15: Gebieds- kenmerken Eco/Pol/Cul	Concept 16: Verschillen in Zuid-Amerika	Concept 17: Ontwikkeling in Zuid-Amerika	SO	Retrieval Practice & leerdoelen check

Inhoud periode 3

Ontstaan van centrumlanden 

1500-1800: Handelskolonialisme

1800-1945: Industrieel kolonialisme

Industrieel kolonialisme is een fase waarin Europese moederlanden koloniën stichten die ze zelf besturen, met als doel de aanvoer van grondstoffen veilig te stellen en een afzetmarkt voor hun industriële eindproducten te vormen

1945-1990 KOUDE OORLOG:

Communistisch blok vs. NAVO

1990-heden: Vrijhandel 

Vrijhandel - economie waarin vraag en aanbod de prijzen bepalen met zomin mogelijk betrokkenheid van de regering

 

Resultaat: Global shift

Hieronder staan vier aardrijkskundige dimensies, namelijk economisch, natuurlijk, politiek en sociaal.

Maak de juiste combinaties door deze dimensies te slepen naar de juiste uitspraken:

'Door het produceren van bio-ethanol  is ons land zelfstandiger geworden. We zijn minder afhankelijk van Venezuela, een grote olie-exporteur.'

'Dankzij de inkomsten uit de ethanolproductie kan ik nu mijn kinderen naar school sturen.'

'De export van bio-ethanol levert Brazilië veel inkomsten op.'

'Het kappen van de bossen heeft ertoe  geleid dat bepaalde vogelsoorten nu bedreigd worden in hun bestaan.'

Economisch

Natuurlijk

Politiek

Sociaal-cultureel

Welke dimensie ontbrak in de vorige vraag?

demografisch

Leerdoelen

• Ik kan de definitie geven van exportvalorisatie, landgrabbing, handelsbalans, export- en importpakket. 
  
  
• Ik kan de Mercosur, Pacifische Alliantie en UNASUR met elkaar vergelijken 
  
  
• Ik kan de gevolgen van globalisering en liberalisering voor quinoaboeren in Bolivia uitleggen.
  
  
• Ik kan verschillende standpunten over de gevolgen van globalisering en liberalisering in Zuid-Amerika met elkaar vergelijken en hier mijn eigen mening over geven. 

Moeizame samenwerking

Zoektocht naar samenwerking, maar gaat moeizaam.

Redenen: 
- Angst voor economische en politieke overheersing

- Strijd om hulpbronnen/grenzen 

- Andere kijk op de wereld: bijv. Venezuela ziet globalisering als iets slechts, terwijl Chili het juist als voordeel ziet. 

Waarom samenwerken?

Economisch?

Politiek?
Cultureel?

Mercosur

Het doel van de organisatie is om vrije handel en vrij verkeer van goederen, personen en kapitaal te bevorderen.
Argentinië (1991)

Brazilië (1991)

Paraguay (1991)

Uruguay (1991)

Venezuela (2012, geschorst in december 2016)

 Bolivia (2016)

Pacifische Alliantie

De Pacifische Alliantie (in Spaans: Alianza del Pacifico) werd op 28 april 2011 opgericht door Chili, Colombia, Mexico en Peru met als doel een handelsblok te vormen.

UNASUR

Waarom niet altijd alle landen?

Voorbeeld: Salpeteroorlog  

(1879-1884)

Chili versus Peru en Bolivia

Resultaat: Bolivia is landlocked 

MAAR steeds meer samenwerking in Z-A

Spanningen tussen Z-A landen

Goudkoorts in Suriname en onenigheid over de grens met Frans-Guyana

www.volkskrant.nl

Op welke locatie hoort welk samenwerkingsverband? Je mag internet gebruiken.

CARICOM

NAFTA

EU

MERCOSUR

ASEAN

COMESA

Samenwerking in Z-A

2 grote handelsblokken:

1. Mercosur
2. Pacifische Alliantie 

Opdracht in duo's

Schrijf op voor beide organisaties:
- Wat is het doel?

- Welke landen zitten erbij? 

Gebruik de informatie uit de paragraaf

5 minuten

Mercosur (1991)

Interne vrije handel en vrij verkeer van personen, goederen en kapitaal

=einde van protectionisme en importsubstitutie.

Zwakke punten Mercosur:

beperkte interne handel van Mercosur → landen blijven sterk afhankelijk van wereldeconomie

eenzijdig exportpakket: vooral grondstoffen en landbouwproducten

door economische recessie grijpen veel Mercosurlanden weer terug op meer protectionistisch beleid (bijvoorbeeld Argentinië)

Pacifische Alliantie (2011)

Chili, Peru, Colombia en Mexico = gericht op vrijhandel, liberalisering, exportgeoriënteerd industrialisatiebeleid (tegen Brazilië)

Resultaten: 

=> assemblage van grondstoffen en onderdelen tot eindproducten voor uitvoer naar Azië = exportvalorisatie

=> assemblage geconcentreerd in vrijhandelszones bij verkeersknooppunten

=> groeiende welvaart zolang de wereldeconomie groeit

=> toegenomen inkomensongelijkheid

Samenwerking in Z-A: UNASUR

• Alle Z-A landen 
  
  
• Samenwerking met als doel politieke, economische en culturele integratie voor een sterkere concurrentiepositie op de wereldmarkt. 
  
  
• Nadruk op infrastructuur en onderwijs 

Waarom infrastructuur?

Keerzijde infrastructuur?

Filmpje: Tijdens het kijken denk na over 1 voordeel en 1 nadeel van het aanleggen van betere infrastructuur in de Amazone.

0

Zuid-Amerika in de wereld 

Ken jij producten die je in NL kan kopen die uit Zuid-Amerika komen? 

Welke stad is volgens de video het meest welvarend?

Welk land levert zuurstof aan Brazilië? Waarom is dat opmerkelijk?

Waarom is het moeilijk om Manaus en omliggende dorpen te bereiken?

Importpakket Zuid-Amerika- wat valt op?

Exportpakket - wat valt op?

Eenzijdig exportpakket

• Eenzijdige samenstelling maakt Zuid-Amerika kwetsbaar
• Gevoelig voor veranderingen in grondstoffenprijzen
• Exportvalorisatie van primaire goederen is gewenst → zou handelspositie versterken
• Exportvalorisatie = Bewerking van en waardetoevoeging aan goederen die voor uitvoer bestemd zijn.

Gevolgen van globalisering en liberalisering voor Quinoa!

Quinoa = superfood 

Positieve gevolgen?

Negatieve gevolgen?

Gevolgen van globalisering en liberalisering voor Quinoa!

Quinoa = superfood 

prijs van quinoa ging omhoog, boeren hadden meer werk en konden investeren in hun bedrijf. 

• Voor de arme stedelijke bevolking was dit basisvoedsel nu onbetaalbaar. 
• negatieve gevolgen voor natuur: bodem raakte uitgeput, verwoestijning,

Meer toerisme!

Positieve gevolgen?

Negatieve gevolgen?

Import en Export

Import

Export

Uitvoerproducten

Eenzijdig exportpakket

• Eenzijdige samenstelling maakt Zuid-Amerika kwetsbaar;
  
  
• Gevoelig voor veranderingen in grondstoffenprijzen
  
  
• Exportvalorisatie zou handelspositie versterken

Relevante kaarten

Oud examenopdracht

Houdt PTD aan

Over welk onderwerp wil je graag
nog wat extra uitleg?

Zuid-Amerika Economisch

Zuid-Amerika Politiek

Zuid-Amerika Tektonisch

Zuid-Amerika Historisch

Zuid-Amerika Demografisch

Zuid-Amerika Klimaat

Zuid-Amerika Landschap

Mercosur

UNASUR

Ik snap alle onderwerpen :)

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃