TL-1 - 5.2: Planten groeien

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

5.2: Planten groeien

Deze les

Voorkennis ophalen
Theorie 5.2

Opdrachten 5.2

Bonenopdracht

Wat moet er bij het vraagteken staan?

Hoe heten deze donkere lijnen op het blad, waardoor water en voedsel lopen?

Hoe heet dit deel van de plantencel, dat zich vol zuigt met water?

5.2: Ontwikkeling van Planten

Zaden (in vrucht)

• Zaadje: twee zaadlobben (voedsel voor kiem)
  
  
• Tussen zaadlobben zit de kiem (embryo, het plantje)
  
  
• Om lobben heen zit de zaadhuid

Ontkiemen

Na vocht toevoegen:

1. Zaadhuid neemt water op
2. Zaadlobben zwellen op en zaadhuid knapt open
3. Worteltje komt naar buiten
4. Stengel en blaadjes volgen

Het ontkiemen van een bruine boon

Wat zie je hier? Ontkieming, groei of ontwikkeling?

Waar komt voedsel (dus energie) vandaan? 

Ontkiemen

Groeien 

• zaadhuid
  
• navel
  
• worteltjes
  
• zaadlobben
  

zaadlobben

navel

zaadhuid

wortels

Vraag: Wat hoort er bij het vraagteken te staan?

A) Kien

B) Kiem

C) Navel

D) Naveltje

Vraag: Wat hoort er bij het vraagteken te staan?

A) Kien

B) Kiem

C) Navel

D) Naveltje

Alle planten groeien d.m.v lengtegroei: nieuwe cellen maken

• De nieuwe cellen worden gemaakt in de uiterste topjes van de stengel(s) en wortels, hierdoor wordt de plant langer. 

• Bij bomen zie je dan eindknoppen en zijknoppen op de stengels (takken), daar groeit de plant verder.

Hoe groeien bomen?

• Takken groeien in de lengte uit
  een eindknop waardoor de tak langer 
  wordt. Dit heet uitlopen.
• Uit de zijknoppen groeien nieuwe 
  zijtakken
• Om de knopen zitten knopschubben (bescherming van knop)
• Een ringlitteken  is het deel van de tak dat in één jaar gegroeid is. 

Dikte groei

• Een boom groeit ook in de dikte vanuit een groeilaagje (ontstaan nieuwe cellen in voorjaar en zomer)
  
• Diktegroei: het dikker worden van takken en stammen
  
• Jaarring: Laagje houtcellen wat in een jaar wordt gevormd,
  
• Het lichte deel: grote cellen met dunne wanden -> voorjaar
  
• Het donkere deel: kleine cellen met dikke wanden -> zomer
  

Vraag: Als er een nieuw stuk tak groeit, vallen knop schubben af, en  vormt er zich... 

A) Breedtegroei

B) Direct een bloem

C) Ringlitteken

D) Jaarring

Vraag: Als er een nieuw stuk tak groeit, vallen knop schubben af, en  vormt er zich... 

A) Breedtegroei

B) Direct een bloem

C) Ringlitteken

D) Jaarring

Vraag: Welke letter staat bij de oudste ring?

Vraag: Welke letter staat bij de oudste ring?

Opdrachten maken (vanaf p. 73)
3, 4, 7, 8, 9, 11 en 13
Klaar? Afmaken rest van paragraaf

Een jaarring bestaat uit

1. Alleen een licht deel
2. Alleen een donker deel
3. Een licht deel en een donker deel
4. Twee licht en twee donkere delen

Waarmee zit de boon aan een vrucht vast? (denk aan verbinding ongeboren baby en moeder)

1. Wortels
2. Zaadlob
3. Kiem
4. Navel

Deze verschrompelen tijdens ontkieming

1. Zaadlob
2. Zaadhuid
3. Stengel
4. Bladeren

Hoe groeien alle planten?

1. Breedte groei
2. Hoogte groei
3. Rechter groei
4. Lengte groei

Praktische opdracht voor halve punt bonus

• Je krijgt 3 bonen mee naar huis in een bekertje
  
• Die verzorg je (zie werkblad)
  
• De boon die het best groeit stop je in een potje
  
• Maak foto's van de levensfasen en noteer de datum
• Zet in word document

To do: in de klas 

1. Haal een bekertje en 3 bonen op

1. Druppel een klein beetje water op 1 watje
   
2. Leg de bonen op het watje (met genoeg ruimte ertussen)
   
3. Neem de bonen mee naar huis 

Levensfasen

1 & 2: Bruine boon neemt water op

3: Ontkiemd zaadje (wortel naar buiten)

4: Wortel groeit en stengel komt naar buiten = kiemplant 

5 & 6: Kiemplant groeit en krijgt steeds meer bladeren & zaadlobben verschrompelen

7:  Kiemplant is volwassen boonplant geworden

8:  Boonplant krijgt bloemen

To do: thuis

• Binnen 1 week: kies de boon die ontkiemd (foto) 
  
• Stop in een pot met aarde (1-2 cm in de grond en geef  water (als de aarde droog is), in zonlicht
  
• Maak foto's van levensfasen (volgende slide)
  
• Zet de foto's in een document en lever hem in voor een bonuspunt