KT Meer dan lezen: tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2-4

Leesvaardigheid

Tekstverbanden en signaalwoorden

Wat gaan we doen?

- Lezen in het leesboek

- Bespreken huiswerk les 43

- Les 44 Verbanden - inperking, vergelijking en omschrijving

- Aan de slag 

Lezen

Tekstverbanden en signaalwoorden

In teksten hebben zinnen en alinea's met elkaar te maken. Ze houden verband met elkaar. Aan een signaalwoord zie je met welk verband je te maken hebt. Die woorden helpen je een tekst beter te begrijpen.

Tekstverbanden

Les 43  Tekstverbanden met aantal signaalwoorden 

 1, 2, 3           Opsomming

                        Tijd 

                        Reden, oorzaak, gevolg 

                        Tegenstelling

                        Voorwaarde

 

Les 43  Opsomming 

Opsomming - een aantal zaken worden achter elkaar opgenoemd. De alinea’s vertellen verschillende delen van één opsomming.

Voorbeeld

• Ten eerste vind ik Amsterdam een mooie stad en verder vind ik het een heel gezellige stad.

Signaalwoorden opsomming: ten eerste, ten tweede, en, ook, bovendien, om te beginnen, daarnaast, verder, ten slotte.

Les 43  Tijd 

Tijd: De alinea’s zijn geordend op tijd. Wat gebeurde eerst en wat daarna?

Voorbeeld

• Eerst deed ik mijn pyjama aan en vervolgens poetste ik mijn tanden. Daarna stapte ik in bed en uiteindelijk viel ik weer in slaap. 

Signaalwoorden tijd: vroeger, later, nu, eerst, nadat, toen, terwijl, wanneer, dan, daarna, dadelijk, intussen. 

Les 43  Reden, oorzaak en gevolg 

Reden, oorzaak, gevolg : een oorzaak geeft aan waarom iets gebeurt. Een gevolg vertelt je wat er daarna gebeurt. 

Voorbeeld

• De boom voor mijn huis is omgewaaid doordat het zo hard heeft gestormd.

Signaalwoorden reden, oorzaak, gevolg: omdat, want, zodat, waardoor, daardoor, daarom, aangezien.

Les 43  Tegenstelling

Tegenstelling: De alinea’s vertellen twee tegenovergestelde dingen.

Voorbeeld

• In de zomer is het weer wel lekker in Nederland, maar in de winter is het vaak heel koud.

Signaalwoorden tegenstelling: enerzijds-anderzijds, toch, echter, maar, terwijl, in plaats van, daarentegen,  integendeel, in tegenstelling tot.

Les 43  Voorwaarde

Voorwaarde: dit betekent dat er eerst iets moet gebeuren, voordat er iets anders gaat gebeuren.

Voorbeeld

• U kunt bij ons een auto huren, mits u een geldig rijbewijs hebt

Signaalwoorden voorwaarde: als, indien, mits, wanneer, tenzij, een voorwaarde is.

Welk signaalwoord geeft een opsomming aan?

Ik heb geen zin in school. Verder vind ik het jammer dat de vakantie voorbij is.

Welk signaalwoord geeft een tegenstelling aan?

De vakantie duurde twee weken. Toch vond ik dat te kort.

Welk signaalwoord geeft een tijdsvolgorde aan?

Nadat we naar de winkel waren geweest, gingen we naar huis

Om welk verband gaat het in de onderstaande zin?

Als het vriest, kunnen we misschien schaatsen.

Om welk verband gaat het in de onderstaande zin?

Vorig jaar sportte ik drie keer in de week, maar daar heb ik nu geen tijd meer voor.

Huiswerk les 43 nakijken

Les 43  Tekstverbanden 

1, 2, 3             Opsomming

                        Tijd 

                        Reden, oorzaak, gevolg 

                        Tegenstelling

                        Voorwaarde

tal signaalwoorden 

Les 44   Tekstverbanden 

           Inperking

    

           Vergelijking

           Omschrijving

Les 44  Inperkend

Inperking: Iets gebeurt, ondanks dat je (niet) aan de voorwaarden hebt voldaan.

Voorbeeld

• Ondanks dat ik meer ben gaan werken, heb ik niet genoeg geld kunnen sparen voor een nieuwe laptop.

Signaalwoorden inperking: hoewel, ondanks, natuurlijk ... maar

Les 44  Vergelijking

Vergelijking: twee zaken worden met elkaar vergeleken. Het laat een verschil of overeenkomst zien.

Voorbeeld

• Nederland is, net als België, onderdeel van de Benelux.

Signaalwoorden vergelijking: in vergelijking met, evenzeer, alsof, net als, alsof, evenals, zoals, vergeleken met.

Les 44  Omschrijving

Omschrijving: Iets wordt nogmaals uitgelegd in andere woorden. Een extra toelichting op het voorgaande.

Voorbeeld

• Een brommer rijdt 1 op 12, dat wil zeggen met 1 liter benzine kun je 12 kilometer rijden.

Signaalwoorden omschrijving: en als, oftewel, anders gezegd, dat wil zeggen, zo, met andere woorden.

Huiswerk les 44 

Opdracht 1 t/m 8

Verband: voorbeeld/toelichting

Signaalwoorden: bijvoorbeeld, zo, op deze manier, als, zoals, denk aan, neem nou, neem bijvoorbeeld

Er zijn veel verschillende accomodaties die je kunt huren, zoals tenten, stacaravans en bungalows.

Welk signaalwoord geeft een voorbeeld/toelichting aan?

Je kunt verschillende technieken gebruiken, neem bijvoorbeeld schuren, schaven of raspen.

Welk signaalwoord geeft een voorbeeld/toelichting aan?

Je kunt verschillende technieken gebruiken, neem bijvoorbeeld schuren, schaven of raspen.

Naar school neem ik meerdere dingen mee, zoals: schoolpas, pennen en schriften.

Zoals is het signaalwoord voor .......

1. opsomming
2. voorbeeld/toelichting
3. tegenstelling
4. tijdsvolgorde/chronologie

Ook het tweede lesuur had ik best kunnen missen.

Ook is een signaalwoord voor een .....

1. 0psomming
2. voorbeeld/toelichting
3. tegenstelling
4. tijdsvolgorde/ chronologie

Aan de slag 

K: opdracht 1 en 2 op blz. 23 t/m 25

T: opdracht 1 en 2 blz. 22 en 23

Klaar:

K: maak puzzel 1 en 2 op blz.244 en 245

T: maak puzzel 1 en 2 op blz. 250 en 251