Les 6 Hogere opbrengsten in de landbouw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Les 6 Hogere opbrengsten

Tijd van monniken en ridders (500 - 1000)

In het wit zie je een helm, zoals ridders die droegen. Op de achtergrond zie je een deel van een klooster. Ridderschap en de christelijke kerk horen bij de Tijd van monniken en ridders.

In de tijd 

van monniken en ridders had Europa een landbouw

samenleving

Veel mensen

 werkten als 

Horigen

Horigen

moesten herendiensten uitvoeren en een deel van de oogst afstaan. 

Herendiensten:

Onbetaald werk dat gedaan moest worden voor de heer!

Hofstelsel 

Economisch systeem met horigen op een domein.

Rechten en Plichten

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Veel plichten,

weinig rechten

• Iedereen op het domein van de heer hoorde bij het domein
• De boeren waren horigen van de heer: ze moesten gehoorzaam zijn
• Om op de grond van de heer te kunnen wonen, moest je pacht betalen.
• De horigen waren ook verplicht om herendiensten, klusjes, te doen.
• Een horige moest overal toestemming voor vragen, ook om te trouwen
• Een gevluchte horige was na een jaar en een dag een vrije boer.

De middeleeuwen 

bestond uit een Standensamenleving. 

(drie groepen)

De

Adel en geestelijk had bepaalde privileges. 

Ontginnen

Van bossen, moerassen en heidevelden worden akkers gemaakt.

Is veel werk.

Nodig: door groei bevolking

Verbeteringen in de landbouw

Zorgde voor hogere opbrengsten

landbouw verbetering 1 = ijzerenploeg

landbouwverbetering 2=arabisch juk

1

2

Het drieslagstelsel

• Als landbouwgrond elk jaar wordt gebruikt, dan wordt de grond onvruchtbaar, waardoor de oogst steeds minder werd.
• Met het drieslagstelsel werd de grond verdeeld in drie stukken, 
• waarbij elk jaar één stuk grond niet gebruikt werd (braak). 

• Hierdoor kon de grond herstellen en werd de opbrengst hoger.
  

Braak

🐄

Zomergraan

🏖

Hoe werkt het drieslagstelsel?

Jaar 1 

Jaar 2 

Jaar 3 

Wintergraan

☃️

Zomergraan

🏖

Braak

🐄

Wintergraan

☃️

Braak

🐄

Wintergraan

☃️

Zomergraan

🏖

Landbouw technieken

In de middeleeuwen werden nieuwe ontdekkingen en verbeteringen gedaan bij de landbouw: 
- nieuwe ploegen
- drieslagstelsel 
- gebruik nieuwe materialen

- meer kennis door uitwisseling

Ontstaan geldeconomie

Handel Middeleeuwen

ZELFWERK

Maak bladzijde 83 + 84